Apple phát triển công nghệ điều khiển iPhone bằng suy nghĩ, không cần tay

Apple đang từng bước tham gia vào lĩnh vực giao diện não - máy tính, hé lộ tham vọng phát triển công nghệ có thể thay đổi hoàn toàn cách con người tương tác với thiết bị điện tử.

Theo các nguồn tin, "gã khổng lồ" công nghệ đang nghiên cứu khả năng cho phép người dùng điều khiển iPhone thông qua tín hiệu thần kinh, được thu thập bởi thế hệ cấy ghép não tiên tiến. Công nghệ này được kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội tiếp cận thiết bị cho hàng chục nghìn người gặp khó khăn trong việc sử dụng tay do chấn thương tủy sống nghiêm trọng hoặc mắc các bệnh lý như xơ cứng teo cơ một bên (ALS).

Apple kỳ vọng, trong tương lai – dù còn cách nhiều năm – các thiết bị cấy ghép não do Neuralink (công ty của Elon Musk) và các đối thủ phát triển sẽ được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) cấp phép. Những thiết bị này, được gọi là giao diện máy tính - não (BCI), hiện đã được cấy thử nghiệm một cách an toàn trên một số ít bệnh nhân.

Công nghệ tương tác giữa con người và máy tính chủ yếu dựa trên cơ học – từ bàn phím, chuột đến màn hình cảm ứng của điện thoại thông minh. Dù mang tính cách mạng, các công nghệ này vẫn yêu cầu hành động vật lý rõ ràng từ phía người dùng. Tuy nhiên, với những tiến bộ mới, các thiết bị Apple trong tương lai có thể không cần quan sát bất kỳ chuyển động cụ thể nào - thay vào đó, chúng sẽ giải mã tín hiệu não để nhận diện ý định của người dùng.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, Apple đang hợp tác với Synchron – công ty công nghệ sinh học phát triển thiết bị cấy ghép não tiên tiến. Thiết bị của Synchron, mang tên Stentrode, có cấu trúc giống stent và được cấy vào tĩnh mạch gần vỏ não vận động. Thiết bị này chứa các điện cực có khả năng ghi lại tín hiệu thần kinh và chuyển chúng thành các lệnh điều khiển như chọn biểu tượng trên màn hình.

Sáng kiến này được xem là bước đi tiếp theo của Apple trong việc mở rộng khả năng tiếp cận thiết bị. Trước đó, vào năm 2014, hãng từng tiên phong phát triển tiêu chuẩn công nghệ giúp máy trợ thính có thể kết nối với iPhone qua Bluetooth - một tiêu chuẩn hiện được phần lớn các thiết bị trợ thính áp dụng.

Ông Mark Jackson là một trong những bệnh nhân đầu tiên tham gia thử nghiệm thiết bị cấy ghép Stentrode của Synchron. Mặc dù mắc chứng Xơ cột bên teo cơ (ALS) và không thể rời khỏi nhà ở Mỹ, ông Jackson cho biết ông đã có thể “nhìn” ra mỏm núi ở dãy Alps Thụy Sĩ và cảm nhận đôi chân mình run rẩy - tất cả nhờ vào một chiếc kính thực tế ảo Apple Vision Pro kết nối trực tiếp với cấy ghép não.

Thông qua liên kết giữa Stentrode và hệ điều hành của Apple, Jackson đang dần làm chủ khả năng điều khiển iPhone, iPad và Vision Pro chỉ bằng suy nghĩ. Thiết bị này có thể đọc sóng não, sau đó dịch thành hành động trên màn hình như di chuyển giữa các biểu tượng hoặc chọn lệnh cụ thể.

Stentrode hoạt động tương thích với tính năng Switch Control (Điều khiển Chuyển đổi) trên các thiết bị Apple - một chức năng được thiết kế để hỗ trợ người khuyết tật bằng cách cho phép họ điều hướng thiết bị bằng các công cụ đầu vào thay thế, như cần điều khiển hoặc, trong trường hợp này, chính bộ não.

Dù mang lại tiềm năng to lớn, ông Jackson thừa nhận công nghệ vẫn còn ở giai đoạn sơ khai. Thiết bị hiện chưa thể mô phỏng chuyển động mượt mà như khi sử dụng chuột hoặc màn hình cảm ứng, khiến tốc độ điều hướng chậm hơn đáng kể so với phương thức tương tác truyền thống.

Hiện tại, các công ty phát triển giao diện não – máy tính (BCI) như Synchron vẫn phải "đánh lừa" hệ điều hành, khiến thiết bị nghĩ rằng tín hiệu từ cấy ghép não đang đến từ chuột máy tính. Theo CEO của Synchron, ông Tom Oxley, đây chỉ là giải pháp tạm thời. Ông cho biết tiềm năng thực sự sẽ được mở ra khi có một tiêu chuẩn kỹ thuật riêng biệt, được thiết kế dành riêng cho các thiết bị cấy ghép não. Apple dự kiến sẽ phát hành tiêu chuẩn này vào cuối năm nay để các nhà phát triển bên thứ ba có thể tích hợp và tối ưu hóa.

Trong khi đó, Neuralink – công ty do Elon Musk sáng lập – cũng đang đạt được những bước tiến đáng chú ý. Người dùng đầu tiên của thiết bị cấy ghép N1 đã chứng minh rằng anh ta có thể di chuyển con trỏ trên màn hình bằng suy nghĩ nhanh hơn cả một số người sử dụng chuột truyền thống. Thiết bị của Neuralink có hơn 1.000 điện cực được cấy trực tiếp vào mô não, cho phép thu thập dữ liệu thần kinh chi tiết hơn nhiều so với 16 điện cực gắn ngoài của Stentrode từ Synchron.

Các tín hiệu não do thiết bị N1 ghi lại có thể được dịch sang các hành động như nhấp chuột hoặc gõ phím — mở ra cánh cửa cho một thế hệ công nghệ điều khiển mới, chỉ bằng ý nghĩ.

Tỷ phú Elon Musk từng tuyên bố rằng những thiết bị như N1 không chỉ giúp người khuyết tật phục hồi khả năng tương tác với thế giới mà còn có thể nâng cấp trí tuệ con người, giúp chúng ta cạnh tranh sòng phẳng với trí tuệ nhân tạo siêu việt trong tương lai.

Về phần mình, Synchron đã tiến hành cấy ghép Stentrode cho 10 bệnh nhân kể từ năm 2019, một con số khiêm tốn nhưng là bước đi vững chắc trên hành trình kết nối trực tiếp giữa não người và máy móc.

Tham khảo Wall Street Journal (WSJ)

Vũ Bấc - nguoiquansat.vn

Theo Thị trường tài chính