Bộ Công an đề xuất tính điểm và xếp hạng công dân số, công dân tích cực sẽ được giảm 127 loại thuế, phí

Ngày 23/12, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự, xã hội (C06, Bộ Công an) cho biết đã xây dựng dự thảo Nghị quyết về phát triển công dân số, với mục tiêu lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm của quá trình chuyển đổi số, qua đó góp phần thúc đẩy phát triển chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Theo Cục C06, quan điểm xuyên suốt và quan trọng nhất trong quá trình xây dựng dự thảo là tuân thủ tuyệt đối Hiến pháp và pháp luật, đồng thời bảo đảm đầy đủ quyền con người, quyền công dân.

Cơ quan này khẳng định, dự thảo Nghị quyết không làm giảm hay hạn chế bất kỳ quyền và lợi ích hợp pháp nào của công dân đã được Hiến pháp quy định. Ngược lại, đây được xem là bước đi nhằm cụ thể hóa và bảo vệ các quyền đó trong môi trường mạng, khắc phục tình trạng các quy định hiện hành còn tản mạn, thiếu thống nhất giữa các luật chuyên ngành.

Trên cơ sở đó, dự thảo xác định “công dân số” là cá nhân có tài khoản định danh điện tử và năng lực số, đủ điều kiện để làm việc, học tập và tham gia các hoạt động xã hội trên môi trường số một cách an toàn, có trách nhiệm và tuân thủ pháp luật.

Đáng chú ý, Bộ Công an đề xuất phân loại công dân số thành 3 mức, gồm công dân số tích cực, công dân số cơ bản và nhóm chưa được xếp hạng. Cụ thể, công dân số tích cực là những người đạt từ 350 điểm tín nhiệm trở lên; công dân số cơ bản có số điểm từ 100 đến 349; dưới 100 điểm sẽ chưa được xếp hạng.

Việc xây dựng hệ thống điểm công dân số được xác định là một chính sách hoàn toàn mới, chưa từng được quy định trước đây, nhằm tạo cơ chế đo lường, khuyến khích người dân tích cực tham gia môi trường số, chủ động cập nhật dữ liệu cá nhân, sử dụng dịch vụ số an toàn và đóng góp vào quá trình xây dựng xã hội số.

Bộ Công an khẳng định, điểm công dân số không được sử dụng để xử phạt hay hạn chế các quyền và lợi ích hợp pháp của người dân. Các hành vi vi phạm pháp luật, bao gồm vi phạm trên môi trường số, vẫn sẽ được xử lý theo quy định hiện hành. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng, hệ thống có thể cảnh báo hoặc tạm dừng việc cộng điểm cho đến khi người dân khắc phục xong vi phạm.

Theo dự thảo, người dân hoàn tất hồ sơ VNeID đạt 100% sẽ được cộng 100 điểm và mặc định trở thành công dân số cơ bản. Ngoài ra, điểm công dân số còn được cộng thông qua nhiều hoạt động khác nhau như tham gia góp ý dự thảo văn bản quy phạm pháp luật, tương tác với đại biểu Quốc hội, tham gia khảo sát của cơ quan nhà nước, phản ánh kiến nghị, sử dụng các dịch vụ số tích hợp trên VNeID, dịch vụ y tế số, mạng xã hội trên VNeID hoặc hoàn thành các khóa học bình dân học vụ số.

Các hoạt động được cộng điểm công dân số:

Một nội dung đáng chú ý trong dự thảo là việc gắn điểm công dân số với các ưu đãi cụ thể. Theo đó, khi trở thành công dân số tích cực, người dân có thể được giảm từ 10 đến 100% đối với 127 loại thuế, phí. Nhiều thủ tục hành chính phổ biến như đăng ký kết hôn, cư trú, khai sinh, khai tử, cấp phép xây dựng, cấp giấy phép lái xe, cấp lại thẻ căn cước… được đề xuất miễn phí hoàn toàn đối với nhóm công dân này.

Đối với các nghĩa vụ tài chính, công dân số tích cực được đề xuất giảm 10% đối với 5 loại thuế và lệ phí trước bạ khi thực hiện giao dịch qua ứng dụng định danh quốc gia VNeID.

Các khoản được áp dụng gồm thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ khi chuyển nhượng bất động sản, lệ phí trước bạ đăng ký xe, thuế thu nhập cá nhân trong hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, thuế giá trị gia tăng khi mua hàng trực tuyến hoặc thanh toán không dùng tiền mặt.

Dự thảo cũng dành sự quan tâm riêng cho nhóm yếu thế như người cao tuổi, người khuyết tật và đồng bào dân tộc thiểu số. Theo đó, nếu các đối tượng này đạt tối thiểu 150 điểm từ các hoạt động được ghi nhận, sẽ được cộng thêm 50 điểm mỗi năm nhằm hỗ trợ quá trình tham gia môi trường số.

Sau khi hoàn tất lấy ý kiến, nghị quyết nếu được thông qua sẽ có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành đến hết ngày 28/2/2027. Việc chấm điểm công dân số dự kiến sẽ được triển khai thí điểm trước khi áp dụng rộng rãi trên toàn quốc.

Mỗi hoạt động được ghi nhận đều phải có nguồn dữ liệu xác thực, tự động, minh bạch, bảo đảm chống gian lận. Các nhóm hoạt động sẽ được chuẩn hóa để tránh trùng lặp; trong trường hợp có nguy cơ trùng điểm, nguyên tắc tính điểm một lần ưu tiên sẽ được áp dụng.