Cần hàng tỷ USD mỗi năm để đầu tư lưới điện, Nghị quyết 70 tạo đòn bẩy huy động nguồn lực ngoài EVN

Sáng ngày 30/10 tại Hà Nội, Tạp chí Nhà đầu tư đã tổ chức Hội thảo “Chuyển đổi năng lượng xanh nhìn từ Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị”.

Tại sự kiện, ông Nguyễn Tài Anh – Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, EVN là doanh nghiệp nhà nước chịu trách nhiệm chính trong việc đảm bảo cung ứng điện phục vụ phát triển kinh tế – xã hội, hoạt động trong các lĩnh vực chính gồm sản xuất, truyền tải, phân phối và kinh doanh điện. Việc triển khai thực hiện Nghị quyết 70 không chỉ là nhiệm vụ chính trị mà còn là cơ hội để EVN nâng cao năng lực cạnh tranh, hội nhập sâu rộng và phát triển bền vững.

Ngay sau COP26, EVN đã chủ động phối hợp và hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước để nghiên cứu, xây dựng chiến lược chuyển dịch năng lượng của Tập đoàn. Trên cơ sở đó, EVN tiếp tục xây dựng kế hoạch và lộ trình chuyển dịch năng lượng, theo tỷ lệ hợp lý các loại hình nguồn điện, phù hợp với mục tiêu và định hướng của Chính phủ tại Quy hoạch điện VIII và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh đã được phê duyệt. Đồng thời, EVN thúc đẩy phát triển các loại hình năng lượng sạch, năng lượng tái tạo và giảm phát thải, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 theo cam kết của Chính phủ.

Trong bối cảnh hiện nay, EVN đã xác định rõ các định hướng chiến lược trong giai đoạn tới, nhằm góp phần thực hiện mục tiêu quốc gia về giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực năng lượng từ 15–35% so với kịch bản phát triển thông thường đến năm 2030.

Đối với các nhà máy điện than đang vận hành, EVN đã và đang triển khai các giải pháp cải tạo, nâng cấp, ứng dụng công nghệ nâng cao hiệu suất; tích hợp hệ thống năng lượng tái tạo sử dụng ngay trong nhà máy nhằm giảm phát thải. Đồng thời, EVN cũng nghiên cứu các giải pháp và xây dựng lộ trình chuyển đổi nhiên liệu, kết hợp đốt trộn sinh khối và amoniac.

Theo đó, EVN đã báo cáo Bộ Công Thương về kế hoạch chuyển đổi nhiên liệu cho các nhà máy nhiệt điện than đã vận hành trên 20 năm hoặc các nhà máy đã hoạt động trên 40 năm. EVN cũng đã làm việc với nhiều đối tác nước ngoài để trao đổi về công nghệ chuyển đổi nhiên liệu và nguồn cung nhiên liệu sạch trong nước.

“Chúng tôi đã hợp tác với các đối tác từ Nhật, Hàn Quốc và các nước khác trên thế giới để tăng hiệu suất của các nhà máy nhiệt điện, tiến tới giảm phát thải tại các nhà máy hiện nay”, ông Tài Anh chia sẻ.

EVN đã giao các Tổng Công ty phối hợp với đối tác nước ngoài để nghiên cứu phương án đốt trộn cho các nhà máy nhiệt điện than, tổ chức khảo sát và trao đổi về việc triển khai dự án thí điểm đốt than trộn amoniac. Bên cạnh đó, EVN chỉ đạo quyết liệt tất cả đơn vị thành viên tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính, và áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Các nhóm giải pháp trọng tâm và kiến nghị

Để triển khai hiệu quả Nghị quyết 70 và góp phần thực hiện mục tiêu giảm phát thải 15–35% đến năm 2030, EVN đang và sẽ tập trung vào các nhóm giải pháp trọng tâm sau:

Phát triển nguồn điện: EVN ưu tiên phát triển các nguồn điện sạch, ít phát thải, nhằm giảm phụ thuộc vào than và gia tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo. Đồng thời, nghiên cứu áp dụng các giải pháp thay thế nhiên liệu hóa thạch bằng các loại nhiên liệu ít phát thải hơn như hydrogen xanh, ammonia xanh, biomass...; đề xuất cơ chế, chính sách phù hợp để phát triển và sử dụng các nguồn nhiên liệu này tại Việt Nam. EVN cũng đầu tư, nâng cấp để cải thiện hiệu suất vận hành và linh hoạt của các nhà máy nhiệt điện than; cải tạo hệ thống xử lý nước – khí thải, giảm thiểu tác động môi trường.

Phát triển lưới điện: EVN nghiên cứu các giải pháp nâng cao năng lực truyền tải, nhằm tối ưu việc huy động các nguồn điện sạch cho hệ thống. Đồng thời, xây dựng hệ thống truyền tải thông minh để giảm tổn hao, hạn chế sự cố và giảm phát thải khí nhà kính; tích hợp hệ thống tích trữ năng lượng; phát triển hệ thống truyền tải liên kết với các nước trong khu vực.

“Khối lượng tiêu thụ điện trong giai đoạn 2021–2030 đã tăng gấp ba lần so với năm 2011–2020. Với nhu cầu như vậy, cần đầu tư mỗi năm 3–4 tỷ USD, rõ ràng EVN không thể một mình gánh vác. Nghị quyết 70 mở ra hướng để các đơn vị khác cùng tham gia xây dựng hệ thống lưới điện – một giải pháp quan trọng nhằm đảm bảo khả năng truyền tải điện cho Việt Nam trong thời gian tới”, ông Tài Anh chia sẻ thêm.

Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và hợp tác quốc tế: EVN tập trung nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ – đặc biệt là trong phát triển nguồn và lưới điện gắn với chuyển dịch năng lượng. Đồng thời, xây dựng các mục tiêu công nghệ phù hợp từng giai đoạn, ưu tiên sử dụng thiết bị hiện đại, hiệu suất cao, tiêu hao thấp và thân thiện với môi trường. EVN cũng ứng dụng công nghệ số, Big Data, AI... để giám sát, quản lý, tối ưu hóa sản xuất, giảm lãng phí năng lượng và tài nguyên; tăng cường hợp tác quốc tế toàn diện trong lĩnh vực công nghệ và năng lượng sạch.

Tiết kiệm năng lượng và quản lý phát thải: EVN tiếp tục đẩy mạnh chương trình tiết kiệm điện, điều chỉnh phụ tải, tăng hiệu quả sử dụng năng lượng trong toàn hệ thống. Đồng thời, tổ chức các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng về chuyển đổi xanh và tiết kiệm năng lượng. Tập đoàn cũng thực hiện kiểm kê phát thải khí nhà kính đối với các cơ sở theo quy định; nghiên cứu, triển khai thí điểm các giải pháp thu hồi và lưu giữ carbon; chuẩn bị nguồn lực để sẵn sàng tham gia thị trường giao dịch tín chỉ carbon trong và ngoài nước.

Phát triển nguồn nhân lực: EVN xây dựng khung năng lực và chương trình đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đáp ứng các yêu cầu công nghệ và quản trị mới. Tập trung đào tạo đội ngũ cán bộ kỹ thuật, quản lý, chuyên gia nòng cốt trong các lĩnh vực năng lượng mới, lưới điện thông minh và quản lý dự án đầu tư trong ngành năng lượng sạch.

Thể chế, chính sách và huy động vốn: EVN rà soát, xây dựng kế hoạch huy động vốn phù hợp với chiến lược phát triển của Tập đoàn. Đồng thời, hợp tác tối đa với các tổ chức quốc tế trong công tác đầu tư, vận hành phục vụ quá trình chuyển dịch năng lượng. Tập đoàn cũng đề xuất các chính sách tài chính thu hút nguồn vốn xanh, vốn ưu đãi.

Để triển khai hiệu quả Nghị quyết 70, EVN kiến nghị:

Đối với Chính phủ và các bộ, ngành:

- Sớm hoàn thiện các quy định, hướng dẫn, khung pháp lý và bộ tiêu chuẩn kỹ thuật cho các công nghệ năng lượng mới như: điện gió ngoài khơi, lưu trữ năng lượng, hydrogen, amoniac, biomass, thu hồi và lưu trữ carbon.

- Triển khai quy hoạch và xây dựng cơ chế hỗ trợ các vùng nguyên liệu biomass, chuỗi cung ứng nhiên liệu sạch nhằm phục vụ lộ trình chuyển đổi nhiên liệu cho các nhà máy nhiệt điện than.

- Hoàn thiện hành lang pháp lý cho thị trường tín chỉ carbon.

- Giao EVN chủ trì một số dự án trọng điểm như điện gió ngoài khơi, thủy điện mở rộng, lưới truyền tải siêu cao áp (HVDC).

- Cho phép EVN tiếp cận trực tiếp các nguồn vốn vay ưu đãi quốc tế, đồng thời có cơ chế bảo lãnh để giảm áp lực đầu tư.

Đối với các địa phương:

- Hỗ trợ quy hoạch không gian, bố trí quỹ đất phát triển nguồn và lưới điện; phối hợp trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng.

- Thực hiện các chương trình tiết kiệm năng lượng tại cấp cộng đồng, hộ gia đình và doanh nghiệp.

Nghị quyết 70 được xem là định hướng chiến lược quan trọng giúp Việt Nam vừa bảo đảm an ninh năng lượng, vừa thực hiện các cam kết giảm phát thải khí nhà kính. Với vai trò trụ cột của ngành điện, EVN cam kết chủ động triển khai đồng bộ các nhóm giải pháp, huy động tối đa nguồn lực trong và ngoài nước, nhằm góp phần đạt mục tiêu giảm phát thải 15–35% vào năm 2030, hướng tới phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

EVN cũng bày tỏ mong muốn tiếp tục nhận được sự ủng hộ, đồng hành và phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế.