Cảnh báo nguy cơ từ bản đồ cứu hộ tự phát: Nguy hiểm khi cứu nạn dựa trên dữ liệu chưa kiểm chứng

Tại họp báo thường kỳ tháng 12 của Bộ Khoa học và Công nghệ mới đây ở Hà Nội, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương đưa ra cảnh báo quan trọng về việc sử dụng các bản đồ cứu hộ được phát triển tự phát trong bối cảnh mưa lũ và thiên tai liên tiếp xảy ra.

Ông cho biết ở giai đoạn đầu, các bản đồ này có thể hiển thị thông tin tương đối chính xác. Tuy nhiên, khi tình hình diễn biến phức tạp, dữ liệu sai lệch có thể dẫn tới những hệ quả nghiêm trọng.

“Nếu dựa vào thông tin không kiểm chứng, lực lượng cứu hộ có thể bị dẫn hướng sai, gây nguy hiểm”, Thứ trưởng Phương nhấn mạnh.

Theo ông, trách nhiệm quản lý chính thức đối với bản đồ thông tin lũ lụt thuộc Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường).

Tuy nhiên, Cục Viễn thông cần đóng vai trò phối hợp, đặc biệt trong việc chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông xem xét cơ chế phối hợp để các sáng kiến tự phát không gây nhiễu loạn thông tin trong thời điểm nhạy cảm.

Đại diện Cục Viễn thông cho biết đơn vị luôn hoan nghênh các ứng dụng sử dụng công nghệ viễn thông cho bản đồ cứu hộ, cảnh báo sớm, đồng thời sẵn sàng đóng vai trò đầu mối kết nối giữa nhóm lập trình viên và cơ quan quản lý. Mục tiêu là giúp dữ liệu được kiểm chứng, đảm bảo chính xác và an toàn cho công tác cứu nạn, cứu hộ.

Thời gian qua, trong các đợt mưa lũlớn, nhiều nhóm lập trình viên tình nguyện đã phát triển các bản đồ cứu hộ độc lập, thu hút hàng trăm nghìn lượt truy cập. Dữ liệu thường được tổng hợp từ mạng xã hội và xử lý nhanh bằng AI.

Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm xuất hiện hàng loạt tin giả, nội dung do AI tạo ra, từ hình ảnh, video cho đến thông tin kêu cứu. Các chuyên gia cảnh báo xu hướng này đang trở thành một dạng “tấn công thông tin”, gây nhiễu loạn và làm suy giảm niềm tin của người dân.

Bản đồ thông tin cứu hộ từng được sử dụng phổ biến tại nhiều địa phương trong mùa mưa lũ như đợt lũ ở Thái Nguyên tháng 10/2025, tuy nhiên việc tổng hợp dữ liệu từ nhiều nguồn không được xác thực khiến rủi ro sai thông tin ngày càng tăng.

Trong bối cảnh công nghệ AI phát triển nhanh, nguy cơ thông tin sai lệch trong cứu hộ ngày càng lớn, cơ quan quản lý khẳng định sẽ tăng cường phối hợp nhằm đảm bảo dữ liệu phục vụ cứu nạn phải chính xác, nhất quán và an toàn, đặc biệt trong các thời điểm khẩn cấp.