Chấn động: 'Tổ Tiên Ma' xuất hiện từ bộ hài cốt 7.100 năm ở Trung Quốc, làm đảo lộn lý thuyết tiến hóa châu Á

Nghiên cứu từ Trung Quốc đã hé lộ một dòng người cổ đại chưa từng được biết đến - “tổ tiên ma” - thông qua phân tích DNA từ bộ hài cốt 7.100 năm tuổi tại Vân Nam, làm sáng tỏ nguồn gốc di truyền của người Tây Tạng.

Từ lâu, giới khoa học đã xác định rằng khoảng 80% cấu trúc di truyền của người Tây Tạng hiện đại bắt nguồn từ các quần thể người cổ đại ở miền Bắc Trung Quốc, có niên đại từ 9.500 đến 4.000 năm trước. Tuy nhiên, 20% còn lại vẫn là một ẩn số, được gọi là “tổ tiên ma” - một bí ẩn của cộng đồng học thuật.

Trong di truyền học cổ, thuật ngữ “tổ tiên ma” được dùng để chỉ những dòng người cổ đại không để lại dấu tích hóa thạch hoặc bộ gen hoàn chỉnh mà chúng ta có thể nhận diện bằng mắt thường. Tuy nhiên, dấu vết của họ vẫn hiện diện trong DNA của con người hiện đại, như một “bóng ma” ẩn khuất trong lịch sử di truyền.

Chấn động: 'Tổ Tiên Ma' xuất hiện từ bộ hài cốt 7.100 năm ở Trung Quốc, làm đảo lộn lý thuyết tiến hóa châu Á - ảnh 1

Nguồn gốc của người Tây Tạng vẫn còn là một ẩn số. Ảnh: iStock.

Để giải mã bí mật này, các nhà khoa học từ nhiều viện nghiên cứu khác nhau của Trung Quốc đã quyết định lựa chọn Vân Nam để tiến hành nghiên cứu, bởi vị trí này nằm ở giao lộ của Cao nguyên Tây Tạng, Đông Nam Á và miền Nam Trung Quốc, là nơi có sự đa dạng về dân tộc và ngôn ngữ cao nhất ở Trung Quốc hiện nay.

Tại đây, 127 bộ gen người cổ đại có niên đại từ 7.100 đến 1.500 năm trước tại 17 địa điểm đã được thu thập, với mục đích phân định một cách có hệ thống lịch sử các quần thể người ở Đông Á và Đông Nam Á, đồng thời sàng lọc thông tin chi tiết để giải mã các câu hỏi chính.

anh-man-hinh-2025-06-02-luc-17.06.17.png

Tỉnh Vân Nam là nơi đa dạng văn hóa. Ảnh: Lonely Planet.

Theo nghiên cứu mới đây được công bố trên tạp chí Science, nhóm nghiên cứu do Fu Qiaomei - nhà cổ sinh vật học đến từ phòng thí nghiệm của IVPP tại Bắc Kinh - dẫn đầu, đã phân tích bộ hài cốt của một người phụ nữ thời kỳ Đồ Đá Mới, được khai quật tại di chỉ Xingyi ở tỉnh Vân Nam, Trung Quốc.

Theo phương pháp định tuổi bằng carbon, người phụ nữ này sống cách đây khoảng 7.100 năm, có lối sống của một người săn bắt hái lượm, và được nhóm nghiên cứu đặt tên là Xingyi_EN.

Kết quả phân tích DNA của người phụ nữ cho thấy cô thuộc về một dòng người cổ đại sâu xa, được gọi là “Basal Asian Xingyi”, tách biệt khỏi các nhóm người hiện đại khác từ hơn 40.000 năm trước và tồn tại biệt lập trong hàng chục nghìn năm.

Chấn động: 'Tổ Tiên Ma' xuất hiện từ bộ hài cốt 7.100 năm ở Trung Quốc, làm đảo lộn lý thuyết tiến hóa châu Á - ảnh 3

Bộ hài cốt 7.100 năm tuổi của Xingyi_EN. Ảnh: Viện Di tích văn hóa và Khảo cổ học Vân Nam.

Điều đặc biệt là dòng di truyền của Xingyi_EN không trùng khớp với DNA của người Neanderthal hay Denisovan, nhưng lại xuất hiện trong cấu trúc di truyền của người Tây Tạng hiện đại. Điều này cho thấy “tổ tiên ma” đã đóng góp vào nguồn gốc di truyền của người Tây Tạng, đặc biệt là khả năng thích nghi với môi trường khắc nghiệt trên cao nguyên. Đáng nói, Xingyi_EN là bằng chứng vật lý đầu tiên về nhóm dân số chưa từng được biết đến này.

Phát hiện từ bộ gen kỳ lạ của Xingyi_EN đã khiến các nhà khoa học sửng sốt. Nhà cổ sinh vật học Fu Qiaomei cho rằng: “Có thể vẫn còn nhiều người cùng chủng loại với Xingyi_EN, nhưng hiện tại chưa được lấy mẫu”. Các nhà nghiên cứu khác chia sẻ: “Những con người cổ đại sống ở khu vực này có thể là chìa khóa để giải quyết một số câu hỏi còn lại về các quần thể tiền sử ở Đông Á và Đông Nam Á”.

Chấn động: 'Tổ Tiên Ma' xuất hiện từ bộ hài cốt 7.100 năm ở Trung Quốc, làm đảo lộn lý thuyết tiến hóa châu Á - ảnh 4

Nhà cổ sinh vật học Fu Qiaomei. Ảnh: Viện Cổ sinh vật học Động vật có xương sống và Cổ nhân chủng học, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng các mẫu vật ở Vân Nam có mối quan hệ di truyền chặt chẽ với người nói tiếng Nam Á hiện đại, những người hiện đang phân bố rộng rãi khắp Đông Nam Á, cũng như một số khu vực Nam Á và miền nam Trung Quốc.

Đã từng có nhiều giả thuyết khác nhau về nguồn gốc của người nói tiếng Nam Á, bao gồm ở Đông Bắc Ấn Độ, lưu vực sông Mekong và trung lưu sông Dương Tử, nhưng những giả thuyết này chủ yếu dựa trên bằng chứng ngôn ngữ và thiếu bằng chứng di truyền trực tiếp. Phát hiện về Xingyi_EN đã mở ra hướng nghiên cứu mới về sự đa dạng và tương tác giữa các quần thể người cổ đại ở Đông Á và Đông Nam Á. Nó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp khảo cổ học và di truyền học trong việc hiểu rõ hơn về lịch sử loài người.

Theo: SCMP, Live Science, Gadgets 360, Science, myNews, MSN, Daily Galaxy.

Loan Loan - nguoiquansat.vn

Theo Thị trường tài chính