Chính phủ ‘bật đèn xanh’ cho Hà Nội được vay vượt trần để triển khai nhanh các dự án cấp thiết

Chiều 4/12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách đặc thù nhằm thực hiện loạt dự án quy mô lớn trên địa bàn Hà Nội.

Theo tờ trình của Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, Chính phủ đề xuất trao quyền cho HĐND và Chủ tịch UBND Hà Nội quyết định chủ trương đầu tư các dự án công, PPP và tư nhân mà không bị giới hạn về quy mô vốn, diện tích đất, hay yêu cầu di dân tái định cư, kể cả những nội dung vốn thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội, Chính phủ hay Thủ tướng.

Trong những trường hợp áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt khác với luật, Hà Nội được phép thực hiện theo thủ tục rút gọn: Báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, sau đó báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất. Đây là điểm thay đổi có tính chất “cởi trói” mạnh mẽ, khi nhiều dự án lớn tại Hà Nội lâu nay gặp nghẽn do quy trình phê duyệt qua nhiều cấp.

Dự thảo đề xuất cho phép lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu theo cơ chế đặc biệt đối với các dự án cấp bách, dự án quan trọng quốc gia và dự án cần thu hút nhà đầu tư chiến lược.

Đáng chú ý, với các dự án cần thực hiện ngay, Hà Nội có thể lựa chọn nhà đầu tư trước khi chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời được khởi công và làm quy hoạch song song với quá trình thẩm định. Cách tiếp cận này nhằm rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, tránh kéo dài thủ tục.

Trên địa bàn thành phố sẽ xây dựng một Quy hoạch tổng thể Thủ đô duy nhất, tích hợp nội dung quy hoạch quốc gia, vùng và các quy hoạch cấp đô thị. Cách làm này kỳ vọng xóa bỏ tình trạng chồng chéo, mâu thuẫn giữa các tầng quy hoạch vốn là điểm nghẽn nhiều năm qua.

HĐND thành phố được bổ sung thẩm quyền quyết định danh mục dự án thu hồi đất ngoài phạm vi quy định tại Luật Đất đai, phục vụ các dự án phát triển kinh tế – xã hội, lợi ích công cộng. Thành phố cũng được phép tạm giao đất để khởi công công trình khi có chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, nhằm tránh tình trạng chậm tiến độ vì chờ phê duyệt thủ tục đầu tư.

Đối với dự án BT, UBND thành phố được phân tách dự án tổng thể, xác định quỹ đất thanh toán cho từng dự án thành phần và thanh toán đất trước từng phần sau khi ký hợp đồng.

Nhà đầu tư không phải chứng minh khả năng thu xếp vốn vay, nhưng phải phát hành bảo lãnh tương ứng với phần giá trị đất được thanh toán. Cơ chế này được kỳ vọng giảm rủi ro dự án treo, song vẫn kiểm soát được trách nhiệm của nhà đầu tư.

Với các dự án cần triển khai ngay nhưng khả năng cho vay của ngân hàng chưa đáp ứng đủ, các tổ chức tín dụng được phép báo cáo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước để xem xét, quyết định mức dư nợ tối đa vượt hạn mức quy định đối với khách hàng liên quan.

Các dự án liên quan điểm nghẽn đô thị như ùn tắc giao thông, ngập úng, ô nhiễm môi trường, trật tự đô thị được áp dụng cơ chế đầu tư công khẩn cấp và lệnh xây dựng khẩn cấp, nhằm đẩy nhanh tiến độ.

UBND thành phố được quyết định phá dỡ nhà chung cư nguy hiểm, cho phép điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc, dân số tại nội đô vượt quá hạn mức hiện hành, và cưỡng chế phá dỡ nếu đạt tỷ lệ đồng thuận trên 75%.

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tán thành sự cần thiết ban hành nghị quyết theo thủ tục rút gọn, nhưng yêu cầu rà soát để tránh trùng lặp luật, hoặc vượt thẩm quyền Quốc hội. Một số ý kiến đề nghị đánh giá rủi ro liên quan quyền công dân, an ninh trật tự và tài chính quốc gia.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh khẳng định dự thảo đủ điều kiện trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10, nhưng yêu cầu bám sát Quy định 178 về kiểm soát quyền lực và Nghị quyết 66 về phòng chống tham nhũng, bảo đảm không xảy ra thất thoát, lãng phí, tiêu cực. Đồng thời, các cơ chế phải thực sự đột phá, có trọng tâm, tránh dàn trải và hình thức.