Chính phủ đề xuất đánh thuế thu nhập cá nhân 0,1% đối với chuyển nhượng vàng miếng để chặn đầu cơ

Sáng 4/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Tờ trình Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sửa đổi.

Theo dự thảo, từ kỳ tính thuế năm 2026, mức giảm trừ gia cảnh được điều chỉnh tăng mạnh: đối với bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng lên 15,5 triệu đồng/tháng; đối với mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng lên 6,2 triệu đồng/tháng. Chính phủ được giao quyền điều chỉnh mức giảm trừ này tùy theo biến động giá cả, thu nhập để đảm bảo linh hoạt trong điều hành.

Về biểu thuế lũy tiến từng phần, dự thảo rút gọn từ 7 bậc xuống còn 5 bậc, đồng thời nới rộng khoảng cách giữa các bậc.

Hai phương án được đưa ra, trong đó Phương án 2 – áp dụng mức thuế suất 5%, 15%, 25%, 30% và 35% cho các khoảng thu nhập tính thuế đến trên 100 triệu đồng/tháng được đa số ý kiến ủng hộ và Chính phủ chọn trình Quốc hội.

Theo tính toán, việc áp dụng phương án này cùng mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ làm giảm thu ngân sách khoảng 27.400 tỷ đồng/năm.

Một điểm mới đáng chú ý là đề xuất đánh thuế 0,1% đối với chuyển nhượng vàng miếng, nhằm tăng tính minh bạch của thị trường và ngăn chặn đầu cơ. Dự thảo nêu rõ: theo quy định hiện hành, cá nhân không được phép kinh doanh vàng miếng; do đó, các khoản thu nhập từ mua bán vàng miếng của cá nhân sẽ được xác định là “thu nhập khác”, thuộc diện chịu thuế TNCN.

Đề xuất này được xây dựng trên cơ sở chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại Thông báo số 211-TB/VPTW (ngày 30/5/2025) về việc hoàn thiện cơ chế quản lý thị trường vàng. Chính phủ sẽ quy định cụ thể ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế, thời điểm áp dụng và điều chỉnh thuế suất phù hợp với lộ trình quản lý.

Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội lưu ý, việc áp thuế với chuyển nhượng vàng miếng cần được cân nhắc kỹ để tránh bất cập cho người dân không có mục đích đầu cơ, đồng thời bảo đảm chính sách có tính nhân văn, không đánh vào khoản tiết kiệm hợp pháp. Ủy ban đề nghị Chính phủ cung cấp thêm thông tin về thời điểm và cách thức thực hiện quy định này.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng bổ sung thẩm quyền cho Chính phủ và một số bộ trong việc quy định chi tiết các nội dung như: điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, ngưỡng doanh thu không phải nộp thuế TNCN, các khoản đóng góp từ thiện được giảm trừ, và thuế chuyển nhượng vàng miếng.

Theo kế hoạch, Luật Thuế TNCN (sửa đổi) sẽ được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp này, có hiệu lực thi hành từ 1/7/2026. Riêng các quy định liên quan đến cá nhân kinh doanh, biểu thuế lũy tiến và thu nhập từ tiền lương, tiền công sẽ được áp dụng sớm hơn, từ 1/1/2026, đồng bộ với thời điểm thực hiện mức giảm trừ gia cảnh mới.