Chủ tịch Nguyễn Sơn: VSDC nâng cấp hạ tầng KRX, chuẩn bị cho kỷ nguyên giao dịch T+0 và bán khống có kiểm soát

Thiết lập bộ khung an toàn với cơ chế CCP

Chia sẻ tại Đối thoại Chứng khoán thường niên 2025 với chủ đề “Tiền mới, hàng mới và cơ hội trên thị trường mới nổi”, ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch Hội đồng thành viên Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSDC), cho hay Bộ Tài chính vừa giao cho VSDC triển khai một loạt nhiệm vụ trọng tâm nhằm đáp ứng tiêu chí kỹ thuật cho việc nâng hạng thị trường. Trong đó, cấp bách nhất là xây dựng nền tảng tương tác trực tuyến (STP) giữa ngân hàng lưu ký và công ty chứng khoán, thay thế hoàn toàn quy trình xử lý thủ công hiện nay. Sau khi quy định cho phép nhà đầu tư nước ngoài không cần ký quỹ 100% được ban hành, nhu cầu kết nối tự động giữa các bên trở nên bức thiết.

“STP sẽ giúp ngân hàng lưu ký toàn cầu và công ty chứng khoán trong nước kết nối trực tiếp, tự động. Đây là dự án công nghệ lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ, đặc biệt với các ngân hàng lưu ký quốc tế”, ông Sơn nói.

Theo chỉ đạo của Bộ Tài chính, hệ thống STP phải hoàn thành trước kỳ rà soát tháng 3/2026 của FTSE Russell, hướng tới mục tiêu nâng hạng chính thức vào ngày 21/9/2026. Tuy nhiên, các nhà cung cấp công nghệ quốc tế đánh giá, nhanh nhất cũng phải tới tháng 12/2026 mới có thể hoàn thiện.

“VSDC đang chịu áp lực cực lớn về tiến độ và buộc phải chạy đua với thời gian”, ông Sơn thừa nhận.

Song song với STP, VSDC được giao xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về quỹ đầu tư, nhằm tập trung hóa thông tin, nâng cao tính minh bạch và hình thành hệ thống đánh giá hiệu quả hoạt động quỹ theo chuẩn quốc tế.

“Chúng tôi dự kiến triển khai trong năm 2026, hướng tới xây dựng nền tảng đánh giá, xếp hạng và vinh danh các quỹ đầu tư, giúp nhà đầu tư cá nhân có cơ sở lựa chọn thông qua dữ liệu độc lập, khách quan”, ông Sơn chia sẻ.

Bên cạnh đó, hệ thống đại lý chuyển nhượng và hoán đổi ETF cũng sẽ được nâng cấp trong nửa đầu năm 2026. Đây là bước đi quan trọng trong bối cảnh các quỹ ETF đang trở thành kênh hút vốn thụ động lớn, góp phần tăng thanh khoản và ổn định thị trường.

Một trong những cấu phần nền tảng khác là cơ chế bù trừ đối tác trung tâm (CCP). Theo ông Sơn, mô hình CCP sẽ giúp thị trường Việt Nam đạt chuẩn quốc tế về thanh toán an toàn và minh bạch.

“Khi chưa có CCP, nếu một bên không có tiền hoặc không có chứng khoán, giao dịch có thể bị hủy, ảnh hưởng nghiêm trọng tới uy tín của thị trường. CCP sẽ đóng vai trò bên mua của mọi bên bán và bên bán của mọi bên mua, giúp bảo đảm thanh toán, giảm rủi ro hệ thống và củng cố niềm tin nhà đầu tư nước ngoài”, ông Sơn phân tích.

Theo lộ trình, giai đoạn 1 của CCP dự kiến hoàn thành vào đầu năm 2027. VSDC hiện đang xây dựng đề án trình Bộ Tài chính và chuẩn bị thành lập công ty con độc lập đảm nhiệm chức năng này.

Nâng cấp hệ thống KRX

Song hành cùng các dự án nền tảng, VSDC cũng đang nâng cấp dung lượng hệ thống KRX, mở rộng quy mô máy chủ và tích hợp các tiện ích mới như bán chứng khoán chờ về, giao dịch trong ngày (T+0) và bán khống có kiểm soát.

“Chúng ta sẽ từng bước đưa vào vận hành những sản phẩm có thể kiểm soát được rủi ro, với sự phối hợp của các sở giao dịch và các thành viên thị trường”, ông Sơn cho biết.

Đây là bước chuẩn bị cho giai đoạn phát triển sản phẩm phái sinh thế hệ mới, khi thị trường sẽ đón nhận Hợp đồng tương lai VN100, quyền chọn chỉ số và các sản phẩm nâng cao khác trên HOSE, đồng bộ với hệ thống đăng ký, lưu ký, bù trừ và kết nối ngân hàng thanh toán.

“Tiệm cận chuẩn mực quốc tế trong hạ tầng công nghệ sẽ giúp thị trường chứng khoán Việt Nam không chỉ đạt mục tiêu nâng hạng vào năm 2026, mà còn hội nhập sâu rộng hơn, trở thành điểm đến chiến lược của dòng vốn toàn cầu”, ông Sơn khẳng định.

Với tiến độ đồng bộ hóa này, thị trường chứng khoán Việt Nam không chỉ kỳ vọng đạt nâng hạng lên “thị trường mới nổi thứ cấp”, mà còn mở đường cho kỷ nguyên giao dịch minh bạch, an toàn và hiệu quả hơn, thu hút dòng vốn dài hạn vào nền kinh tế thực.