Chủ tịch VSDC Nguyễn Sơn: Xây nền tảng dữ liệu quỹ và CCP để 'mở đường' cho dòng vốn ngoại vào Việt Nam

Tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2026 ngày 4/11, trong Phiên thảo luận 4 với chủ đề “Điểm rơi nâng hạng và các thương vụ lớn”,ông Nguyễn Sơn – Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), cho hay năm 2025 sẽ là năm bản lề với hai tin vui lớn: Hệ thống KRX đi vào vận hành chính thức và thị trường chứng khoán Việt Nam được FTSE xếp hạng nâng cấp từ cận biên lên mới nổi vào tháng 9/2026.

“Còn một bước kỹ thuật quan trọng là kỳ review tháng 3/2026, nếu vượt qua, chúng ta sẽ chính thức được nâng hạng”, ông Sơn nhấn mạnh.

Để đạt mục tiêu đó, VSDC cùng các cơ quan trong ngành đang đồng loạt triển khai nhiều dự án hạ tầng công nghệ, trong đó có những phần việc được coi là “xương sống” cho quá trình nâng hạng, như bỏ cơ chế pre-funding và xây dựng nền tảng kết nối STP (Straight Through Processing) giữa các ngân hàng nước ngoài với công ty chứng khoán trong nước.

“STP đòi hỏi kết nối trực tiếp với hệ thống core của các tổ chức tài chính quốc tế, nên yêu cầu kỹ thuật và bảo mật rất cao. Chúng tôi đang nỗ lực để hoàn thành sớm, trước kỳ đánh giá tháng 3/2026, bởi đây cũng là yêu cầu từ nhiều quỹ đầu tư nước ngoài”, ông Sơn cho biết.

Chủ tịch VSDC nhìn nhận, cấu trúc nhà đầu tư của thị trường Việt Nam hiện nay vẫn nghiêng mạnh về cá nhân, dễ bị chi phối bởi tâm lý đám đông. Vì vậy, mục tiêu trung và dài hạn là chuẩn hóa nhà đầu tư, khuyến khích hình thành các định chế đầu tư chuyên nghiệp.

“Thay vì tự đầu tư, nhà đầu tư cá nhân nên tham gia gián tiếp thông qua các tổ chức đầu tư, quỹ đầu tư hoặc công ty quản lý tài sản chuyên nghiệp. Điều này không chỉ giúp giảm rủi ro mà còn làm tăng tính bền vững cho thị trường”, ông Sơn nói.

Theo ông Nguyễn Sơn, VSDC đang được giao chủ trì xây dựng nền tảng dữ liệu quỹ đầu tư, cho phép đánh giá, phân loại, và công khai hiệu quả hoạt động của từng quỹ, qua đó giúp nhà đầu tư có thêm thông tin minh bạch để lựa chọn.

Song song, VSDC đang phát triển cơ chế CCP (Central Counterparty Clearing House), một hạ tầng then chốt giúp bỏ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch (pre-funding), áp dụng cho cả nhà đầu tư trong nước và nước ngoài.

“CCP sẽ là cấu phần mang tính cách mạng đối với thị trường Việt Nam, giúp tạo công bằng trong giao dịch và tiệm cận chuẩn mực quốc tế. Dự kiến quý I/2027, giai đoạn I của CCP sẽ được vận hành với một pháp nhân độc lập, phù hợp với đặc thù thị trường trong nước. Đây là cam kết của Việt Nam với FTSE và cũng là yêu cầu của MSCI,” ông Sơn chia sẻ.

Về hệ thống KRX – hạ tầng giao dịch mới được kỳ vọng là “trái tim công nghệ” của thị trường chứng khoán Việt Nam, ông Sơn cho biết, KRX đã được xây dựng trong thời gian dài và vừa chính thức vận hành gần đây. Tuy nhiên, việc đưa các sản phẩm giao dịch mới như bán khống, giao dịch xuyên trưa hay giao dịch trong ngày (T+0) cần được cân nhắc kỹ để đảm bảo ổn định vận hành và an toàn hệ thống.

“Chúng tôi không chỉ muốn chạy nhanh, mà còn phải chạy chắc. KRX sẽ là nền tảng mở ra không gian mới cho các sản phẩm tài chính hiện đại, nhưng cần từng bước thận trọng để đảm bảo hiệu quả lâu dài,” ông Sơn nói.

Bên cạnh các dự án hạ tầng chứng khoán, VSDC cùng các cơ quan quản lý cũng đang chuẩn bị cho việc vận hành thị trường giao dịch tín chỉ carbon, dự kiến triển khai vào cuối năm 2025 hoặc đầu 2026. Đây được coi là bước tiến quan trọng trong việc gắn thị trường tài chính Việt Nam với mục tiêu phát triển xanh và bền vững, đồng thời tạo thêm không gian đầu tư mới cho các định chế trong và ngoài nước.