Chuyên gia Fulbright chỉ rõ 3 sức ép có thể khiến lãi suất Việt Nam đảo chiều tăng trở lại

Áp lực lạm phát và tỷ giá có thể kéo dài sang 2026

Chia sẻ tại diễn đàn Kinh tế thường niên MB Economic Insights 2025 với chủ đề “Chủ động thích ứng – Tạo đà bứt phá”,ngày 7/11, chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành – Giảng viên cao cấp Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, nhận định mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2026 của Việt Nam là rất tham vọng. Ông cho rằng bức tranh kinh tế hiện nay đan xen cả thuận lợi và thách thức, trong bối cảnh quốc tế và trong nước đều nhiều biến động.

Ở cấp độ toàn cầu, thách thức đến từ làn sóng bảo hộ thương mại, thuế đối ứng của Mỹ với hàng hóa từ châu Á, tăng trưởng toàn cầu suy yếu và rủi ro địa chính trị ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, cũng có những điểm sáng: Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) được kỳ vọng sẽ tiếp tục chu kỳ cắt giảm lãi suất, trong khi giá dầu vẫn duy trì ở mức thấp, góp phần giảm áp lực chi phí đầu vào cho nhiều nền kinh tế mới nổi, trong đó có Việt Nam.

Về tình hình trong nước, ông Thành cho rằng để đạt mục tiêu tăng trưởng ít nhất 8% trong năm nay, Việt Nam buộc phải duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng và đẩy mạnh đầu tư. Tuy nhiên, “cái giá phải trả” là áp lực lạm phát có xu hướng gia tăng, đi kèm sức ép lên tỷ giá, và đây là những yếu tố sẽ còn tiếp diễn sang năm 2026.

Theo chuyên gia, nếu kiên quyết đẩy mạnh tăng trưởng cao, nền kinh tế có thể đối mặt rủi ro bất ổn vĩ mô, dù khả năng lặp lại chu kỳ “nóng – lạnh” như 15 năm trước là thấp, bởi nền tảng vĩ mô của Việt Nam hiện nay đã vững hơn nhiều.

Ông Thành dự báo năm 2025, đầu tư công dù có thể chưa giải ngân hết kế hoạch nhưng vẫn tăng tối thiểu 25% so với năm 2024, đưa tỷ lệ đầu tư toàn nền kinh tế từ 33% lên 34% GDP. Nếu hướng tới tăng trưởng 10% trong năm 2026, tỷ lệ này phải nâng lên khoảng 40%, “vượt ngưỡng cân đối và tiềm ẩn rủi ro”.

Với dòng vốn FDI, dù đầu năm từng có lo ngại rằng chính sách thuế đối ứng của Mỹ sẽ làm nhà đầu tư nước ngoài chùn bước, thực tế 10 tháng qua cho thấy FDI vào Việt Nam vẫn tăng mạnh.

“Thuế cao thì cao, nhưng lợi thế cạnh tranh của Việt Nam vẫn có. So với nhiều nước, chúng ta vẫn là điểm đến hấp dẫn,” ông Thành nhấn mạnh. Ông ước tính vốn FDI giải ngân năm nay có thể đạt 25 tỷ USD, dù mục tiêu 30–35 tỷ USD là thách thức. Riêng vốn tư nhân trong nước, mục tiêu đạt trên 100 tỷ USD vẫn là rất khó.

Ba sức ép có thể khiến lãi suất đảo chiều tăng trở lại

Theo chuyên gia Fulbright, các ngân hàng thương mại sẽ chịu áp lực lớn nhất trong bối cảnh phải duy trì huy động đủ để đáp ứng tăng trưởng tín dụng cao. Ông ước tính tín dụng năm 2025 sẽ tăng 19–20%, và đây sẽ là “phép thử thực sự” cho năm 2026 khi mà tín dụng cần tăng đủ để hỗ trợ tăng trưởng nhưng phải thấp hơn năm 2025 để tránh mất cân đối vĩ mô.

Đáng chú ý chuyên gia Fulbright cho biết, Ngân hàng Nhà nước vẫn muốn duy trì mặt bằng lãi suất thấp để hỗ trợ phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, hiện có 3 yếu tố lớn đang tạo áp lực tăng lãi suất thị trường: Kỳ vọng lạm phát gia tăng; Đồng Việt Nam (VND) mất giá; Tín dụng tăng nhanh hơn cung tiền.

“Cho dù Fed có thể giảm lãi suất, nhưng chúng ta không thể chạy theo, và có khi cũng phải chấp nhận lãi suất thị trường nhích lên một chút,” ông Thành nhận định.

Theo ông, Ngân hàng Nhà nước sẽ ưu tiên ổn định tỷ giá hơn là hạ lãi suất điều hành, và có khả năng giữ nguyên mặt bằng chính sách hiện tại trong năm 2026, ngay cả khi Fed tiếp tục hạ lãi suất.

Chốt lại, chuyên gia Fulbright nhấn mạnh: Việt Nam đang ở giai đoạn phải chấp nhận đánh đổi giữa tăng trưởng và ổn định. Việc duy trì lãi suất thấp bằng mọi giá không còn là lựa chọn bền vững, bởi “chính sách tiền tệ đã tiến gần tới giới hạn”, trong khi năng lực hấp thụ vốn của khu vực tư nhân vẫn là điểm nghẽn lớn cần tháo gỡ.