Đại biểu Quốc hội đề xuất cách 'tài chính hóa' vàng trong dân, tạo dòng vốn 5–7 tỷ USD cho kinh tế

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, ngày 30/10, tham gia thảo luận, đại biểu Thạch Phước Bình (Vĩnh Long) cho hay, hiện có hai nguồn lực quan trọng nhưng chưa được khai thác tương xứng là quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách và nguồn lực vàng, tài sản tích lũy trong dân cư.

“Cả hai đều là kho vốn lớn của nền kinh tế, một nằm trong khu vực công, một nằm trong dân, nhưng đều đang thiếu cơ chế quản lý và huy động đồng bộ, minh bạch, hiệu quả”, ông Bình nhận định.

Đại biểu dẫn số liệu từ Hội đồng Vàng thế giới, cho thấy người dân Việt Nam đang nắm giữ khoảng 400–500 tấn vàng, tương đương 35–40 tỷ USD, chiếm gần 8% GDP. Mỗi năm, Việt Nam tiêu thụ trung bình 55 tấn vàng, nằm trong nhóm quốc gia tiêu thụ vàng cao nhất khu vực.

“Tuy nhiên, phần lớn lượng vàng này vẫn nằm trong két, một nguồn lực khổng lồ chưa được chuyển hóa thành vốn cho nền kinh tế”, ông Bình nói.

Năm 2024 và đầu năm 2025, có thời điểm chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới lên đến 20 triệu đồng/lượng, phản ánh sự bất ổn thị trường và tâm lý đầu cơ, găm giữ. Dù Ngân hàng Nhà nước đã can thiệp đấu thầu vàng miếng, song theo đại biểu Bình, nguyên nhân gốc rễ là thiếu cơ chế thị trường minh bạch, hiện đại và an toàn cho người dân.

Để khai thác hiệu quả nguồn lực vàng trong dân, đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị 5 nhóm giải pháp cụ thể:

-Ổn định thị trường vàng: Thu hẹp chênh lệch giá vàng trong và ngoài nước xuống dưới 5 triệu đồng/lượng trong vòng 6–12 tháng, kiểm soát đầu cơ, tăng cung thông qua nhập khẩu có kiểm soát.

-Thành lập Sở Giao dịch vàng quốc gia: Cho phép người dân gửi vàng vật chất vào kho lưu ký chuẩn hóa, nhận chứng chỉ điện tử để giao dịch, cầm cố hoặc quy đổi. Nhà nước quản lý được dòng vàng thật mà vẫn đảm bảo quyền sở hữu của dân.

-Phát triển các sản phẩm tài chính hóa vàng: Bao gồm chứng chỉ vàng lưu ký, quỹ đầu tư vàng, trái phiếu vàng được bảo chứng bằng vàng vật chất trong kho. Người dân có thể góp vàng hoặc đầu tư bằng VNĐ, hưởng lợi theo giá vàng, biến vốn tĩnh thành vốn động.

-Khuyến khích chuyển hóa vàng thành VNĐ: Thông qua miễn phí lưu ký, ưu đãi lãi suất hoặc phát hành trái phiếu Chính phủ bằng vàng dành cho người bán vàng vật chất.

-Đảm bảo minh bạch và an toàn hệ thống: Nghiêm cấm ngân hàng huy động hoặc cho vay bằng vàng; công bố bản tin vàng quốc gia định kỳ để người dân tiếp cận thông tin đầy đủ, tạo niềm tin thị trường.

Theo đại biểu Bình, nếu chỉ 10–15% lượng vàng trong dân được đưa vào hệ thống tài chính, tương đương 5–7 tỷ USD, đây sẽ là nguồn vốn quý giá cho phát triển hạ tầng, chuyển đổi số và đổi mới công nghệ, mà không cần tăng vay nợ công.

“Không thể huy động nguồn lực của dân nếu chưa quản lý minh bạch, hiệu quả nguồn lực của Nhà nước, cũng như không thể khai thác vốn trong dân nếu chưa tạo được niềm tin rằng đồng vốn ấy sẽ được sử dụng hiệu quả, an toàn và sinh lợi cho đất nước”, ông nhấn mạnh.

Cũng tại nghị trường Quốc hội, đại biểu Nguyễn Văn Thân, (Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên) cho rằng, thực tế, nguồn vốn trong dân thường chỉ tích lũy bằng ngoại tệ hoặc là vàng và các cái tài sản khác cùng với bất động sản. Do đó, một trong những nguyên nhân mà hiện nay bất động sản lên và vàng lên, các ngoại tệ khác lên là do thiếu khả năng thu hút đầu tư từ trong dân.

"Nguồn vốn trong dân còn rất lớn và điều này được nhìn nhận từ lâu nhưng chỉ thu hút bằng tiền nội tệ chứ chúng ta không thu hút ngoại tệ. Trong khi, người dân người ta đều biết rằng ngoại tệ và vàng bạc đá quý thì mới không bị mất giá trị lâu dài", ông Thân chia sẻ.

Do đó, ông Thân đề nghị cần có giải pháp thu hút nguồn vốn trong dân bằng biện pháp vay đồng ngoại tệ của dân ít nhất bằng 6% như vay của nước ngoài.

"Khi đó, người dân tức là người cho vay nếu mà vay được thì tất cả hai phía nhà nước và người dân đều có lợi. Thay bằng chuyện là chúng ta cố gắng ở nước ngoài để xin viện trợ hoặc là xin vay vốn của nước ngoài. Đấy là việc huy động vốn trong dân theo tôi đây là biện pháp cần thiết, nhất là trong tình hình hiện nay", ông Thân nói.