ĐBQH: Một đồng chi cho môi trường hôm nay sẽ tiết kiệm hàng chục đồng mai sau

Tại phiên thảo luận Quốc hội ngày 28/10, Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP. HCM) dành phần lớn thời gian để nói về thực trạng ô nhiễm và ngập úng đô thị, một trong những thách thức lớn trong công tác bảo vệ môi trường hiện nay.

Theo đó, vị đại biểu khẳng định báo cáo chuyên ngành chỉ ra rằng bụi mịn ở Hà Nội và TP. HCM nhiều thời điểm vượt ngưỡng an toàn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe hàng triệu người dân.

Trong khi đó, tỷ lệ nước thải đô thị được xử lý mới đạt khoảng 18%, nghĩa là phần lớn nước thải vẫn xả thẳng ra sông, hồ, kênh, rạch. Nhiều địa phương thường xuyên đối mặt với tình trạng ngập nặng sau mưa lớn hoặc triều cường, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân.

Ông Hùng đề nghị Quốc hội xác định Nghị quyết cần quy định các chỉ tiêu bắt buộc, có lộ trình rõ ràng: đến năm 2027, tối thiểu 35% lượng nước thải đô thị loại I và II được xử lý; đến năm 2030, đạt khoảng 70%. Kèm theo đó là cơ chế gắn trách nhiệm người đứng đầu nếu chưa đạt.

Ông Hùng cũng kiến nghị bổ sung nhiệm vụ rà soát quy hoạch chống ngập, thích ứng biến đổi khí hậu tại các đô thị ven biển và vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Vĩnh Long) đánh giá công tác kiểm soát ô nhiễm có tiến bộ nhưng chưa bền vững. Nhiều bãi rác tồn lưu hàng chục năm như Nam Sơn (Hà Nội), Khánh Sơn (Đà Nẵng)... vẫn là “điểm nóng" môi trường.

Bên cạnh đó, ô nhiễm không khí và nguồn nước ngày càng nghiêm trọng. Tại Hà Nội, có thời điểm bụi mịn PM2.5 vượt ngưỡng WHO cảnh báo gấp 5-7 lần, ảnh hưởng sức khỏe hàng triệu người.

Theo đại biểu, phân loại rác tại nguồn mới đạt khoảng 15% hộ gia đình; nhiều doanh nghiệp vẫn coi chi phí môi trường là gánh nặng thay vì đầu tư cho tương lai. Tất cả những điều đó cho thấy môi trường Việt Nam đang ở ngưỡng giới hạn chịu đựng. Nếu không chuyển đổi mạnh mẽ, chi phí khắc phục sẽ lớn hơn nhiều so với chi phí phòng ngừa.

"Một đồng chi cho môi trường hôm nay sẽ làm giảm bớt chi phí y tế và chi phí thiên tai hàng chục đồng ngày mai", đại biểu Bình nhấn mạnh và đề nghị Chính phủ có các giải pháp đột phá về bảo vệ môi trường, đặc biệt là đột phá về tư duy, về quỹ "xanh" của các địa phương và về công nghệ.

Theo vị đại biểu này, bảo vệ môi trường không phải là sự đánh đổi với tăng trưởng, đó chính là nền tảng để phát triển lâu dài. Bởi nếu chúng ta không hành động mạnh mẽ hôm nay, mai này mọi thành tựu kinh tế sẽ bị dòng nước ô nhiễm, không khí ngột ngạt cuốn trôi.

Đại biểu Hoàng Quốc Khánh (đoàn Lai Châu) thì cho rằng hiện nay khung pháp lý về phân loại rác tại nguồn đã rất rõ ràng nhưng thực tiễn thi hành đáng báo động. Theo đó, báo cáo giám sát cho thấy mới chỉ có 32/63 tỉnh thành (trước sáp nhập) triển khai phân loại rác, đồng nghĩa với việc còn 31 địa phương chưa thực hiện. Mỗi ngày cả nước phát sinh khoảng 69.400 tấn rác thải sinh hoạt.

Về nguyên nhân, ông Khánh thẳng thắn chỉ rõ cốt lõi khiến một chủ trương đúng đắn như phân loại rác tại nguồn chưa thể đi vào cuộc sống.

“Việc phân loại rác tại nguồn là giải pháp căn cơ, lâu dài, hướng tới xây dựng lối sống xanh, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường bền vững. Để đạt được mục tiêu này, cần có một sự vào cuộc đồng bộ và mạnh mẽ của cả hệ thống”, ông Khánh khẳng định.