Đề xuất viên chức được ký hợp đồng làm việc với tổ chức, doanh nghiệp ngoài công lập

Trình bày tờ trình dự án Luật Viên chứcsửa đổi sáng 22/10, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết sau hơn một thập kỷ thực thi, Luật Viên chức 2010 đã góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực sự nghiệp công lập nhưng cũng bộc lộ nhiều bất cập. Cơ chế phân hạng chức danh nghề nghiệp còn hình thức, việc thi và xét thăng hạng nặng về thủ tục, gây tốn kém, chưa phản ánh đúng năng lực thực tế.

Theo đó, dự thảo quy định rõ việc tuyển dụng, quản lý, bố trí, sử dụng viên chức phải căn cứ vào yêu cầu của vị trí việc làm và năng lực, hiệu quả thực hiện nhiệm vụ của viên chức; không thực hiện việc thi, xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp viên chức.

Bên cạnh đó, đổi mới công tác tuyển dụng viên chức theo hướng quy định rõ hình thức thi tuyển cạnh tranh, xét tuyển công khai, bình đẳng và hình thức tiếp nhận đối với nguồn nhân lực chất lượng cao.

Các đơn vị sự nghiệp công lập được chủ động lựa chọn phương thức tuyển dụng phù hợp với ngành, lĩnh vực hoạt động, hướng tới mô hình quản trị chuyên nghiệp, hiện đại.

Đối với các trường hợp là công chức, viên chức sang làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập mới thì thực hiện thủ tục chuyển công tác.

Dự luật lần này, xác lập nguyên tắc quản lý viên chức theo vị trí việc làm, chuyển từ đánh giá theo ngạch, hạng sang đánh giá theo năng lực và kết quả công tác. Mỗi vị trí sẽ có bản mô tả công việc, khung năng lực và tiêu chí đánh giá cụ thể làm căn cứ tuyển dụng, bổ nhiệm, chi trả thu nhập và xử lý kỷ luật. Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà khẳng định đây là bước cải cách mạnh mẽ, "xóa bỏ cơ chế thăng hạng hình thức, tạo động lực cho viên chức phấn đấu bằng kết quả, không bằng thâm niên".

Cùng với siết quản lý, dự luật mở rộng đáng kể quyền nghề nghiệp và thu nhập cho viên chức. Người làm công vụ được phép ký hợp đồng lao động hoặc hợp đồng dịch vụ với cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp khác nếu không vi phạm hợp đồng chính và không gây xung đột lợi ích. Viên chức có thể góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập; riêng người làm việc tại cơ sở giáo dục đại học, khoa học công nghệ công lập được phép thương mại hóa kết quả nghiên cứu, sáng kiến do mình hoặc đơn vị tạo ra.

Theo Bộ Nội vụ, cơ chế này giúp khai thác năng lực chuyên môn của viên chức, khuyến khích sáng tạo và tăng thu nhập hợp pháp, đồng thời giữ chân nhân lực giỏi cho khu vực công. Dự luật cũng mở đường tiếp nhận người có tài năng, chuyên gia, nhà khoa học, người Việt Nam ở nước ngoài hoặc người nước ngoài có trình độ cao vào làm viên chức mà không cần thi tuyển nếu đáp ứng ngay yêu cầu vị trí việc làm, ưu tiên các lĩnh vực khoa học, công nghệ, giáo dục, y tế, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.

Dự thảo Luật bổ sung quy định khuyến khích, bảo vệ viên chức đổi mới sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đột phá, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật đổi mới cơ chế xác định vị trí việc làm theo hướng quy định rõ 3 nhóm vị trí việc làm trong đơn vị sự nghiệp công lập, gồm: Vị trí việc làm quản lý (vị trí việc làm chức vụ lãnh đạo, quản lý được bổ nhiệm theo quy định của Đảng và pháp luật); vị trí việc làm chuyên môn, nghiệp vụ theo từng chuyên ngành tại đơn vị sự nghiệp công lập (đối với các vị trí việc làm này phải đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện của Bộ quản lý chuyên ngành); vị trí việc làm hỗ trợ (gồm các vị trí việc làm dùng chung để phục vụ việc vận hành đơn vị sự nghiệp công lập như tài chính, kế toán, tổ chức cán bộ, văn phòng...), không bao gồm các vị trí phục vụ như lái xe, bảo vệ, tạp vụ... Thực hiện ứng dụng công nghệ số, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về viên chức bảo đảm công khai, minh bạch trong đánh giá, quản lý và phát triển đội ngũ viên chức.

Dự thảo Luật bổ sung quy định liên thông nguồn lực giữa khu vực công và khu vực tư nhằm mục đích tạo cơ chế để thu hút và trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao vào làm việc ở khu vực công.

Dự thảo luật đổi mới việc phân loại đơn vị sự nghiệp công lập theo tính chất nhiệm vụ (phục vụ nhiệm vụ quản lý nhà nước, cung cấp dịch vụ công cơ bản, thiết yếu, cung cấp dịch vụ công theo cơ chế thị trường...), từ đó xác định rõ phương thức cung cấp dịch vụ (Nhà nước bảo đảm 100%, giao nhiệm vụ, đặt hàng, khoán theo sản phẩm, kết quả đầu ra), giúp phát huy năng lực và hiệu quả hoạt động của đơn vị sự nghiệp.

Cơ chế đánh giá viên chức được đổi mới nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ nhân dân và xã hội. Cụ thể, dự luật quy định nguyên tắc đánh giá viên chức đa chiều dựa trên kết quả, chất lượng dịch vụ sự nghiệp công và sự hài lòng của người dân; có cơ chế sàng lọc viên chức khi xác định không đáp ứng được yêu cầu...

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật - Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng tán thành việc sửa đổi toàn diện Luật Viên chức.

Về hợp đồng làm việc đối với viên chức, Ủy ban Pháp luật - Tư pháp của Quốc hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát các quy định đặc thù của hợp đồng loại này, đặc biệt là nội dung khác với Bộ luật Lao động để quy định ngay tại dự thảo Luật, làm cơ sở cho Chính phủ quy định chi tiết.

Đồng thời, Ủy ban đề nghị bổ sung quy định mang tính nguyên tắc về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc, vì quy định này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền làm việc của công dân theo quy định của Hiến pháp.

Một số ý kiến Ủy ban Pháp luật - Tư pháp của Quốc hội đề nghị không quy định về đơn vị sự nghiệp công lập tại dự thảo Luật, bởi vì Luật Viên chức chỉ nên điều chỉnh các quan hệ xã hội liên quan đến viên chức; các nội dung về tổ chức bộ máy, nơi làm việc của viên chức cần được quy định tại văn bản quy phạm pháp luật riêng về đơn vị sự nghiệp công lập.