Doanh nghiệp nội địa duy nhất sản xuất pin năng lượng mặt trời Việt Nam kinh doanh thế nào?

Ngành sản xuất pin năng lượng mặt trời của thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đóng vai trò quan trọng trong quá trình cung cấp điện. Sự tăng giảm sản lượng huy động của điện năng lượng tái tạo - mặt trời sẽ góp phần phản ánh tiềm năng của ngành sản xuất pin mặt trời trong tương lai.

Trong giai đoạn 2015 - 2022, sản lượng năng lượng tái tạo của toàn cầu tăng trung bình 11% mỗi năm.

Hiện nay giá dầu tăng vọt và tình trạng mất an ninh năng lượng liên quan tình hình xung đột tại Ukraine, việc sử dụng năng lượng tái tạo có thể lên đến khoảng 30% vào năm 2023.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen ngày 1/12 cho biết hơn 110 quốc gia đã bày tỏ kỳ vọng thông qua mục tiêu tăng gấp 3 sản lượng năng lượng tái tạo và tăng gấp đôi hiệu quả sử dụng năng lượng trên toàn thế giới vào năm 2030.

Dự kiến đến năm 2030, năng lượng tái tạo sẽ đóng góp 80% năng lực sản xuất những loại điện năng mới, trong đó riêng năng lượng mặt trời đã chiếm hơn một nửa mức mở rộng năng lượng tái tạo nói trên.

Việt Nam cũng đang đi cùng xu hướng toàn cầu trong việc sản xuất điện. Theo số liệu Vietdata thống kê từ năm 2020 đến 2022 cho thấy năng lượng tái tạo điện mặt trời có sự gia tăng mạnh trong năm 2021 và sau đó duy trì được tương đối ổn định, trong khi đó nhiệt điện than đã cho thấy dấu hiệu sụt giảm.

Biểu đồ sản lượng huy động điện năng lượng tái tạo, nhiệt điện than.

Trong quy hoạch điện VIII, Việt Nam ưu tiên phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất điện. Nguồn điện này sẽ đạt tỉ lệ khoảng 30,9 - 39,2% vào năm 2030, dự kiến đến năm 2050 sẽ nâng lên 67,5 - 71,5%.

Ngành sản xuất pin năng lượng mặt trời tại Việt Nam hiện nay đa số là các doanh nghiệp nước ngoài, chỉ duy nhất có 1 doanh nghiệp nội địa đó là Công ty cổ phần năng lượng IREK.

Công ty cổ phần năng lượng IREK thành lập năm 2012, là một thành viên của Tập đoàn Năng lượng Mặt trời Bách Khoa.

Khu nhà máy có tổng công suất hoạt động của nhà máy pin năng lượng mặt trời của IREX là 800 MW/năm. Sản phẩm chính là các tấm pin mặt trời đơn tinh thế. Pin năng lượng mặt trời IREX đã được xuất khẩu sang nhiều quốc gia trên thế giới như Hà Lan, Singapore, Thổ Nhĩ Kỳ và đặc biệt là thị trường Mỹ.

Trong 3 năm gần đây, tình hình kinh doanh của doanh nghiệp này có sự sụt giảm đáng kể. Cụ thể, năm 2021 Năng lượng IREK ghi nhận doanh thu hơn 179 tỷ đồng, giảm tới 47% so với cùng kỳ năm trước; LNST theo đó cũng giảm tới hơn 98% xuống còn 437 triệu đồng.

Tình hình kinh doanh những năm gần đây của Năng lượng IREK.

Sang năm 2022 doanh thu của Năng lượng IREK có sự khởi sắc hơn chút khi tăng nhẹ 6% lên 190 tỷ đồng, tuy nhiên LNST lại khá “thảm hại” khi báo lỗ tới gần 45 tỷ đồng. Tính đến cuối năm 2022, Năng lượng IREK còn nợ tài chính ngắn hạn 137 tỷ đồng và nợ tài chính dài hạn 42 tỷ đồng.

Trong bối cảnh nguồn thủy điện đã khai thác tới 80% công suất và gần như không còn dư địa phát triển, nguồn nhiệt điện than phải tuân thủ theo những cam kết của Việt Nam trong Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26), thì năng lượng tái tạo như một giải pháp khắc phục nhanh tình trạng thiếu điện hiện nay, cũng như là nguồn cung cấp điện cốt lõi cho tương lai. Tuy nhiên sự cạnh tranh trong ngành vô cùng khốc liệt khi chỉ có duy nhất một công ty Việt Nam (IREX), còn lại phần lớn đều là các công ty thuộc sở hữu nước ngoài, trong đó có Trung Quốc và Mỹ.