Đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ dọa trả đũa thuế thép, EU gấp rút chốt thỏa thuận

Lệnh tăng gấp đôi thuế nhập khẩu thép và nhôm của Mỹ chính thức có hiệu lực vào ngày 4/6 (theo giờ địa phương), trùng thời điểm Nhà Trắng yêu cầu các đối tác thương mại nộp “đề xuất tốt nhất” nếu muốn tránh bị áp thêm hàng loạt mức thuế mới vào tháng 7 tới.

Canada – đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ và cũng là nước xuất khẩu thép và nhôm hàng đầu vào thị trường này – dự kiến sẽ chịu tác động nặng nề nhất. Thủ tướng Mark Carney khẳng định Ottawa sẵn sàng hành động nếu các cuộc đàm phán với Washington không mang lại kết quả.

“Chúng tôi đang đàm phán khẩn trương với phía Mỹ và song song chuẩn bị các biện pháp đáp trả nếu các cuộc thương lượng thất bại”, ông Carney tuyên bố trước Hạ viện Canada.

Liên đoàn lao động Unifor của Canada đã kêu gọi chính phủ áp dụng thuế trả đũa, trong khi Thủ hiến tỉnh Ontario Doug Ford yêu cầu Thủ tướng Carney không được “ngồi yên để Tổng thống Trump lấn lướt chúng ta”.

Tổng thống Trump từ lâu đã lấy chính sách áp thuế nhập khẩu làm trung tâm trong các cuộc chiến thương mại của mình. Ông cho rằng mức thâm hụt thương mại lớn của Mỹ là bằng chứng cho thấy nước này đang bị các đối tác “lợi dụng”, và việc đánh thuế là cách để kéo ngành sản xuất – cùng việc làm – quay trở lại đất Mỹ.

Tuy nhiên, Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) – một cơ quan độc lập – cảnh báo rằng tăng thuế sẽ khiến sản lượng kinh tế Mỹ suy giảm, với các biện pháp hiện tại (tính đến ngày 13/5) đã bắt đầu tạo ra tác động tiêu cực.

Đợt tăng thuế mới nâng mức thuế thép và nhôm từ 25% lên 50%, chính thức có hiệu lực từ 0h01 sáng thứ Tư (giờ Washington), áp dụng với mọi đối tác thương mại trừ Anh – quốc gia duy nhất đến thời điểm này đạt được một thỏa thuận sơ bộ với Mỹ trong thời gian tạm hoãn 90 ngày, kết thúc vào ngày 8/7.

EU báo hiệu “tiến triển nhanh chóng”

Tại Paris, Trưởng đoàn đàm phán thương mại EU Maros Sefcovic và Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer đều tỏ ra lạc quan sau cuộc gặp.

“Chúng tôi cùng thống nhất rằng các cuộc đàm phán đang đi đúng hướng và tiến triển với tốc độ tích cực", ông Sefcovic nói với báo giới, đồng thời cho biết các cuộc thảo luận kỹ thuật vẫn đang diễn ra tại Washington và các cuộc tiếp xúc cấp cao sẽ tiếp nối.

Ông Greer nhấn mạnh rằng EU đang thể hiện “thiện chí hợp tác” để tìm ra giải pháp cụ thể và có đi có lại trong thương mại song phương.

Dù vậy, ông Sefcovic cũng bày tỏ “lấy làm tiếc sâu sắc” về quyết định tăng thuế của Mỹ, đồng thời cho rằng hai bên nên phối hợp để xử lý vấn đề dư thừa năng lực sản xuất thép – thách thức chung của cả Mỹ và EU.

Hiện khoảng 25% lượng thép sử dụng tại Mỹ là hàng nhập khẩu.

Khủng hoảng toàn cầu, tác động cục bộ

Tác động từ cuộc chiến thuế quan của Mỹ đang lan rộng. Tại châu Âu, các nhà máy phụ tùng ô tô phải tạm ngừng hoạt động do Trung Quốc siết chặt xuất khẩu khoáng sản chiến lược. Hãng xe BMW cảnh báo rằng chuỗi cung ứng của họ đang chịu ảnh hưởng từ tình trạng thiếu đất hiếm.

Cùng ngày, Tổng thống Trump cho rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là “đối thủ cứng rắn” và “vô cùng khó đạt được thỏa thuận”, hé lộ những căng thẳng mới sau khi Nhà Trắng từng kỳ vọng sẽ có cuộc điện đàm thương mại quan trọng giữa hai nhà lãnh đạo trong tuần này.

Thị trường thép và nhôm toàn cầu, đặc biệt là nhôm, đã rung lắc mạnh trước đợt tăng thuế mới. Tuy nhiên, thị trường tài chính thế giới – bao gồm tiền tệ, trái phiếu và cổ phiếu – phần lớn vẫn ổn định, khi giới đầu tư cho rằng các mức thuế này có thể không kéo dài và Tổng thống Trump có thể sẽ lùi bước.

Tuy nhiên, mức độ bất định trong chính sách thương mại của Mỹ vẫn đang gây thiệt hại trên diện rộng. Giáo sư Marc Busch, chuyên gia về chính sách thương mại tại Đại học Georgetown, cho rằng các mặt hàng bị ảnh hưởng sẽ trải dài “từ ô tô, máy bay, lon bia nhôm, đến máy móc thiết bị”.

Hiệp hội Chính sách Ô tô Mỹ cảnh báo việc tăng thuế sẽ làm chi phí lắp ráp ô tô tại Mỹ tăng cao, làm giảm sức cạnh tranh của ngành này trên thị trường toàn cầu.

Trong khi đó, Bernard Yaros – chuyên gia kinh tế trưởng tại Oxford Economics – ước tính thuế thép và nhôm mới sẽ khiến chi tiêu của doanh nghiệp Mỹ cho thiết bị và xây dựng giảm từ 0,4 đến 0,5%, tức gấp đôi mức sụt giảm dự kiến trong tiêu dùng hộ gia đình.

Hiệp hội Nhôm Mỹ kêu gọi chính quyền Trump nên nhắm đến các “đối tượng xấu” như Trung Quốc, đồng thời dành ngoại lệ cho các đối tác đáng tin cậy như Canada.

Tối hậu thư 5 tuần

Ngày 4/6 cũng là thời hạn để các quốc gia nộp “đề xuất tốt nhất” nhằm tránh bị áp thêm các mức thuế nhập khẩu khắt khe của Mỹ.

Từ ngày 9/4, Nhà Trắng đã bắt đầu các cuộc đàm phán với nhiều nước trong thời gian tạm hoãn 90 ngày. Tuy nhiên, đến nay chỉ mới có thỏa thuận sơ bộ với Anh. Thỏa thuận này mới chỉ là khung đàm phán ban đầu.

Theo Reuters, Washington đã yêu cầu các nước nộp chi tiết các đề xuất liên quan đến thuế, hạn ngạch đối với hàng Mỹ, cũng như kế hoạch xử lý các rào cản phi thuế quan.

Đổi lại, phía Mỹ hứa sẽ phản hồi “trong vài ngày” với các tín hiệu cụ thể về mức thuế mà từng nước có thể phải đối mặt sau khi thời gian hoãn kết thúc.

Theo Reuters

Thanh Lê - nguoiquansat.vn

Theo Thị trường tài chính