Đơn hàng đổ về từ 66 quốc gia, một ngành hàng của Việt Nam đang 'âm thầm' vươn lên đứng thứ 2 thế giới

Theo số liệu thống kê sơ bộ từ Cục Hải quan, xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam trong tháng 9 đạt hơn 3,2 tỷ USD, giảm 15,6% so với tháng 8. Lũy kế 9 tháng đầu năm, mặt hàng này thu về 29,7 tỷ USD, tăng 8,6% so với cùng kỳ năm 2024. Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam với hơn 13,4 tỷ USD (tăng 12%). Nhật Bản đứng thứ hai với hơn 3,3 tỷ USD (tăng 8%); Hàn Quốc xếp thứ ba với hơn 2,2 tỷ USD nhưng giảm 5% so với cùng kỳ.

Năm 2024, ngành dệt may cán mốc khoảng 44 tỷ USD, tăng khoảng 11% so với năm 2023, đưa Việt Nam lên vị trí thứ hai trong số các quốc gia xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới. Sản phẩm dệt may của Việt Nam đã có mặt tại 66 quốc gia và vùng lãnh thổ với 47-50 mặt hàng khác nhau. Theo ông Vũ Đức Giang – Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam, một trong những yếu tố hỗ trợ ngành là luồng đơn hàng dịch chuyển từ Bangladesh, tuy nhiên "đơn hàng từ Bangladesh là đơn hàng cơ bản, số lượng lớn nhưng giá thành không cao", do đó không phải doanh nghiệp nào cũng có thể tận dụng.

Kết thúc quý III, tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may đạt gần 34,7 tỷ USD (tăng 7,7%), trong đó 27,8 tỷ USD đến từ may mặc và 6,9 tỷ USD đến từ vải, phụ liệu và vải kỹ thuật. Nhiều doanh nghiệp lớn như Vinatex, TNG, Dệt may Huế, Đức Giang ghi nhận tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận. Riêng TCM lợi nhuận 9 tháng giảm nhẹ do đơn hàng giảm và chi phí vận hành tăng.

Dự báo xuất khẩu dệt may Việt Nam năm 2025 có thể đạt mục tiêu khoảng 47-48 tỷ USD, tăng khoảng 6-9% so với năm 2024, theo mục tiêu của ngành. Sự tăng trưởng này được hỗ trợ bởi các hiệp định thương mại tự do (FTA), sự dịch chuyển chuỗi cung ứng và sự hồi phục của kinh tế thế giới.

Tuy nhiên, ngành vẫn đối mặt với thách thức như giá nguyên liệu đầu vào cao và sự phụ thuộc vào nhập khẩu, biến động từ các chính sách thuế quan của các đối tác. Để giải quyết những vấn đề này, dệt may Việt Nam cần nâng cao nội lực: như đào tạo nguồn nhân lực, ứng dụng công nghệ AI và robot trong thiết kế, phát triển mẫu và sản xuất, chuyển đổi kép, kinh doanh tuần hoàn…

Đồng thời đa dạng hóa thị trường, khách hàng, mặt hàng và nguồn cung nguyên phụ liệu. Ngoài thị trường truyền thống như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan ngành tập trung vào các thị trường tiềm năng như Trung Quốc (hàng giá trị cao), Canada, Nga, Anh, ASEAN...

Mặt khác, tăng cường thu hút đầu tư từ FDI và doanh nghiệp trong nước, đặc biệt vào các khu công nghiệp đạt chuẩn về môi trường. Phát triển nguyên phụ liệu trong nước để chủ động nguồn cung và đáp ứng xuất xứ của các Hiệp định thương mại tự do (FTA) để hưởng lợi ích thuế quan.

Một trong những lợi thế cạnh tranh của dệt may Việt Nam trước đây là nhân công giá rẻ, thì nay đang giảm dần khi các đơn hàng số lượng lớn, giá gia công thấp có xu hướng chuyển dịch sang các quốc gia có giá nhân công rẻ hơn. Muốn tăng sức cạnh tranh, doanh nghiệp phải nâng cao năng suất, đầu tư các trang thiết bị hiện đại, tự động hóa cao cũng như thay đổi mô hình tổ chức sản xuất, phương pháp quản trị nhằm chuyển hướng sang các mặt hàng cao cấp, chuyên biệt, có giá trị gia tăng cao.

Cần tiếp tục đa dạng hóa mẫu mã sản phẩm, thị trường, khách hàng cũng như sớm chủ động được nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất trong nước bằng cách quy hoạch, hình thành các khu công nghiệp tập trung, cung cấp theo chuỗi. Cần xây dựng các trung tâm phát triển sản phẩm, tạo mẫu,… nhằm đẩy mạnh sản xuất, gia tăng hiệu quả, từ đó nâng cao vị thế dệt may Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong một động thái khác, ngày 26/10, Việt Nam và Mỹ đã đồng ý công bố Tuyên bố chung về Khuôn khổ Hiệp định Thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng nhân dịp Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng thống Donald Trump tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN tại Malaysia.

Theo Tuyên bố chung, Việt Nam sẽ cung cấp quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho phần lớn hàng hóa nông nghiệp và công nghiệp xuất khẩu của Mỹ. Đồng thời, Mỹ sẽ duy trì mức thuế đối ứng 20% với hàng hóa xuất xứ từ Việt Nam theo Sắc lệnh Hành pháp số 14257 (đã được sửa đổi). Mỹ cũng sẽ xác định các sản phẩm của Việt Nam trong Phụ lục III của Sắc lệnh Hành pháp số 14356 để được hưởng mức thuế đối ứng 0%, tuy nhiên chi tiết chưa được công bố.

Trước đó, từ mức thuế đối ứng 46% vào đầu tháng 4/2025, Việt Nam đã đàm phán giảm xuống 20% và 40% với hàng trung chuyển vào tháng 7/2025. Khái niệm hàng trung chuyển đến nay vẫn chưa được quy định rõ.

Theo các chuyên gia, bên cạnh một số ngành hàng như nông sản, thủy hải sản thì dệt may được cho là cũng nằm trong nhóm được kỳ vọng có thể hưởng mức thuế ưu đãi 0%, đặc biệt khi thị trường Mỹ chiếm hơn 45% tổng giá trị xuất khẩu ngành.