'Gỡ vướng' để doanh nghiệp FDI lên sàn chứng khoán Việt Nam

Sáng 9/12, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) tổ chức Hội nghị "Phổ biến một số nội dung về việc niêm yết, đăng ký giao dịch của tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài".

Trong bối cảnh hệ thống pháp lý và hạ tầng giao dịch đã được hoàn thiện, nhu cầu IPO và niêm yết của các doanh nghiệp nước ngoài ngày càng tăng.

Chỉ có 10 doanh nghiệp FDI đang giao dịch trên sàn

Bà Vũ Thị Chân Phương, Chủ tịch UBCKNN, nhấn mạnh: "Các doanh nghiệp FDI đang có sự quan tâm lớn đối với tiềm năng phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam. UBCKNN cùng các đơn vị liên quan sẽ tiếp tục tạo điều kiện tối đa và đồng hành chặt chẽ cùng doanh nghiệp FDI trong quá trình niêm yết và đăng ký giao dịch".

Năm 2025, thị trường chứng khoán Việt Nam ghi nhận nhiều bước tiến đáng chú ý như hệ thống KRX vận hành ổn định, minh bạch thông tin doanh nghiệp cải thiện, và đặc biệt, FTSE nâng hạng Việt Nam lên thị trường mới nổi thứ cấp từ 8/10/2025.

Thực tế, dù Việt Nam có hơn 1.600 doanh nghiệp niêm yết và đăng ký giao dịch, hiện chỉ có 10 doanh nghiệp FDI đang giao dịch trên HOSE, HNX và UPCoM, con số khiêm tốn so với quy mô đầu tư của khu vực FDI.

Số liệu từ Ban Giám sát Công ty đại chúng cho thấy, tổng lượng cổ phiếu của nhóm này chỉ khoảng 1,2 tỷ đơn vị, tương đương 0,17% toàn thị trường.

Theo bà Phương, nhiều doanh nghiệp nước ngoài đã hoạt động hàng chục năm tại Việt Nam, có kết quả kinh doanh tích cực và hoàn toàn có khả năng đại chúng hóa. Điều quan trọng nhất là mức độ tuân thủ, minh bạch và chuẩn mực quản trị của doanh nghiệp.

Sau quá trình rà soát và xin ý kiến các bộ, ngành, UBCKNN đã được Chính phủ và Bộ Tài chính chấp thuận cho phép tiếp nhận trở lại hồ sơ niêm yết, đăng ký giao dịch của doanh nghiệp FDI, mở ra dư địa đáng kể để mở rộng hàng hóa trên thị trường.

Điểm nhấn quan trọng nhất trong cải cách thể chế lần này là sự ra đời của các quy định mới như Nghị định sửa đổi Nghị định 155 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán, mang tính đột phá về thủ tục hành chính.

Đặc biệt, một trong những điểm nổi bật của cải cách là Nghị định 245/2025/NĐ-CP, rút ngắn quy trình IPO gắn với niêm yết xuống còn khoảng 30 ngày, kết hợp với các quy định bổ sung về báo cáo kiểm toán và quản trị công ty. Nhờ vậy, các doanh nghiệp có thể niêm yết ngay sau khi chào bán thành công, thay vì mất nhiều tháng như trước.

3 lợi thế của doanh nghiệp FDI khi IPO tại Việt Nam

Tại hội nghị, ông Trần Tiến Dũng, Trưởng ban Giám sát công ty đại chúng thuộc UBCKNN, nhấn mạnh rằng mô hình IPO gắn với niêm yết đang trở thành xu hướng phù hợp với thông lệ quốc tế, đặc biệt có ý nghĩa với các doanh nghiệp FDI.

Theo ông Dũng, cơ chế này mang lại ba lợi thế lớn cho doanh nghiệp. Thứ nhất, quy trình rút gọn và minh bạch giúp giảm thời gian chờ đợi, hạn chế chi phí cơ hội và tận dụng tối đa điều kiện thị trường thuận lợi. Khi IPO và niêm yết được xử lý song song theo Nghị định 245/2025, doanh nghiệp có thể niêm yết ngay sau khi chào bán thành công – thay vì mất nhiều tháng như trước đây.

Thứ hai, việc thực hiện IPO gắn với niêm yết từ đầu buộc doanh nghiệp chuẩn hóa hồ sơ, báo cáo tài chính, quản trị và công bố thông tin theo chuẩn mực quốc tế. “Đây là yêu cầu nhưng đồng thời cũng là lợi thế, bởi chuẩn hóa càng sớm, khả năng tiếp cận nhà đầu tư càng lớn,” ông Dũng nhấn mạnh.

Thứ ba, cơ chế này còn giúp tăng giá trị doanh nghiệp, thông qua việc định giá công khai, nâng cao uy tín thương hiệu và mở ra khả năng huy động vốn trong nước- một kênh bổ sung quan trọng bên cạnh vốn từ công ty mẹ.

Đại diện Ban Quản lý chào bán chứng khoán cho biết, nhiều doanh nghiệp FDI hiện quan tâm cơ chế IPO gắn với niêm yết, nhưng vẫn gặp khó khăn về chuyển đổi loại hình sang công ty cổ phần hoặc sự khác biệt giữa thỏa thuận trong giấy phép đầu tư và quy định chứng khoán hiện hành.

Cơ quan quản lý khẳng định sẽ phối hợp với các sở, ngành để tháo gỡ từng trường hợp cụ thể, đảm bảo doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ điều kiện pháp luật đều được tham gia thị trường bình đẳng.