Hàng triệu người lao động mong chờ giảm thuế, Bộ Tài chính lý giải nguyên nhân chưa thể áp dụng ngay mức giảm trừ gia cảnh mới

Trong bối cảnh nhiều ý kiến kỳ vọng mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ được áp dụng sớm để hỗ trợ người lao động, Bộ Tài chính cho biết việc triển khai ngay từ kỳ tính thuế năm 2025 vẫn còn nhiều vướng mắc. Theo quy định tại Nghị quyết số 110/2025/UBTVQH15, mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế được nâng lên 15,5 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng.

Nghị quyết này có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 và áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2026. Đây là điều chỉnh đã được người dân mong đợi từ lâu, bởi mức giảm trừ hiện hành - 11 triệu đồng/tháng với người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc - đã áp dụng từ năm 2020 và bị cho là không còn phù hợp với biến động chi phí sinh hoạt.

Dù vậy, nhiều đại biểu Quốc hội và chuyên gia đề xuất áp dụng ngay mức giảm trừ mới cho kỳ tính thuế năm 2025, vì kỳ tính thuế này sẽ được quyết toán vào cuối quý I/2026. Họ cho rằng việc áp dụng sớm sẽ giúp cải thiện thu nhập thực tế, giảm áp lực tài chính và hỗ trợ kịp thời cho hàng triệu người lao động.

Tuy nhiên, trong tài liệu tiếp thu và giải trình gửi các thành viên Chính phủ, Bộ Tài chính cho rằng việc này sẽ phát sinh hàng loạt thủ tục hoàn thuế do cơ quan chi trả đã khấu trừ ngay từ đầu năm. Khối lượng công việc và nhu cầu ngân sách cho hoàn thuế sẽ rất lớn, trong khi ngân sách nhà nước hiện cần ưu tiên cho việc khắc phục thiên tai, bão lũ. Ngoài ra, một số khoản thu nhập mới được đưa vào diện chịu thuế sẽ phải thực hiện nghĩa vụ ngay nếu áp dụng cho kỳ tính thuế 2025, điều này có thể không có lợi cho người nộp thuế.

Bộ Tài chính cũng lưu ý rằng dự kiến Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) chỉ được Quốc hội xem xét, thông qua vào tháng 12/2025. Khoảng thời gian còn lại để hoàn thiện các văn bản hướng dẫn chi tiết, đồng thời tổ chức tập huấn cho các đối tượng áp dụng là rất ngắn. Do đó, để đảm bảo tính ổn định và thuận lợi cho quản lý thuế, dự thảo luật quy định thời điểm áp dụng toàn bộ từ ngày 1/7/2026, riêng các khoản thu nhập có kỳ tính thuế theo năm như tiền lương, tiền công và thu nhập từ kinh doanh sẽ áp dụng từ ngày 1/1/2026.

Trước đó, dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) đã được Chính phủ trình Quốc hội tại các Tờ trình ngày 29/9/2025 và 24/10/2025. Trên cơ sở ý kiến thẩm tra của các Ủy ban của Quốc hội và thảo luận của đại biểu tại Kỳ họp thứ 10, Bộ Tài chính đã nghiên cứu và tiếp thu để hoàn thiện dự thảo. Một nội dung nổi bật là việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua ngày 17/10/2025.

Với mức giảm trừ gia cảnh mới này, cá nhân chưa phải nộp thuế với mức thu nhập 17 triệu đồng/tháng (nếu không có người phụ thuộc) hoặc 24 triệu đồng/tháng (nếu có 1 người phụ thuộc) hoặc 31 triệu đồng/tháng (nếu có 2 người phụ thuộc). Điều chỉnh này được đánh giá phù hợp với thực tế đời sống khi chi phí sinh hoạt tăng cao, giúp người dân có thêm dư địa tài chính.

Song song với đó, biểu thuế lũy tiến từng phần cũng được đề xuất cải cách mạnh mẽ. Thay vì 7 bậc thuế như hiện hành, Chính phủ đề xuất rút gọn còn 5 bậc, với khoảng cách thu nhập giữa các bậc được nới rộng. Các mức thuế suất được đề xuất lần lượt là 5%, 15%, 25%, 30% và 35% tương ứng các khoảng thu nhập đến 10 triệu; 10-30 triệu; 30-60 triệu; 60–100 triệu và trên 100 triệu đồng/tháng. Nhiều chuyên gia nhận định việc tinh giản số bậc và mở rộng khoảng cách thu nhập sẽ giúp biểu thuế minh bạch, dễ hiểu hơn và giảm áp lực tính toán cho người nộp thuế. Bộ Tài chính đang nghiên cứu tiếp thu ý kiến đại biểu về việc giảm thuế suất ở bậc 2 và bậc 3 xuống còn 10% và 20%, qua đó giúp mọi người nộp thuế đều được giảm nghĩa vụ so với hiện nay và tránh tình trạng tăng thuế đột ngột tại một số bậc.

Nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng các nội dung điều chỉnh trong dự án luật lần này thể hiện bước tiến quan trọng trong cải cách hệ thống thuế, bám sát thực tế thu nhập và mức sống của người dân. Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh được nhận định là cần thiết khi giá cả tăng nhanh hơn thu nhập, khiến khả năng tích lũy của nhiều hộ gia đình suy giảm.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân cũng cho biết thêm rằng, nên giao Chính phủ quyền điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh để chính sách thuế linh hoạt và kịp thời hơn, trong khi Quốc hội sẽ tăng cường giám sát nhằm tránh tình trạng khấu trừ chậm điều chỉnh khi giá cả biến động.