Hộ kinh doanh bước vào kê khai thuế: Cần lộ trình phù hợp

Quốc hội vừa thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), nâng ngưỡng doanh thu chịu thuế của hộ kinh doanh lên 500 triệu đồng/năm.

Tại Tọa đàm “Tháo gỡ vướng mắc chuyển đổi thuế khoán sang kê khai”, GS. TS Nguyễn Đức Thuận, Chủ tịch Hội các Nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam chia sẻ thực tiễn cho thấy rất rõ những băn khoăn của hộ kinh doanh, chủ đề quan trọng nhất là việc tháo gỡ vướng mắc trong chuyển đổi thói quen sang nộp thuế kê khai.

“Từ tháng 6 khi có Nghị quyết 19 đến nay đã là tháng 12, câu hỏi lớn đặt ra là doanh nhân Việt Nam đang nghĩ gì, cảm nhận gì về quá trình chuyển đổi này. Với vai trò của Hiệp hội các Nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam, chúng tôi tiếp nhận rất nhiều phản ánh thực tế và mong muốn chuyển tải những kiến nghị cụ thể tới cơ quan quản lý”, ông Thuận nói.

Quan sát của ông Thuận cho thấy hàng triệu hộ kinh doanh hiện nay có tác động rất lớn đến nền kinh tế.

“Nhiều hộ tuy mang tên hộ cá thể nhưng doanh thu đã ở quy mô hàng trăm đến hàng nghìn tỉ đồng, thậm chí tham gia sản xuất xuất khẩu thông qua ủy thác. Vì vậy câu chuyện về hộ kinh doanh cần được nhìn nhận đúng với tầm vóc thực tế”, ông Thuận khẳng định.

Để hộ kinh doanh thuận lợi nhất trong công tác thuế, ông Thuận đề xuất, cần có một lộ trình phù hợp để người dân và hộ kinh doanh có thời gian thích ứng.

"Một chính sách muốn đi vào cuộc sống phải có bước chuyển đổi hợp lý, tránh quá đột ngột khiến cả hộ kinh doanh lẫn cơ quan quản lý lúng túng. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy lộ trình tối thiểu nên kéo dài từ mười hai đến mười tám tháng để người thực hiện hiểu rõ lợi ích và nghĩa vụ", vị chuyên gia khẳng định.

Tiếp đó, ông Thuận cho rằng cần đơn giản hóa thủ tục kê khai và hướng tới số hóa hoàn toàn. Giao diện khai thuế nên được thiết kế trực quan như ứng dụng ngân hàng để bất cứ ai cũng có thể sử dụng thuận tiện.

Cũng theo ông Thuận, cần phân loại hộ kinh doanh theo quy mô để áp dụng chính sách phù hợp. Hộ nhỏ nên được thực hiện đúng nghĩa thuế khoán tối giản.

"Hộ nhỏ và vừa kê khai theo doanh thu nhưng thủ tục phải thật gọn nhẹ. Hộ có quy mô lớn cần tiến tới chuẩn hóa để chuyển đổi thành doanh nghiệp. Phân loại rõ sẽ giúp cơ quan quản lý kiểm soát tốt hơn và giúp hộ kinh doanh hiểu rõ họ được gì và cần làm gì", hộ kinh doanh nói.

Thứ tư, ông Thuận khẳng định cần minh bạch mức doanh thu ấn định và thiết lập cơ chế đối thoại thường xuyên. Ngành thuế nên công khai cách tính doanh thu khoán theo ngành nghề, tuyến phố và khu vực, đồng thời duy trì đối thoại định kỳ hằng tháng hoặc hằng quý. Việc tổ chức các nhóm hoặc hội để hộ kinh doanh có tiếng nói phản biện chính sách cũng rất cần thiết.

Thứ năm, vị chuyên gia cho rằng cần khuyến khích hóa đơn điện tử nhưng tránh tạo áp lực cho hộ kinh doanh. Điểm khó nhất của họ là tập quán kê khai.

"Vì vậy, Chính phủ có thể phối hợp với hiệp hội để đào tạo và hỗ trợ từng nhóm hộ kinh doanh, giúp họ nắm được cách kê khai đúng và thấy rõ lợi ích của sự minh bạch. Chi phí cho đào tạo là cần thiết để chính sách đi vào thực tế và được người dân đồng thuận", ông Thuận khẳng định.