Hộ kinh doanh lưu ý: Từ năm 2026 sẽ chia 3 nhóm theo doanh thu, áp dụng mức thuế mới

Hộ kinh doanh được chia thành 3 nhóm và áp dụng quy định mới trong chuyển đổi phương pháp tính thuế sau khi xóa bỏ thuế khoán từ đầu năm 2026.

Bộ Tài chính vừa có Quyết định 3389 phê duyệt Đề án chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán. Theo đó, từ ngày 1/1/2026, nhà điều hành sẽ chấm dứt hoàn toàn phương thức thu thuế khoán với hộ kinh doanh và chuyển sang quản lý theo phương pháp tự kê khai, nộp thuế

Đề án đề ra mục tiêu đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính thuế cho hộ kinh doanh, thực hiện đơn giản hóa các mẫu biểu, tờ khai nhằm cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, ít nhất 30% chi phí tuân thủ pháp luật và tiếp tục cắt giảm mạnh trong những năm tiếp theo theo đúng tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW; tăng cường cung cấp dịch vụ thuế điện tử, hướng tới áp dụng các mẫu tờ khai điện tử thông minh có gợi ý sẵn dữ liệu doanh thu từ hệ thống hóa đơn, tạo thuận lợi và giảm chi phí tuân thủ cho hộ kinh doanh.

Cùng với đó là việc giám sát tuân thủ đối với hộ kinh doanh trên cơ sở áp dụng phương pháp quản lý rủi ro để phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật thuế, phòng chống gian lận thương mại thông qua việc tăng cường kiểm tra, giám sát hóa đơn bán hàng của hộ kinh doanh, chống buôn bán hóa đơn; xây dựng chương trình kiểm tra theo chuyên đề, theo ngành nghề, theo địa bàn đối với hộ kinh doanh; xây dựng và triển khai các biện pháp thu nợ hiệu quả và áp dụng biện pháp cưỡng chế phù hợp đối với hộ kinh doanh. Nghiên cứu giải pháp quản lý thuế riêng cho nhóm hộ, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử phù hợp với đặc thù hoạt động của loại hình kinh doanh này.

Đề án cũng đặt ra yêu cầu nghiên cứu xây dựng mô hình quản lý thuế mới đối với hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán; kiện toàn tổ chức bộ máy, nhân sự phù hợp với mô hình quản lý thuế hộ kinh doanh theo phương pháp kê khai. Biên soạn tài liệu nghiệp vụ và tổ chức đào tạo, nâng cao trình độ cho công chức quản lý, hỗ trợ hộ kinh doanh; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong đội ngũ cán bộ công chức thuế.

Đề án quy định rõ 3 nhóm hộ kinh doanh và các điểm mới trong chuyển đổi phương pháp tính thuế sau khi xóa bỏ thuế khoán.

Theo đó, nhóm 1 là các hộ kinh doanh có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm. Nhóm này được miễn nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân.

Bên cạnh đó, nhóm 1 sẽ không cần áp dụng sổ sách kế toán phức tạp nhưng vẫn phải thực hiện kê khai định kỳ. Có thể lựa chọn kê khai 2 lần/năm vào đầu năm và giữa/cuối năm hoặc chọn thời điểm phù hợp với hộ kinh doanh.

Nhóm 2 có doanh thu từ 200 triệu đồng đến dưới 3 tỷ đồng. Nhóm hộ kinh doanh này áp dụng phương pháp tính thuế trực tiếp trên doanh thu giống như hiện hành. Mức thuế suất theo ngành nghề được quy định là 1% cho phân phối, cung cấp hàng hóa; 5% cho dịch vụ, xây dựng không bao thầu vật liệu; 3% cho sản xuất, vận tải, dịch vụ gắn với hàng hóa, xây dựng có bao thầu vật liệu, và 2% cho hoạt động kinh doanh khác.

Quy định của Bộ Tài chính cũng tạo điều kiện cho nhóm này không cần tuân theo chế độ kế toán phức tạp, nhưng vẫn phải lập sổ sách đơn giản, có biểu mẫu theo quy định. Nhóm này phải kê khai thuế 4 lần/năm (theo quý).

Trong nhóm này, nếu hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm và thuộc nhóm ngành bán lẻ, dịch vụ trực tiếp đến tay người tiêu dùng theo quy định thì phải xuất hóa đơn điện tử từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế. Các hộ kinh doanh khác có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm không bắt buộc xuất hóa đơn nhưng Bộ Tài chính lưu ý vẫn nên ghi chép doanh thu.

Đối với các hộ kinh doanh có doanh thu trên 3 tỷ đồng/năm, trong 2 năm liên tiếp trên cơ sở theo dõi của cơ quan thuế thì năm thứ 3 sẽ chuyển sang nhóm 3.

Nhóm 3 gồm những cá nhân, hộ kinh doanh ghi nhận doanh thu trên 3 tỷ đồng mỗi năm. Theo đó, đây là nhóm bắt buộc áp dụng phương pháp khấu trừ khi tính thuế giá trị gia tăng.

Đối với thuế thu nhập cá nhân, hộ kinh doanh thuộc nhóm này sẽ tính chịu mức thuế suất 17% trên tổng lợi nhuận, trong đó Lợi nhuận = doanh thu trừ chi phí hợp lý.

Theo quy định tại Đề án, các hộ có doanh thu trên 50 tỷ đồng/năm phải kê khai hàng tháng; trường hợp từ 3 đến 50 tỷ đồng được kê khai theo quý và quyết toán vào cuối năm. Đồng thời, việc sử dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền yêu cầu bắt buộc đối với nhóm này.

Ngoài ra, phải ghi sổ kế toán theo chế độ kế toán của doanh nghiệp siêu nhỏ hoặc doanh nghiệp vừa và mở tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh.

Về phương pháp kê khai, hộ kinh doanh có doanh thu trên 50 tỷ đồng một năm thực hiện theo tháng, còn dưới 50 tỷ sẽ kê khai theo quý. Họ phải xuất hóa đơn và mở tài khoản ngân hàng riêng để phục vụ cho hoạt động kinh doanh. Các hộ này bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử có mã hoặc hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền.