Hòa Phát (HPG) nhiều lần kiến nghị, vì sao thép ray đường sắt vẫn chưa được đặt hàng?

Tập đoàn Hòa Phát (HoSE: HPG) đang đẩy nhanh công tác chuẩn bị để sớm khởi công dự án nhà máy sản xuất ray thép đường sắt tại Quảng Ngãi trong năm 2025. Dự án được kỳ vọng sẽ cung ứng sản phẩm cho các tuyến đường sắt trọng điểm, trong đó có tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với tổng vốn đầu tư ước tính 67 tỷ USD.

Tuy nhiên, bài toán đầu ra vẫn là thách thức lớn khi đến nay doanh nghiệp chưa nhận được đơn hàng nào từ phía Chính phủ.

Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế mới Việt Nam đầu tháng 10/2025, ông Nguyễn Việt Thắng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Hòa Phát cho biết: “Chúng tôi vẫn đầu tư, nhưng mong Chính phủ có chính sách rõ ràng hơn. Đặt hàng cụ thể thế nào, chi phí, giá cả, tiến độ ra sao thì doanh nghiệp mới yên tâm đồng hành lâu dài”.

Đây không phải là lần đầu tiên lãnh đạo Hòa Phát nêu kiến nghị về cơ chế đặt hàng của Nhà nước. Trước đó, vào tháng 2/2025, Chủ tịch Tập đoàn Trần Đình Long từng đưa ra kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ.

"Đây là một sản phẩm rất đặc thù, nếu không sử dụng cho dự án thì không biết bán cho ai. Cho nên chúng tôi rất mong có 1 văn bản như một nghị quyết để các doanh nghiệp yên tâm đầu tư và sản xuất sản phẩm phục vụ dự án", ông Long nói và cam kết cung cấp đủ 10 triệu tấn thép chất lượng, giá thấp hơn giá nhập khẩu cho Tổng Công ty Đường sắt để làm dự án.

Trả lời vấn đề này, trong cuộc họp ngày 16/10/2025 về dự thảo Nghị định quy định việc giao nhiệm vụ, đặt hàng và tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp Việt Nam cung cấp hàng hóa, dịch vụ công nghiệp đường sắt, Phó Thủ tướng nhấn mạnh Trần Hồng Hà khẳng định chủ thể đặt hàng là Nhà nước, không phải địa phương hay nhà đầu tư riêng lẻ. Tuy nhiên, đây là vấn đề mới, phức tạp và chưa có tiền lệ, cần giới hạn phạm vi áp dụng, chỉ tập trung vào một số ngành chưa có để tránh dàn trải.

"Khi Nhà nước cam kết, doanh nghiệp mới dám đầu tư lớn", Phó Thủ tướng khẳng định và cho rằng phải có các chính sách nổi trội về đất đai, thuế hay nghiên cứu, tiếp nhận, chuyển giao công nghệ.

Dẫn kinh nghiệm từ Trung Quốc, nơi có hàng chục doanh nghiệp lớn cùng hàng nghìn đơn vị phụ trợ tham gia chuỗi sản xuất, Phó Thủ tướng cho rằng Việt Nam cần chủ động định hình và đặt hàng cho các doanh nghiệp đủ năng lực, qua đó hình thành hệ thống sản xuất linh kiện, chi tiết và phát triển nền công nghiệp hỗ trợ cho ngành đường sắt trong nước.