Khoan sâu 219 mũi, phân tích 100.000 mẫu thử, phát hiện mỏ vàng 1.500 tấn nằm la liệt bên dưới một ngôi làng

Bên trên mặt đất là một ngôi làng bình thường, nhưng ít ai biết rằng sâu dưới lòng đất lại ẩn chứa một mỏ vàng khổng lồ với trữ lượng đủ sức làm thay đổi cục diện tài nguyên vàng của quốc gia.

Đó chính là mỏ Đại Đông Câu nằm tại làng Đa Tử Bố, trấn Thanh Thạch Lĩnh, thành phố Cái Châu, tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc.

“Mài gươm 40 năm mới thành công”

Ngày 15/9/2025, dự án thăm dò mỏ vàng Đại Đông Câu của Tập đoàn Địa chất Khoáng sản Liêu Ninh được Cục Tài nguyên Thiên nhiên tỉnh Liêu Ninh phê duyệt và ghi nhận trữ lượng, với tổng lượng kim loại vàng đạt 1.444,49 tấn.

Đây là mỏ vàng đơn thể đầu tiên của Trung Quốc đạt quy mô nghìn tấn, trở thành thành tựu mang tính cột mốc trong công tác thăm dò, gia tăng trữ lượng và sản lượng khoáng sản của tỉnh trong giai đoạn “Kế hoạch 5 năm lần thứ 14”.

Nhờ phát hiện này, Liêu Ninh đã vươn từ vị trí thứ 19 lên vị trí thứ 2 toàn quốc về trữ lượng tài nguyên vàng.

Phát hiện mỏ vàng trữ lượng khủng bên dưới ngôi làng ở Liêu Ninh (Ảnh: Tập đoàn Địa chất và Khoáng sản Liêu Ninh)

Tìm thấy mỏ vàng Đại Đông Câu không phải là kết quả tức thời, mà là hành trình kéo dài hơn 40 năm đầy gian nan.

Công ty TNHH Đội Địa chất số 5 tỉnh Liêu Ninh - đơn vị trực thuộc Tập đoàn Địa chất Khoáng sản Liêu Ninh (trước đây là Đội Địa chất số 5 tỉnh Liêu Ninh) lần đầu phát hiện dấu hiệu khoáng vàng tại khu vực này vào năm 1983.

Khi đó, đội đã tiến hành khảo sát sơ bộ, thông qua lập bản đồ địa chất, đào rãnh bề mặt và khoan thăm dò ở một số vị trí, xác định 5 thân quặng vàng, với lượng kim loại vàng ước tính chỉ 21,22kg.

Từ 1989 đến 1990, đội tiếp tục triển khai khảo sát phổ biến hơn, phát hiện 109 thân khoáng hóa vàng ở bề mặt và tầng nông, với trữ lượng ước tính 207,79kg. Tuy nhiên, do quy mô nhỏ và hàm lượng vàng thấp, mỏ khi đó được đánh giá là “không có giá trị công nghiệp lớn” và bị tạm gác lại.

Năm 2009, dự án thăm dò mỏ vàng Đại Đông Câu được xác lập là dự án thăm dò địa chất cấp tỉnh. Trong các năm 2009 và 2015, đội số 5 tiếp tục triển khai khảo sát và khảo sát mở rộng.

Các kỹ thuật viên đã đổi mới tư duy thăm dò, nhận thấy đá vây quanh các thân quặng nhỏ trước đây có dấu hiệu khoáng hóa biến đổi mạnh, từ đó điều chỉnh trọng tâm sang loại quặng vàng thuộc cấu trúc đá biến đổi.

Sau nhiều năm kiên trì, nhóm nhận ra rằng các dải biến đổi chứa vàng trên bề mặt thực chất liên kết thành một thể thống nhất và dưới lòng đất có khả năng tồn tại một dải đá biến đổi chứa vàng Đại Đông Câu kéo dài 3.000m theo hướng Đông - Tây và rộng khoảng 1.500m theo hướng Bắc - Nam.

Nhận định này mở ra triển vọng phát hiện mỏ vàng siêu lớn, hàm lượng thấp nhưng quy mô khổng lồ.

Việc thăm dò, khai thác diễn ra từ cách đây 40 năm (Ảnh: Tập đoàn Địa chất và Khoáng sản Liêu Ninh)

Đến năm 2019, Tập đoàn Liêu Ninh Địa Khoáng tiến hành nghiên cứu khoa học về yếu tố khống chế khoáng hóa và nguồn gốc mỏ vàng, hoàn thành báo cáo “Đặc điểm tồn tại và nguồn gốc của mỏ vàng hàm lượng thấp khu vực Đại Đông Câu”.

Báo cáo đã phân tích có hệ thống nguồn gốc và quá trình tiến hóa của dung dịch tạo khoáng, xác định các thể địa chất, cấu trúc và mặt trượt liên quan đến khoáng hóa vàng, đồng thời xây dựng mô hình thành khoáng và mô hình tìm kiếm, tạo cơ sở lý thuyết cho công tác thăm dò giai đoạn tiếp theo.

Đến năm 2024, dự án này được Tỉnh ủy và Chính quyền tỉnh Liêu Ninh đưa vào danh sách dự án trọng điểm cấp tỉnh.

Dưới sự chỉ đạo của Cục Tài nguyên Thiên nhiên và Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tỉnh Liêu Ninh, Tập đoàn đã tăng tốc triển khai, mời các viện sĩ và chuyên gia đầu ngành trực tiếp khảo sát thực địa, xác định ranh giới trữ lượng, tối ưu hóa phạm vi thân quặng, làm rõ hướng kỹ thuật chủ đạo và chứng minh tính khả thi của mô hình “quặng vàng quy mô lớn, hàm lượng thấp”, tạo cơ sở vững chắc về chính sách và kỹ thuật cho dự án.

Mô hình “khảo sát tích hợp” tạo nên kỳ tích thăm dò

Thành công của mỏ vàng Đại Đông Câu là kết quả của đổi mới tư duy tìm kiếm địa chất và mô hình làm việc hiệu quả cao.

Tập đoàn Liêu Ninh Địa Khoáng sáng tạo mô hình “tích hợp khảo sát phổ biến khảo sát chi tiết”, tổ chức hơn 20 hội nghị thiết kế thẩm định, huy động 18 đơn vị sản xuất và nghiên cứu cùng tham gia.

Trong giai đoạn cao điểm thi công, 45 giàn khoan hoạt động đồng thời, với gần 1.000 công nhân làm việc ngày đêm, thiết lập hệ thống quản lý khép kín đa tầng đa lĩnh vực, hình thành cơ chế vận hành hiệu quả “quyết sách chiến lược thực thi chuyên môn hỗ trợ kỹ thuật”.

Nhờ vậy, thời gian thăm dò rút ngắn từ 3 năm xuống chỉ còn 15 tháng.

Nhiều kỹ thuật được áp dụng để đẩy nhanh tiến độ thăm dò (Ảnh: Tập đoàn Địa chất và Khoáng sản Liêu Ninh)

Trong quá trình triển khai, lần đầu tiên ở khu vực đá phiến sét đã lắp đặt thành công thiết bị điều tần khoan động, giúp điều chỉnh tốc độ khoan và áp lực theo độ cứng của đá, kiểm soát độ lệch khoan, khắc phục vấn đề độ cong lớn và khó xác định ranh giới khoáng hóa ở tầng sâu.

Dự án ứng dụng toàn diện công nghệ mô hình 3D để thể hiện cấu trúc thân quặng, nâng cao độ trực quan và tính khoa học của kết quả, đồng thời sử dụng phương pháp thống kê địa chất để ước tính trữ lượng, được phương pháp hình học truyền thống xác nhận là chính xác và đáng tin cậy.

Sau 15 tháng, Tập đoàn đã đầu tư gần 200 triệu NDT (khoảng 740 tỷ đồng) vốn tự có, khoan 219 mũi, với tổng chiều sâu 136.700m, gần 100.000 mẫu được phân tích, mở ra kỷ nguyên mới của thăm dò mỏ vàng "chu kỳ ngắn, chất lượng cao" trong nước.

Giá trị kinh tế khổng lồ và ý nghĩa chiến lược

Vàng là tài nguyên khoáng sản chiến lược, có vai trò quan trọng trong bảo đảm an ninh công nghiệp và tài chính quốc gia.

Hiện nay, trữ lượng vàng của Trung Quốc đứng thứ 5 thế giới. Mỏ vàng Đại Đông Câu có thân quặng nông, dễ khai thác, tính khả thi kinh tế - kỹ thuật cao, hứa hẹn mang lại hiệu quả kinh tế to lớn và lợi ích xã hội sâu rộng, đồng thời giảm bớt sự phụ thuộc của Trung Quốc vào vàng nhập khẩu.

Mỏ vàng mới phát hiện đem lại giá trị kinh tế khổng lồ (Ảnh: Tập đoàn Địa chất và Khoáng sản Liêu Ninh)

Từ phát hiện đầu tiên năm 1983 đến thành quả đột phá năm 2025, hơn 40 năm nỗ lực đã kết tinh thành trái ngọt, thay đổi vị thế của Liêu Ninh trong bản đồ vàng Trung Quốc, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho ngành công nghiệp vàng quốc gia.

Phát hiện này không chỉ có ý nghĩa thực tiễn mà còn mang tính lý luận sâu sắc, làm phong phú thêm học thuyết về thành tạo mỏ vàng, cung cấp mô hình tìm kiếm mới cho các khu vực sâu và rìa mỏ hiện có và đóng góp quan trọng cho việc hình thành trung tâm công nghiệp vàng tầm thế giới tại Liêu Đông, góp phần thúc đẩy phục hưng toàn diện vùng Đông Bắc.

Tập đoàn Liêu Ninh Địa Khoáng sẽ tiếp tục mở rộng thăm dò sâu và khu vực lân cận, củng cố thêm nền tảng tài nguyên vàng của quốc gia.

Theo Tập đoàn Địa chất và Khoáng sản Liêu Ninh, Liaoning Daily