Không đắt đỏ như sầu riêng, một mặt hàng 'ngon, bổ, rẻ' của Việt Nam bất ngờ đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu, thu về hơn 1 tỷ USD

Sắn và các sản phẩm từ sắn tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam khi đưa nước ta lên vị trí thứ hai thế giới về xuất khẩu.

Theo số liệu thống kê sơ bộ từ Cục Hải quan, trong 10 tháng năm 2025, xuất khẩu toàn ngành đạt hơn 3,34 triệu tấn, trị giá xấp xỉ 1,03 - 1,04 tỷ USD, tăng mạnh 59,8% về lượng và tăng 8,5% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Đây cũng là tháng thứ 9 liên tiếp xuất khẩu sắn và sản phẩm từ sắn duy trì mức tăng trưởng cao so với cùng kỳ, cho thấy nhu cầu quốc tế phục hồi mạnh mẽ.

Tuy nhiên, đà tăng trưởng này chủ yếu dựa vào sản lượng khi giá xuất khẩu bình quân giảm sâu. Trong 10 tháng, giá chỉ đạt khoảng 309,7 - 310 USD/tấn, giảm hơn 32% so với cùng kỳ. Riêng tháng 10/2025, giá bình quân đạt 340,1 USD/tấn, tăng nhẹ so với tháng 9 nhưng vẫn thấp hơn 21,2% so với tháng 10/2024.

Với mặt hàng sắn thô, xu hướng “tăng lượng - giảm giá” thể hiện rõ khi xuất khẩu 10 tháng đạt 967,46 nghìn tấn, tăng 147,1% về lượng nhưng giá bình quân chỉ khoảng 232,5 USD/tấn.

Tháng 10/2025, xuất khẩu sắn và sản phẩm từ sắn đạt hơn 260 nghìn tấn, trị giá 88,53 triệu USD. So với tháng trước, lượng giảm 3,6% và trị giá giảm 1%, nhưng so với cùng kỳ vẫn tăng 47,6% về lượng và tăng 16,3% về trị giá. Riêng sắn thô đạt 30,15 nghìn tấn, trị giá 7 triệu USD, giảm mạnh so với tháng 9 nhưng vẫn cao hơn tháng 10/2024 cả về lượng và trị giá.

Trung Quốc tiếp tục là thị trường tiêu thụ gần như toàn bộ xuất khẩu sắn của Việt Nam. Trong tháng 10, thị trường này chiếm tới 92,5 - 95% tổng lượng, đạt hơn 240,93 nghìn tấn, trị giá hơn 81,3 triệu USD. So với cùng kỳ năm trước, lượng tăng 45,6% và trị giá tăng 15,8%. Lũy kế 10 tháng, Việt Nam xuất sang Trung Quốc hơn 3,1 - 3,16 triệu tấn, trị giá hơn 962 triệu USD, tăng mạnh 63,8% về lượng và tăng hơn 10% về trị giá, dù giá xuất khẩu bình quân giảm mạnh còn 304 - 337 USD/tấn.

Dữ liệu nhập khẩu của Hải quan Trung Quốc cho thấy Việt Nam đã vượt Thái Lan, trở thành nhà cung cấp tinh bột sắn lớn nhất của thị trường này trong 9 tháng đầu năm, chiếm 48,77% thị phần. Sản phẩm tinh bột sắn Việt Nam đặc biệt được ưa chuộng trong dịp sản xuất bánh kẹo mùa Trung Thu và các lễ hội cuối năm. Tuy nhiên, cạnh tranh vẫn rất gay gắt khi Trung Quốc tăng mua từ Lào, Campuchia, Brazil và giảm nhập từ Indonesia, trong khi bột ngô cũng đang thay thế một phần tinh bột sắn.

Ngoài Trung Quốc, một số thị trường Đông Bắc Á và ASEAN ghi nhận sự phục hồi. Đài Loan là thị trường lớn thứ hai với hơn 46 nghìn tấn, thu về 17,36 triệu USD; Malaysia đứng thứ ba với hơn 23 nghìn tấn, đạt 8,82 triệu USD. Xuất khẩu cũng tăng tại Nhật Bản, Philippines và Pakistan. Đáng chú ý, Hàn Quốc có mức tăng đột biến trong tháng 10, đạt 7,06 nghìn tấn trị giá 1,99 triệu USD, tăng hơn 1.282% so với tháng trước. Tuy nhiên, lũy kế 10 tháng vẫn giảm gần 33% về lượng và hơn 40% về trị giá, cho thấy nhu cầu tại thị trường này thiếu ổn định.

Dù mang lại kim ngạch xấp xỉ 1 - 1,2 tỷ USD mỗi năm, ngành sắn Việt Nam vẫn đối mặt nhiều thách thức. Canh tác ồ ạt và thiếu bền vững khiến đất đai kiệt quệ, xói mòn ngày càng nghiêm trọng do đặc tính cây sắn hút nhiều dinh dưỡng và có độ che phủ thấp. Giá sắn giảm mạnh còn do tồn kho tại các nhà máy ở Trung Quốc và Việt Nam đều tăng, trong khi nông dân mở rộng diện tích khiến nguồn cung nguyên liệu tăng nhanh hơn khả năng hấp thụ của doanh nghiệp.

Hiện cả nước có hơn 140 nhà máy chế biến tinh bột sắn với tổng công suất 9,3 triệu tấn mỗi năm. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đặt mục tiêu đến năm 2030, kim ngạch xuất khẩu sắn và sản phẩm từ sắn đạt 1,8 - 2 tỷ USD.

Để đạt mục tiêu này, các cơ quan chuyên môn nhận định Việt Nam cần nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường, tăng liên kết giữa doanh nghiệp và người trồng, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ để cải thiện năng suất và chất lượng.

Triển vọng thời gian tới vẫn tích cực nhờ nhu cầu cao từ Trung Quốc cho sản xuất ethanol, thức ăn chăn nuôi và công nghiệp thực phẩm. Tuy nhiên, xuất khẩu sắn cũng đối mặt nhiều rủi ro như cạnh tranh từ Thái Lan, biến động giá nguyên liệu thay thế, thay đổi chính sách nhập khẩu của Trung Quốc, chi phí sản xuất tăng và tác động thời tiết đến nguồn nguyên liệu trong nước.