Loạt sai phạm tại dự án xi măng lỗ 1.900 tỷ, Thanh tra Chính phủ chuyển hồ sơ sang Bộ Công an điều tra

Ngày 11/12, Thanh tra Chính phủ ban hành thông báo kết luận thanh tra toàn diện quá trình đề xuất, triển khai Dự án Nhà máy xi măng Quang Sơn và hoạt động sản xuất kinh doanh của dự án này.

Dự án Nhà máy xi măng Quang Sơn được đầu tư xây dựng tại Thái Nguyên, do công ty VINAINCON làm chủ đầu tư. Tính đến ngày 31/12/2021, dự án ghi nhận lỗ lũy kế 1.943 tỷ đồng.

Nguyên nhân thua lỗ chủ yếu đến từ chi phí vay vốn đầu tư quá lớn (chiếm 95%). Phương án tài chính của dự án không khả thi, buộc phải chuyển từ vay trong nước sang vay nước ngoài bằng ngoại tệ, làm tăng chi phí vốn và phát sinh chênh lệch tỷ giá 316,2 tỷ đồng.

Quá trình triển khai dự án, VINAINCON để xảy ra nhiều vi phạm: Tự điều chỉnh tổng mức đầu tư và kế hoạch đấu thầu không đúng thẩm quyền; điều chỉnh bù trượt giá trái quy định; tổng giá trị điều chỉnh lên 3.838 tỷ đồng, vượt tổng mức đầu tư ban đầu tới 1.063 tỷ đồng.

Riêng gói thầu số 1 có nguy cơ gây thiệt hại 322,2 tỷ đồng và thất thoát 113,5 tỷ đồng. Các gói thầu 02 và 03 có nguy cơ gây thiệt hại 47,5 tỷ đồng.

Ngoài ra, dự án chậm tiến độ hơn 5 năm, dẫn đến khi đến hạn trả nợ chưa có nguồn thu, phát sinh nợ quá hạn, cũng là một nguyên nhân khiến dự án thua lỗ ngay cả khi chưa vận hành.

Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang Bộ Công an để chỉ đạo điều tra.

Cụ thể, việc VINAINCON phê duyệt điều chỉnh vượt tổng mức đầu tư không đúng thẩm quyền, không đúng quy định, có nguy cơ gây thiệt hại 1.063 tỷ đồng. Ngoài ra, đơn vị còn thu lợi bất chính trong hoạt động thăm dò, khai thác tài nguyên với số tiền 46,5 tỷ đồng.

Các nội dung chuyển Bộ Công an gồm:

– Gói thầu số 01: Gói thầu cung cấp thiết bị chính của dây chuyền sản xuất và dịch vụ kỹ thuật được phê duyệt với giá cao hơn kế hoạch 322 tỷ đồng nhưng vẫn cho trúng thầu, vi phạm Luật Đấu thầu, nguy cơ gây thiệt hại 322 tỷ đồng.

– Gói thầu 02 và 03: VINAINCON và Công ty TNHH MTV Xi măng Quang Sơn không tự thực hiện mua sắm, khai thác theo kế hoạch được duyệt mà chuyển sang thuê Công ty Cổ phần Khai thác đá vôi Quang Sơn khai thác không đúng kế hoạch được phê duyệt. Năm 2008, VINAINCON không tổ chức đấu thầu để lựa chọn Nhà thầu khai thác, bốc xúc, vận chuyển đá vôi, đá sét cho Nhà máy xi măng Quang Sơn.

Năm 2023, công ty tổ chức đấu thầu , giá trúng thầu giảm 47,5 tỷ đồng, nguy cơ gây thiệt hại số tiền này. Ngoài ra, dự án còn khai thác trái phép 806.283 tấn đá, bán ra thị trường, thu lợi bất chính 46 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ chuyển thông tin để Bộ Công an xem xét đối với một số gói thầu tư vấn và gói thầu xây lắp:

- Gói thầu 32A: Việc điều chỉnh kế hoạch đầu tư, phạm vi công việc và chỉ định nhà thầu vi phạm quy định quản lý đầu tư xây dựng và quy chế đấu thầu, nguy cơ gây thiệt hại 18,9 tỷ đồng.

- Gói thầu 14 và 19: HĐQT VINAINCON phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư vượt mức được duyệt; điều chỉnh kế hoạch đấu thầu từ hợp đồng trọn gói sang hợp đồng điều chỉnh theo đơn giá, trái với phương thức được Thủ tướng phê duyệt, nguy cơ gây thiệt hại 213,3 tỷ đồng.

Ngoài ra, còn nhiều sai phạm khác với tổng giá trị 363,5 tỷ đồng do điều chỉnh vượt tổng mức đầu tư, không đúng thẩm quyền và không được phép bù trượt giá theo quy định, tiềm ẩn nguy cơ gây thiệt hại ngân sách và tài sản Nhà nước.