Một loại ‘báu vật’ đang tăng tốc vào Việt Nam, thuế nhập khẩu 0%, nước ta chi gần 1 tỷ USD mua mỗi năm

Theo số liệu thống kê sơ bộ từ Cục Hải quan, trong tháng 9, Việt Nam nhập khẩu hơn 140 nghìn tấn đậu tương (đậu nành), trị giá hơn 67 triệu USD, giảm 52,8% về lượng và kim ngạch so với tháng 8.

Tính chung 9 tháng đầu năm 2025, tổng lượng đậu tương nhập khẩu đạt hơn 1,9 triệu tấn, trị giá khoảng 904 triệu USD, tăng 22,4% về lượng và 9,5% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó, Mỹ là thị trường cung cấp đậu tương lớn thứ hai của Việt Nam, chỉ sau Brazil. Cụ thể, Việt Nam đã chi hơn 300 triệu USD để nhập gần 670.000 tấn đậu tương Mỹ, tăng lần lượt 29% về sản lượng và 9% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Hiện đậu tương Mỹ chiếm hơn 34% tổng lượng và 33% giá trị nhập khẩu đậu tương của Việt Nam.

Brazil tiếp tục dẫn đầu, cung cấp hơn 1,1 triệu tấn, trị giá 518 triệu USD, tăng 18% về lượng và 10% về trị giá, dù giá nhập khẩu giảm 6%, tương ứng 469 USD/tấn. Trong khi đó, Canada đứng thứ ba với hơn 142 nghìn tấn, trị giá 67 triệu USD, tăng 45% về lượng và 17% về kim ngạch, nhưng giá nhập khẩu giảm 20%, chỉ còn 477 USD/tấn.

Trên bình diện quốc tế, thị trường đậu tương toàn cầu từ đầu năm 2025 đến nay chứng kiến sự dịch chuyển nguồn cung mạnh mẽ khi Trung Quốc giảm nhập khẩu từ Mỹ, chuyển sang mua nhiều hơn từ Brazil và Argentina. Điều này khiến xuất khẩu đậu tương của Mỹ giảm đáng kể, tạo áp lực lên giá nội địa và thu nhập nông dân Mỹ trong mùa thu hoạch.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam được xem là một trong những thị trường năng động nhất của đậu tương Mỹ. Theo Hội đồng Xuất khẩu Đậu tương Mỹ (USSEC), Việt Nam hiện là khách hàng lớn thứ ba tại Đông Nam Á và xếp thứ 13 toàn cầu về nhập khẩu đậu tương Mỹ.

Niên vụ 2023–2024, Việt Nam nhập khẩu khoảng 2,2 triệu tấn đậu tương nguyên hạt và 5,9 triệu tấn khô đậu tương, trong đó 2,88 triệu tấn đến từ Mỹ.

Việt Nam nhập khẩu đậu tương chủ yếu để sử dụng làm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi, chiếm phần lớn sản lượng, và một phần nhỏ để làm thực phẩm cho người, sản xuất dầu ăn và các sản phẩm chế biến khác. Nhu cầu nhập khẩu lớn đến từ việc Việt Nam là quốc gia có ngành chăn nuôi và thủy sản phát triển mạnh, cần lượng lớn khô đậu tương làm thức ăn cho gia súc, gia cầm và thủy sản.

Theo Nghị định 73/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi của một số mặt hàng quy định tại Phụ lục II - Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi theo Danh mục mặt hàng chịu thuế quy định tại Điều 3 Nghị định 26/2023/NĐ-CP thành các mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi mới. Trong đó, giảm thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đối với mặt hàng ngô hạt giảm từ 2% xuống 0%; mặt hàng khô dầu đậu tương giảm từ 1%, 2% xuống 0%.

USSEC dự báo nhu cầu đậu tương tại Việt Nam sẽ tiếp tục tăng do sự phát triển mạnh của ngành thực phẩm và thức ăn chăn nuôi, cùng với xu hướng tiêu dùng sản phẩm có nguồn gốc thực vật ngày càng phổ biến. Dự báo Việt Nam sẽ tiếp tục tăng nhập khẩu đậu tương trong năm 2025, chủ yếu do nhu cầu thức ăn chăn nuôi tăng mạnh và các rào cản thuế ở mức thấp, đặc biệt là hàng từ Mỹ. Dự kiến đến năm 2025, lượng tiêu thụ khô đậu tương trong nước có thể đạt 6 triệu tấn.

Để mở rộng hợp tác, ngày 13/10, USSEC đã ký ghi nhớ hợp tác 3 năm với Hội Thủy sản Việt Nam (VINAFIS), nhằm thúc đẩy nuôi trồng thủy sản bền vững và khuyến khích sử dụng đậu tương Mỹ trong sản xuất thức ăn thủy sản.

“Ngành nuôi trồng thủy sản Việt Nam đang tăng trưởng nhanh chóng và đổi mới trong sản xuất thức ăn đóng vai trò then chốt trong việc duy trì đà phát triển đó,” ông Timothy Loh, Giám đốc Khu vực Đông Á của USSEC, nhận định.

Trước đó, đầu tháng 6, nhằm thúc đẩy thương mại nông sản bền vững với Mỹ, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy đã dẫn đoàn gần 50 cơ quan, doanh nghiệp, hiệp hội nông nghiệp sang Mỹ. Tại đây, Việt Nam đã ký 20 biên bản ghi nhớ mua nông sản trị giá 3 tỷ USD, trong đó có mặt hàng đậu tương.

Với tốc độ tăng trưởng nhập khẩu và nhu cầu trong nước ngày càng lớn, đậu tương đang trở thành một trong những nguyên liệu chiến lược của ngành nông nghiệp Việt Nam, vừa phục vụ chăn nuôi và thủy sản, vừa đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh và bền vững của người dân.