Mỹ 'bao trọn' 80% một mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam, là gì mà khiến thị trường này chốt đơn liên tục?

Ghẹ Việt Nam đang nổi lên như một trong những mặt hàng thủy sản có giá trị và tiềm năng nhất trên thị trường quốc tế. Nhờ lợi thế nguồn nguyên liệu phong phú từ vùng biển Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, cùng kinh nghiệm lâu năm trong chế biến hải sản, sản phẩm ghẹ của Việt Nam ngày càng được người tiêu dùng toàn cầu ưa chuộng, đặc biệt tại các thị trường cao cấp.
Hiện cả nước có hơn 93 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu cua và ghẹ, tạo nên chuỗi cung ứng ổn định từ khai thác - chế biến - xuất khẩu.

Các sản phẩm ghẹ hấp chín, ghẹ đóng hộp và thịt ghẹ chế biến sẵn của Việt Nam được đánh giá cao nhờ chất lượng ổn định, hương vị tự nhiên và đáp ứng tốt các tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc.

Trong bối cảnh người tiêu dùng toàn cầu chuyển hướng sang thực phẩm tiện lợi, an toàn và giàu dinh dưỡng, ngành ghẹ Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để mở rộng thị phần và khẳng định thương hiệu “Made in Vietnam” trên bản đồ hải sản thế giới.

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan Việt Nam, trong 9 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu ghẹ Việt Nam đạt gần 58 triệu USD, tăng 1% so với cùng kỳ 2024. Dù mức tăng còn khiêm tốn, đây vẫn là tín hiệu tích cực trong bối cảnh chi phí logistics tăng cao và cạnh tranh khu vực gay gắt.

Mỹ tiếp tục là thị trường chủ lực, đạt hơn 46 triệu USD, tăng 5% so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm khoảng 80% tổng kim ngạch xuất khẩu. Tuy nhiên, đà tăng chậm lại do giá bán cao và sức ép cạnh tranh từ Indonesia và Philippines. Dẫu vậy, thịt ghẹ hấp chín và ghẹ đóng hộp vẫn giữ vững vị thế trong phân khúc nhà hàng - bán lẻ tại Mỹ, vốn chuộng các sản phẩm chế biến sẵn, tiện lợi và an toàn.

Xuất khẩu ghẹ Việt Nam sang EU tăng trưởng mạnh, đạt hơn 2 triệu USD, tăng 161% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, Pháp nổi lên là thị trường nhập khẩu lớn nhất trong khối, với mức tăng 208%.

Tại khối CPTPP, xuất khẩu ghẹ tăng 28%, trong đó Úc gây ấn tượng với mức tăng 280% chỉ trong tháng 9, nhờ nhu cầu cao đối với sản phẩm ghẹ đông lạnh và chế biến sâu.

Ngược lại, thị trường châu Á chứng kiến nhiều biến động. Xuất khẩu ghẹ sang Trung Quốc giảm 55%, trong khi Hong Kong (Trung Quốc) giảm 7%. Nguyên nhân chủ yếu do sức mua nội địa yếu và quy định kiểm dịch nghiêm ngặt hơn, nhất là khi nguồn cung nội địa Trung Quốc tăng mạnh từ hoạt động đánh bắt gần bờ. Tại Hàn Quốc, xuất khẩu ghẹ giảm 17%, do xu hướng ăn kiêng và ưu tiên sản phẩm giá rẻ hơn như tôm hoặc cá.

Năm 2025, thị trường cua ghẹ toàn cầu duy trì mức giá cao do nguồn cung tự nhiên hạn chế và chi phí logistics tăng, trong khi nhu cầu tại Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc vẫn lớn. Các sản phẩm như cua tuyết, cua huỳnh đế và ghẹ xanh – nhóm sản phẩm chủ lực của Việt Nam được dự báo sẽ giữ giá hoặc tăng nhẹ trong quý IV/2025.

Các nhà nhập khẩu ngày càng chú trọng tới truy xuất nguồn gốc, chứng nhận bền vững (MSC, FIP) và mức độ chế biến sâu, buộc các doanh nghiệp Việt Nam phải chuyển dịch sang mô hình sản xuất bền vững và có giá trị gia tăng cao hơn.

Theo dự báo, đến cuối năm 2025 và năm 2026, xuất khẩu ghẹ Việt Nam có thể tăng thêm 3 - 5%, nếu các doanh nghiệp đẩy mạnh:

• Phát triển sản phẩm giá trị gia tăng như thịt ghẹ đóng gói, ghẹ đóng hộp, surimi từ ghẹ,
• Đạt chứng nhận MSC/FIP để mở rộng thị trường cao cấp,
• Và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào Mỹ.

Với hướng đi này, ghẹ Việt Nam hoàn toàn có cơ hội vươn lên trở thành sản phẩm chiến lược của ngành thủy sản trong chuỗi giá trị toàn cầu.