Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới có khả năng 'thoát hiểm ngoạn mục' trước cú sốc thuế quan từ Mỹ?

Bất chấp những bất ổn từ cuộc chiến thương mại với Mỹ, nền kinh tế Trung Quốc vẫn duy trì được sự ổn định trong tháng 5, nhờ vào các biện pháp kích thích tài khóa quy mô lớn và việc đẩy mạnh xuất khẩu sớm của doanh nghiệp. Tuy nhiên, tiêu dùng trong nước nhiều khả năng tiếp tục suy yếu, làm gia tăng lo ngại về đà giảm tốc trong thời gian tới.

Theo dự báo của các chuyên gia kinh tế, số liệu chính thức công bố vào thứ Hai (16/6) tới sẽ cho thấy sản xuất công nghiệp và đầu tư tài sản cố định của Trung Quốc duy trì ổn định. Trong khi đó, tăng trưởng doanh số bán lẻ - chỉ số then chốt phản ánh sức mua tiêu dùng - được dự báo sẽ giảm xuống dưới 5% và đầu tư vào lĩnh vực bất động sản tiếp tục sa sút.

Bức tranh kinh tế tháng 5 sẽ là phép thử rõ nét nhất về khả năng chống chịu của Trung Quốc trước những xáo trộn do cuộc chiến thuế quan với Mỹ gây ra. Một thỏa thuận đình chiến tạm thời giữa Bắc Kinh và Washington hồi giữa tháng 5 đã giúp tránh được làn sóng áp thuế lên tới 145% từ phía Mỹ, tạo khoảng thở ngắn hạn cho xuất khẩu Trung Quốc.

Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài vững vàng là những bất ổn tiềm tàng có thể ngày càng đè nặng lên tăng trưởng. Ngân hàng Morgan Stanley ước tính GDP Trung Quốc trong quý này đạt mức 4,8%, đồng thời cảnh báo đà tăng trưởng có thể nhanh chóng chững lại trong nửa cuối năm, do xuất khẩu giảm và tiêu dùng yếu đi.

Theo khảo sát, tăng trưởng GDP cả năm 2025 được dự báo chỉ đạt 4,5%, thấp hơn đáng kể so với mục tiêu chính thức khoảng 5%. Trong quý I, nền kinh tế đã tăng trưởng 5,4%.

"Với các yếu tố bất lợi từ bên ngoài còn kéo dài và trọng tâm chính sách hiện nay là thúc đẩy đổi mới công nghệ, sự mất cân bằng cung - cầu khó có thể được giải quyết dứt điểm trong ngắn hạn", nhóm chuyên gia tại Morgan Stanley do ông Robin Xing đứng đầu nhận định. Họ cũng dự báo tăng trưởng danh nghĩa GDP trong giai đoạn 2025–2026 sẽ tiếp tục ở mức thấp.

Tuy vậy, diễn biến tích cực trong nửa đầu năm nay có thể giúp Bắc Kinh tạm thời trì hoãn việc tung thêm các biện pháp kích thích. Tính đến cuối tháng 4, thâm hụt ngân sách của Trung Quốc đã lập kỷ lục mới, phản ánh sức ép lớn trong điều hành tài khóa. Tháng 5, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã cắt giảm lãi suất chính sách và tỷ lệ dự trữ bắt buộc nhằm hỗ trợ tăng trưởng.

Thêm vào đó, cuộc gặp song phương tại London giữa hai nền kinh tế hàng đầu đã mang lại kết quả tích cực khi Mỹ và Trung Quốc đồng ý duy trì mức thuế hiện tại, thay vì tăng cao hơn như lo ngại trước đó.

Dù bối cảnh thương mại có phần ổn định hơn, Trung Quốc vẫn phải đối mặt với hàng loạt thách thức: Cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài, áp lực giảm phát, và nỗi lo thất nghiệp đang ảnh hưởng lớn đến niềm tin tiêu dùng và hoạt động của doanh nghiệp.

Một số điểm đáng chú ý từ dữ liệu kinh tế sắp công bố

Tiêu dùng: Doanh số bán lẻ trong tháng 5 được dự báo tăng 4,9% so với cùng kỳ năm ngoái, giảm nhẹ so với mức 5,1% của tháng 4. Mặc dù đã chậm lại so với đầu năm, mức tăng này vẫn cao hơn nhiều so với mặt bằng của năm ngoái.

Trong kỳ nghỉ lễ Quốc tế Lao động kéo dài 5 ngày, tổng doanh số bán lẻ và dịch vụ ăn uống tăng chậm hơn so với năm ngoái. Tuy nhiên, chi tiêu trung bình mỗi khách du lịch lại nhích nhẹ so với cùng kỳ năm 2024 – một tín hiệu cho thấy sự phục hồi tiêu dùng vẫn chưa rõ nét.

Sản xuất công nghiệp: Sản lượng công nghiệp tháng 5 được kỳ vọng tăng khoảng 6%, gần tương đương với mức 6,1% của tháng 4. Ngành sản xuất hưởng lợi từ việc đẩy mạnh xuất khẩu trước thời điểm áp thuế, trong khi các nhà máy hoạt động trở lại sau thời gian đình trệ vì xung đột thương mại.

Việc Chính phủ trợ giá cho các doanh nghiệp và hộ gia đình trong việc nâng cấp thiết bị cũng góp phần hỗ trợ lĩnh vực công nghiệp. Tuy nhiên, xuất khẩu trong tháng vừa qua vẫn tăng yếu hơn dự báo, trong đó lượng hàng xuất sang Mỹ giảm mạnh nhất trong hơn 5 năm qua.

Đầu tư: Đầu tư tài sản cố định trong 5 tháng đầu năm 2025 ước tính tăng 4%, phản ánh sự phục hồi sau giai đoạn chững lại cuối năm 2024. Chính phủ đã đẩy nhanh tiến độ phát hành trái phiếu để kịp rót vốn cho các dự án hạ tầng từ đầu năm.

Theo nhận định của chuyên gia David Qu: "Kinh tế Trung Quốc có thể được hỗ trợ phần nào từ chính sách trợ giá tiêu dùng, song không hưởng lợi đáng kể từ lệnh ngừng bắn thương mại. Xét tổng thể, nền kinh tế vẫn còn yếu và có thể suy giảm thêm nếu sản xuất tiếp tục chững lại".

Bất động sản tiếp tục là điểm trũng: Lĩnh vực bất động sản được cho là tiếp tục chứng kiến mức giảm đầu tư sâu hơn trong tháng 5, bất chấp các tín hiệu hồi phục mờ nhạt trước đó. Điều này cho thấy cuộc khủng hoảng trong ngành vẫn chưa có hồi kết.

Sự vượt trội của ngành công nghiệp so với tiêu dùng cho thấy nhu cầu trong nước vẫn còn yếu – một bài toán hóc búa đặt ra cho các nhà hoạch định chính sách trong bối cảnh xuất khẩu dần suy giảm.

"Chúng ta có thể đã vượt qua giai đoạn chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ thuế quan của Mỹ, miễn là mức thuế không tiếp tục tăng cao. Tuy nhiên, để doanh nghiệp xuất khẩu thực sự lấy lại niềm tin, cần có tiến triển rõ ràng hơn trong đàm phán và một lệnh đình chiến dài hạn", nhóm chuyên gia HSBC do bà Erin Xin dẫn đầu đánh giá.

Minh Lan - nguoiquansat.vn

Theo Thị trường tài chính