Nguy cơ rơi vào tình trạng 'chưa giàu đã già', đại biểu đề xuất thu hút nguồn lực tư nhân xây dựng cơ sở dưỡng lão

Sáng 2/12, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đột phá cho công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân và chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035.

Tại phiên thảo luận, đại biểu Trần Thị Hiền (đoàn Ninh Bình) cho biết Việt Nam đã bước vào giai đoạn già hóa từ năm 2011; nếu xu hướng hiện nay tiếp tục, đến năm 2036 nước ta sẽ chính thức trở thành quốc gia có dân số già và đến năm 2049 có thể đạt trạng thái “siêu già”.

“Đặt bên cạnh mục tiêu đến năm 2045 nước ta trở thành nước thu nhập cao thì có thể thấy thách thức 'chưa giàu đã già' là rất thực tế, và sẽ tạo áp lực rất lớn đối với cả ngân sách Nhà nước cũng như nguồn lực xã hội cho các vấn đề chăm sóc y tế, bảo đảm an sinh, chuẩn bị hạ tầng xã hội phù hợp với người cao tuổi, đặc biệt là với việc phát triển các cơ sở dưỡng lão, chăm sóc người cao tuổi chuyên nghiệp”, nữ đại biểu nêu quan điểm.

Đại biểu tỉnh Ninh Bình dẫn hàng loạt con số như các cơ sở bảo trợ xã hội hiện nay mới đáp ứng 30% nhu cầu; hệ thống công lập chỉ có 46 cơ sở chăm sóc người cao tuổi trên tổng số 425 cơ sở bảo trợ xã hội (chiếm khoảng 11%); nhiều địa phương chưa có cơ sở chuyên biệt cho người cao tuổi.

Trong chương trình mục tiêu quốc gia lần này đề ra mục tiêu “giai đoạn 2026-2030 đầu tư xây mới cho tối thiểu 15 cơ sở dưỡng lão, cơ sở bảo trợ xã hội; giai đoạn 2031-2035 tối thiểu 10 cơ sở”.

“Như vậy, đến 2030 chúng ta có khoảng 60 cơ sở và đến 2035 khoảng 70 cơ sở. Trong khi đó, theo quy hoạch mạng lưới cơ sở trợ giúp xã hội thời kỳ 2026 -2030 thì đến 2030 phải đạt tối thiểu 90 cơ sở chăm sóc người cao tuổi, gồm cả công lập và ngoài công lập. Như vậy, cần có cơ chế, chính sách thực sự đột phá để thu hút nguồn lực xã hội hóa phát triển khoảng 30 cơ sở chăm sóc người cao tuổi trong 5 năm tới”, đại biểu Hiền góp ý.

Về việc huy động vốn đầu tư, bà cho rằng cần có phương án nâng tỷ trọng vốn xã hội hóa. Cùng với đó, trong quy hoạch ở các địa phương cần quy hoạch quỹ đất sạch dành cho phát triển cơ sở dưỡng lão và có cơ chế, chính sách đột phá về ưu đãi tín dụng, hỗ trợ lãi suất, thuế thu nhập doanh nghiệp trong đầu tư lĩnh vực này.

Nêu kiến nghị, đại biểu tỉnh Ninh Bình cho rằng cần có cơ chế, chính sách thực sự đột phá để thu hút nguồn lực xã hội hóa, thu hút nguồn lực tư nhân phát triển dịch vụ chăm sóc người cao tuổi, đặc biệt là chính sách đột phá về đất đai, thuế, tài chính.

Đại biểu cũng kiến nghị hoàn thiện tiêu chuẩn kỹ thuật đối với cơ sở dưỡng lão và thí điểm mô hình chăm sóc bán trú đối với người cao tuổi.

Cũng liên quan tới chăm sóc sức khỏe, dân số, đại biểu Tô Ái Vang (đoàn TP. Cần Thơ) đề nghị khi xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia cần bổ sung dự án về chiến lược sức khỏe nam giới tuổi trung thọ. Theo đại biểu, nam giới Việt Nam đang có tuổi thọ trung bình và tuổi sống khỏe mạnh thấp hơn nhiều so với nữ giới. Do đó, nếu không có giải pháp nâng cao tuổi thọ và tuổi sống khỏe mạnh của nam giới trung thọ, họ sẽ đối mặt với nhiều biến đổi về sức khỏe và cuộc sống. Khi đó, gia đình và xã hội có thể thiếu vắng một trụ cột quan trọng.

Theo các đại biểu, mục tiêu tối thượng của Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035 phải là nâng cao mức độ thụ hưởng thực chất của người dân. Muốn vậy, điều đầu tiên là phải nâng cao chất lượng y tế cơ sở, đặc biệt là cấp xã.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) cho rằng, để thực hiện mục tiêu “tỷ lệ xã, phường, đặc khu đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã là 90% vào năm 2030 và đạt 95% đến năm 2035”, trước hết, phải có bộ tiêu chí mới phù hợp. Bộ tiêu chí hiện hành được ban hành năm 2023 theo mô hình tổ chức xã, phường cũ hiện không còn phù hợp nữa.

Mặt khác, Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã hiện hành chỉ được áp dụng đến năm 2030, trong khi Chương trình mục tiêu lại kéo dài đến năm 2035, nên việc ban hành bộ tiêu chí mới là rất cần thiết.