Nợ công cách trần tới 20 điểm %, Việt Nam vẫn còn 'dư địa vàng' cho phát triển kinh tế

Chính phủ vừa trình Quốc hội báo cáo về tình hình nợ công năm 2025 và dự kiến năm 2026 tại Kỳ họp thứ 10 khóa XV.

Báo cáo nêu rõ, tính đến cuối năm 2025, các chỉ tiêu nợ công của Việt Nam tiếp tục được kiểm soát trong giới hạn an toàn. Theo đó, tỷ lệ nợ công so với GDP ước đạt 35–36%, nợ Chính phủ khoảng 33–34% GDP và nợ nước ngoài của quốc gia khoảng 31–32% GDP.

Đồng thời, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với tổng thu ngân sách nhà nước dự kiến chiếm 19–20%, trong khi nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của quốc gia so với tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ khoảng 6–7%.

Các chỉ số này thấp hơn đáng kể so với các ngưỡng cảnh báo được Quốc hội quy định tại Nghị quyết 23/QH15 về Kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công giai đoạn 2021 - 2025. Cụ thể, trần nợ công được ấn định tối đa 60% GDP, với ngưỡng cảnh báo 55%; nợ Chính phủ không vượt 50% GDP (ngưỡng cảnh báo 45%) và nợ nước ngoài của quốc gia tối đa 50% GDP (ngưỡng cảnh báo 45%).

Như vậy, nợ công của Việt Nam hiện thấp hơn khoảng 20 điểm phần trăm so với trần, cho thấy dư địa tài khóa còn rất lớn. Đây là yếu tố quan trọng giúp Việt Nam duy trì ổn định vĩ mô, củng cố niềm tin thị trường tài chính và nâng cao uy tín tín dụng quốc gia.

Trong năm 2025, tổng huy động vốn vay của Chính phủ dự kiến đạt hơn 802.600 tỷ đồng, tương đương 98,5% kế hoạch được duyệt. Trong đó, vay cho cân đối ngân sách trung ương chiếm gần 795.000 tỷ đồng, còn vay về cho vay lại đạt khoảng 7.800 tỷ đồng. Tổng kế hoạch trả nợ của Chính phủ trong năm là 506.900 tỷ đồng, bao gồm 468.500 tỷ đồng trả trực tiếp và 38.400 tỷ đồng trả nợ của các dự án vay lại.

Việc điều hành nợ công trong thời gian qua, theo Chính phủ, đã được thực hiện theo hướng chủ động, thận trọng và hiệu quả, bảo đảm nguồn vốn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nhưng vẫn giữ vững kỷ luật tài chính, không để vượt trần nợ công đã được Quốc hội phê duyệt.

Bước sang năm 2026, tổng nhu cầu vay của Chính phủ dự kiến khoảng 969.796 tỷ đồng, tăng gần 19% so với kế hoạch năm 2025. Trong đó, vay ngân sách trung ương để bù đắp bội chi và trả nợ gốc chiếm khoảng 959.700 tỷ đồng, còn lại là vay nước ngoài về cho vay lại.

Các nguồn vốn huy động sẽ được kết hợp linh hoạt giữa phát hành trái phiếu chính phủ trong nước, vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài và các nguồn tài chính hợp pháp khác, đảm bảo chi phí vay thấp, rủi ro nợ được kiểm soát và cơ cấu kỳ hạn hợp lý.

Dự kiến nghĩa vụ trả nợ của Chính phủ năm 2026 vào khoảng 534.700 tỷ đồng, trong đó trả nợ trực tiếp 493.400 tỷ đồng, tương đương 20–21% tổng thu ngân sách nhà nước. Khoản trả nợ này bao gồm 376.000 tỷ đồng tiền gốc và 117.400 tỷ đồng tiền lãi. Bên cạnh đó, nghĩa vụ trả nợ vay lại của các dự án ước khoảng 41.335 tỷ đồng, gồm 30.160 tỷ đồng trả gốc và 11.175 tỷ đồng trả lãi.

Báo cáo cũng cho biết, dự báo đến cuối năm 2026, dư nợ công ước khoảng 36-37% GDP, nợ Chính phủ ở mức 34-35% GDP, và nợ nước ngoài của quốc gia khoảng 32-33% GDP. Các chỉ tiêu này đều nằm trong ngưỡng an toàn so với mục tiêu Quốc hội đặt ra, góp phần bảo đảm an ninh tài chính quốc gia.

Để tiếp tục kiểm soát nợ công bền vững, Chính phủ đặt mục tiêu thúc đẩy giải ngân vốn vay, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, đặc biệt đối với các dự án trọng điểm quốc gia. Đồng thời, sẽ mở rộng cơ sở thu, sử dụng nguồn vượt thu và tiết kiệm chi ngân sách để giảm bội chi, tăng chi trả nợ gốc.

Song song với đó, cần tăng cường quản lý rủi ro nợ công, công khai minh bạch thông tin, áp dụng các thông lệ quốc tế tốt và cải thiện hệ thống dữ liệu quản lý nợ nhằm bảo đảm an toàn nợ công trong trung và dài hạn, Chính phủ nhấn mạnh.