Ông Bùi Hoàng Hải: Muốn thị trường chứng khoán trở thành trụ cột vốn dài hạn, phải cải cách mạnh và mở rộng độ mở

Tại Diễn đàn Triển vọng thị trường vốn Việt Nam 2026 với chủ đề “Bứt phá trên nền tảng mới”, ông Bùi Hoàng Hải, Phó chủ tịch Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho hay năm 2025 ghi dấu một trong những cột mốc quan trong nhất của thị trường chứng khoán Việt Nam khi được FTSE Russell chính thức nâng hạng từ nhóm cận biên lên mới nổi thứ cấp.

Theo ông Hải, đây không chỉ là bước tiến về mặt kỹ thuật, mà quan trọng hơn, là sự ghi nhận của cộng đồng tài chính quốc tế đối với nỗ lực bền bỉ suốt hơn hai thập kỷ của thị trường chứng khoán Việt Nam.

“Việc nâng hạng khẳng định chất lượng, sức hấp dẫn và độ tin cậy của thị trường chứng khoán Việt Nam, đồng thời tạo động lực cho các cải cách sâu rộng hơn nữa. Tuy nhiên, đây mới chỉ là bước khởi đầu và hành trình tiếp theo là nâng cao hiệu quả thị trường chứng khoán, để kênh huy động vốn này đóng góp tích cực hơn, thực chất hơn vào nền kinh tế đất nước”, ông Hải nói.

Ô Hải khẳng định dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, thời gian tới, UBCKNN, Bộ Tài chính sẽ triển khai quyết liệt hơn nữa các chủ trương, chính sách của Nhà nước, nhằm phát triển thị trường chứng khoán an toàn, bền vững, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn chủ yếu của nền kinh tế và hội nhập với thị trường quốc tế.

“UBCKNN sẽ tập trung tháo gỡ rào cản, gia tăng độ mở của thị trường, đáp ứng các tiêu chuẩn cao hơn nữa của FTSE Russell và MSCI”, ông Bùi Hoàng Hải cho hay.

Một trong những trọng tâm là cơ chế đối tác thanh toán bù trừ trung tâm (CCP) với mục tiêu đưa vào vận hành từ quý I/2027. Cơ chế này sẽ góp phần củng cố niềm tin niềm tin cho nhà đầu tư nước ngoài và nâng cao sức chống chịu cho toàn bộ hệ thống tài chính.

“Khi và chỉ khi vận hành đầy đủ cơ chế CCP, chúng ta mới có thể kiểm soát rủi ro hệ thống và hạn chế nguy cơ lan truyền rủi ro trên thị trường chứng khoán”, ông Hải nhấn mạnh.

Phó chủ tịch UBCKNN cũng khẳng định cam kết của cơ quan quản lý trong việc tiếp tục mở rộng khả năng tiếp cận thị trường cho nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm việc cho phép giao dịch trực tiếp thông qua các công ty môi giới toàn cầu và hoàn thiện cơ chế kết nối thông tin giữa các tổ chức hạ tầng thị trường.

“Chúng tôi không chỉ nói mà đang triển khai quyết liệt”, ông Bùi Hoàng Hải cho hay, mỗi tháng, UBCKNN đều họp với hàng chục nhà đầu tư, định chế đầu tư nước ngoài. Tính trong 7 tháng gần nhất, UBCKNN đã tổ chức 7 cuộc họp để nắm bắt đầy đủ hơn kỳ vọng của thị trường và kịp thời hoàn thiện chính sách.

Về hạ tầng, UBCKNN sẽ tiếp tục hiện đại hóa hệ thống, đảm bảo vận hành ổn định và đáp ứng quy mô giao dịch gia tăng nhanh chóng. Theo ông Bùi Hoàng Hải, trước khi hệ thống KRX vận hành, thanh khoản chỉ ở mức 13.000–14.000 tỷ đồng/phiên với khoảng 500.000–700.000 lệnh mỗi ngày.

Nhưng ngay sau khi triển khai KRX, thanh khoản bùng nổ, đạt bình quân hơn 29.000 tỷ đồng/phiên – tương đương hơn 1 tỷ USD – với số lượng lệnh lên tới 3 triệu lệnh/ngày. Điều này đặt ra nhu cầu tiếp tục nâng cấp năng lực xử lý và khả năng chịu tải của toàn hệ thống để theo kịp quy mô ngày càng lớn.

Song song với đó, UBCKNN ưu tiên phát triển các sản phẩm tài chính mới, bao gồm trái phiếu hạ tầng, trái phiếu xanh, thúc đẩy hoạt động chào bán gắn với niêm yết, đồng thời tái cấu trúc cơ cấu nhà đầu tư theo hướng tăng vai trò của nhà đầu tư tổ chức và các định chế chuyên nghiệp.

“Một trong những vấn đề của thị trường chứng khoán thời gian vừa qua là thanh khoản cao nhưng đi kèm mức độ biến động mạnh. Điều này một phần là do số lượng nhà đầu tư cá nhân chiếm tới 85-95% tổng giá trị giao dịch toàn thị trường. Biến động mạnh khiến thị trường bị coi là có rủi ro lớn, bị tính chi phí huy động vốn cao hơn so với các thị trường có biến động rủi ro thấp”, ông Bùi Hoàng Hải nói và nhấn mạnh việc tái cơ cấu nhà đầu tư theo hướng tăng tỷ trọng các định chế đầu tư chuyên nghiệp là chủ trương lớn và cần được đẩy mạnh.

Bên cạnh đó, UBCKNN và Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nâng cao năng lực quản lý, giám sát; tăng cường tính minh bạch và kỷ cương thị trường. Ông Hải cho biết cơ quan quản lý khuyến khích các công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp, minh bạch hoạt động, đồng thời đầu tư vào công nghệ và phát triển nguồn nhân lực để cung cấp dịch vụ tốt hơn.

Cùng với tiến trình nâng hạng, năm 2025 cũng đánh dấu bước chuyển quan trọng khi nền móng của thị trường tài sản mã hoá được hình thành và vận hành.

Việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 05 đã tạo khung pháp lý đầu tiên cho thị trường tài sản mã hoá, mở ra cơ hội để Việt Nam tiếp cận các xu hướng đổi mới của tài chính toàn cầu theo cách chủ động và có kiểm soát. Bộ Tài chính đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan liên quan để xây dựng văn bản hướng dẫn, hoàn thiện cơ chế phối hợp và quản lý thị trường này.

“Việc phát triển thị trường tài sản mã hoá không chỉ dừng ở xây dựng sàn giao dịch, mà còn phải tạo dựng một hệ sinh thái an toàn và hoàn chỉnh, trong đó các tổ chức cung cấp dịch vụ phải đáp ứng yêu cầu cao về năng lực tài chính, công nghệ và quản trị rủi ro; nhà đầu tư cũng phải nâng cao trách nhiệm khi tham gia”, ông Hải nhấn mạnh.

Trong bối cảnh các hành vi lừa đảo và lợi dụng tài sản mã hoá gia tăng, cơ quan quản lý đang triển khai các biện pháp kiểm soát mạnh mẽ. Ông Bùi Hoàng Hải cho biết UBCKNN đã hoàn thành dự thảo nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này; dự kiến hoàn thành thủ tục để trình Chính phủ trong 1, 2 tháng tới.

“Chúng tôi cũng sẽ phối hợp với các bộ, ngành để kiểm soát rủi ro, phòng chống rửa tiền, đảm bảo an toàn và an ninh tài chính. Với cách tiếp cận từng bước nhưng chắc chắn, kỳ vọng thị trường tài sản mã hoá tại Việt Nam sẽ phát triển lành mạnh, phù hợp điều kiện kinh tế và phát huy được tiềm năng”, Phó chủ tịch UBCKNN cho hay.

Ông Hải cũng khẳng định năm 2026 sẽ mở ra giai đoạn phát triển mới, khi thành quả nâng hạng và hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường chỉ số tiếp tục thúc đẩy huy động vốn dài hạn cho nền kinh tế. Bộ Tài chính và UBCKNN cam kết đồng hành cùng các định chế tài chính, doanh nghiệp, nhà đầu tư và cộng đồng chuyên gia trong quá trình hoàn thiện thị trường.