Ông Nguyễn Minh Tuấn: Chọn đúng mô hình là điều kiện tiên quyết để xây dựng Sàn giao dịch vàng

Phát biểu tại diễn đàn “Thị trường vàng Việt Nam: Thuận lợi và thách thức trong giai đoạn mới” do Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với Hội Mỹ nghệ Kim hoàn TP Hà Nội tổ chức chiều 24/11, ông Nguyễn Minh Tuấn, CEO AFA Capital và nhà sáng lập nền tảng TOPI, cho rằng việc khôi phục thảo luận về mô hình sàn giao dịch vàng quốc gia ở thời điểm hiện nay là cần thiết, bởi thị trường đã có nhiều thay đổi so với hơn một thập kỷ trước.

Theo ông Tuấn, để tránh lặp lại các rủi ro của quá khứ, điều quan trọng nhất là phải xác định đúng bản chất mô hình cần xây dựng và phân định rõ các loại hình giao dịch vàng đang được nhắc tới. “Chúng ta cần phân biệt rất rõ hai loại hình: sàn giao dịch vàng dựa trên chênh lệch giá, hay còn gọi là sàn giao dịch CFD, và sàn giao dịch vàng vật chất”, ông nhấn mạnh.

Ông Tuấn cho biết tài liệu của Ngân hàng Nhà nước hiện chia quá trình phát triển thị trường vàng thành ba giai đoạn: giao dịch vàng nguyên liệu, giao dịch vàng miếng và giao dịch sản phẩm phái sinh có kết nối quốc tế. Tương ứng với đó, Việt Nam hiện vẫn đang cân nhắc ba mô hình gồm sàn giao dịch vàng quốc gia tập trung, giao dịch vàng trên Sở Giao dịch Hàng hóa và sàn giao dịch vàng trong mô hình trung tâm tài chính quốc tế.

Từ những phân tích này, ông Tuấn cho rằng Việt Nam cần đặc biệt thận trọng và xác định rõ mô hình phù hợp nhất chính là sàn giao dịch vàng vật chất. Lý do là Sở Giao dịch Hàng hóa hiện chưa có cơ chế giao dịch vàng vật chất, đồng nghĩa các doanh nghiệp chế tác trang sức vẫn không có nguồn vàng nguyên liệu ổn định để sản xuất - một điểm cần được xem xét nghiêm túc.

“Vì vậy, khi góp ý về mô hình sàn giao dịch vàng quốc gia, tôi muốn đề xuất khái niệm chuẩn hơn là Trung tâm giao dịch vàng vật chất quốc gia”, ông Tuấn nói. Khi mô hình này được xác lập rõ ràng, Việt Nam mới có thể xây dựng cơ chế xuất nhập vàng và tổ chức giao dịch phục vụ toàn bộ chuỗi giá trị, từ vàng nguyên liệu, vàng miếng đến sản phẩm trang sức.

Ông Tuấn cho rằng Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ Sàn giao dịch vàng Thượng Hải (Trung Quốc) và Hiệp hội Thị trường vàng thỏi London (LBMA) - những mô hình đã thiết lập lô chuẩn, trung tâm giao nhận và hệ thống ký gửi chuyên nghiệp, tạo nền tảng cho giao dịch minh bạch, hiệu quả.

Đồng thời, ông nhấn mạnh cần tách bạch rõ giữa giao dịch vàng CFD và giao dịch vàng vật chất. Riêng trong nhóm vàng vật chất, cũng phải phân biệt vàng nguyên liệu, vàng miếng và vàng trang sức để thuận tiện cho quản lý và phù hợp với tính chất sử dụng của từng loại. Theo ông, vàng luôn mang hai vai trò: tiền tệ và hàng hóa. Tuy nhiên, các quy định tại Nghị định 24 đã vô tình thu hẹp quá mức chức năng hàng hóa của vàng miếng, khiến người dân chuyển sang mua trang sức như một hình thức tích trữ thay thế.

Về lộ trình xây dựng sở giao dịch vàng vật chất quốc gia, ông Tuấn đề xuất bắt đầu từ giao dịch vàng nguyên liệu để ổn định nguồn cung cho sản xuất. Khi đầu vào được bảo đảm, thị trường mới nên tiến tới giao dịch vàng miếng – loại tài sản đầu tư phổ biến với người dân.

Ông cũng lưu ý rằng việc xác định đúng đối tượng tham gia thị trường là yếu tố then chốt. Tại LBMA, nhà đầu tư cá nhân không giao dịch trực tiếp, mà chỉ các tổ chức mới được cân đối trạng thái thông qua sàn. Nếu vận hành theo chuẩn mực này, thị trường vàng sẽ minh bạch hơn, cơ chế mua bán được xác lập rõ ràng, giao dịch bằng vàng thật được phân biệt với tín dụng sử dụng trong giao dịch, từ đó nâng cao hiệu quả vận hành chung của thị trường.