Ông Phan Đức Trung: Việt Nam đã có ‘chợ tài sản số’ 50.000 tỷ, nhưng vẫn thiếu người trông coi

Tại Diễn đàn Triển vọng thị trường vốn Việt Nam 2026 với chủ đề “Bứt phá trên nền tảng mới” diễn ra chiều 12/12, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam kiêm Chủ tịch Công ty 1Matrix, cho rằng tài sản số đang bước ra khỏi vai trò một xu hướng mới nổi để trở thành động lực tăng trưởng trong chiến lược phát triển kinh tế của Việt Nam.

Ông Trung nhận định, khi nền kinh tế hướng tới mục tiêu tăng trưởng cao, nhu cầu vốn cho hạ tầng và phát triển là rất lớn. Để giải bài toán này, Chính phủ đang chủ động tìm kiếm những động lực mới, trong đó, tài sản số được xem là mũi đột phá quan trọng.

Theo ông, hành trình hoàn thiện pháp lý cho tài sản số tại Việt Nam đã có những bước tiến mạnh mẽ. Cột mốc lớn nhất là Nghị quyết 57-NQ/TW, lần đầu tiên đưa blockchain vào một nghị quyết của Bộ Chính trị – mở đường cho các văn bản pháp lý cấp hành pháp, tạo nền cho thị trường tài sản số vận hành bài bản.

Đặc biệt, Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa, thiết lập một “chợ tài sản số” gồm 5 sàn giao dịch thí điểm, mỗi sàn có quy mô vốn 10.000 tỷ đồng. Tổng cộng, thị trường thử nghiệm có quy mô 50.000 tỷ đồng, mở ra nền tảng cho các mô hình an toàn như token hóa tài sản thực (RWA).

Ở cấp địa phương, Đà Nẵng đang đi đầu với Nghị quyết 136 cho phép thí điểm chuyển đổi dòng tiền tài sản mã hóa và thiết lập sandbox công nghệ, được đánh giá tương đương các chính sách tiên tiến của Thái Lan.

Đi sâu vào phân tích, đại diện 1Matrix nhận định sự khác biệt giữa tài sản số và tài chính truyền thống không chỉ nằm ở tên gọi mà còn ở bản chất công nghệ vận hành.

“Nếu như trong chứng khoán truyền thống, hệ thống khớp lệnh hoạt động giống như một GPU thì blockchain hoạt động giống như CPU. Các hệ thống hiện đại cần tách biệt hai phần này: khớp lệnh liên tục xử lý riêng và việc ghi nhận kết quả được thực hiện trên blockchain”, ông nói.

Đặc biệt, thị trường tài sản số hoạt động liên tục 24/7, lãi suất có thể tính theo từng phút, tạo ra cách vận hành hoàn toàn khác so với ngân hàng hay thị trường vốn truyền thống.

Ông Trung dẫn dự báo, đến năm 2030, 10% GDP toàn cầu, tương đương 16.000 tỷ USD, sẽ được token hóa. Các định chế lớn như JPMorgan, HSBC, ICBC đều đang ứng dụng blockchain vào hệ thống core banking, tăng tốc xử lý lên hàng trăm nghìn giao dịch/giây.

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia chấp nhận tài sản số cao nhất thế giới, với hàng trăm nghìn freelancer nhận thu nhập qua kênh này. Tuy nhiên, dòng tiền lớn này chưa được thống kê vào các chỉ số kinh tế chính thức.

Việt Nam chưa có sàn đủ năng lực lưu ký tài sản số

Dù pháp lý đang tiến rất nhanh, ông Trung thẳng thắn cho rằng Việt Nam đang thiếu hai yếu tố quan trọng nhất là nhân lực và công nghệ.

Ông cảnh báo, các vụ hack sàn giao dịch lớn trên thế giới, như tại Hàn Quốc, không chỉ do lỗi lập trình mà còn do lỗ hổng mô hình toán học. Lưu ký tài sản số phức tạp hơn nhiều so với lưu ký chứng khoán truyền thống, bao gồm off-chain và on-chain. Cho đến hiện tại, chưa có sàn giao dịch nào trong nước sở hữu đủ năng lực công nghệ và nguồn nhân lực để thực hiện nghiệp vụ lưu ký an toàn.

“Hiện tại, chưa có sàn giao dịch nào tại Việt Nam thực sự sở hữu đủ nhân lực và công nghệ để đảm bảo an toàn cho nghiệp vụ lưu ký phức tạp này”, ông nhấn mạnh.

Theo ông Trung, việc hình thành khung pháp lý cho tài sản số và thí điểm các sàn giao dịch là bước đi chiến lược để Việt Nam huy động nguồn vốn mới. Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này một cách an toàn và hiệu quả, bên cạnh hành lang pháp lý, Việt Nam cần tập trung giải quyết bài toán thiếu hụt nhân lực chất lượng cao và đầu tư nghiêm túc vào hạ tầng công nghệ bảo mật, đặc biệt là công nghệ lưu ký.

Tài sản số là một nguồn lực tiềm năng rất lớn, nhưng để đưa vào phục vụ mục tiêu phát triển, chúng ta cần giải quyết đồng thời rất nhiều vấn đề. Thách thức lớn nhất là làm sao đồng bộ giữa các vấn đề nhân lực, công nghệ khung pháp lý và tuân thủ.

“Đồng bộ ở đây nghĩa là chúng ta phải giải bài toán một cách tổng thể, đồng thời. Một dây chuyền sản xuất giày không thể bên trái chạy một kiểu, bên phải chạy kiểu khác rồi chờ xem bên nào thành công. Như vậy chỉ lãng phí nguồn lực”, ông nhận định.