Ông Trần Ngọc Bình: Mỗi phần trăm thuế giảm là thêm một phần sinh lực cho doanh nghiệp Việt

“Trong thương mại hiện đại, giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) chính là tấm hộ chiếu của hàng hóa Việt Nam khi bước ra thị trường thế giới”, ông Trần Ngọc Bình, Trưởng phòng Quản lý Xuất nhập khẩu khu vực TP. Hồ Chí Minh (Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương) nhấn mạnh tại Hội thảo “Xuất xứ hàng hóa trong khuôn khổ các Hiệp định thương mại tự do”, chiều 27/10.

Theo ông Bình, một lô hàng có C/O đồng nghĩa với việc nguồn gốc sản xuất đã được chứng nhận rõ ràng và minh bạch, là điều kiện tiên quyết để hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế quan theo các cam kết thương mại mà Việt Nam đã ký kết.

“Mỗi phần trăm thuế được giảm là một phần sinh lực của doanh nghiệp. C/O không phải là thủ tục hành chính đơn thuần, mà là công cụ sống còn giúp hàng Việt có chỗ đứng trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông nhấn mạnh.

Theo ông Bình, đến nay Việt Nam đã có 16 FTA có hiệu lực, bao gồm cả đa phương và song phương, mở ra thị trường xuất khẩu rộng lớn và ưu đãi. Tuy nhiên, “FTA chỉ là cánh cửa mở ra cơ hội, muốn bước qua được, doanh nghiệp phải nắm vững quy tắc xuất xứ, đây là tấm vé thông hành duy nhất giúp tận dụng ưu đãi thuế và khẳng định giá trị thương hiệu Việt”.

Đặc biệt, 3 FTA thế hệ mới gồm CPTPP, EVFTA và UKVFTA được xem là có tiêu chuẩn cao nhất từ trước đến nay, không chỉ cắt giảm thuế quan mà còn bao trùm các lĩnh vực về lao động, môi trường, quản trị doanh nghiệp, chuyển đổi số và thương mại bền vững. Các hiệp định này giúp tỷ lệ dòng thuế về 0% ở mức rất cao, tạo điều kiện để hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu vào những thị trường khó tính nhất như EU, Anh, Canada, Nhật Bản hay Úc.

Ông Bình nhận định, việc tuân thủ quy tắc xuất xứ không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là yếu tố sống còn với các ngành hàng xuất khẩu chủ lực như dệt may, da giày, nông - thủy sản và chế biến thực phẩm.

Ở lĩnh vực nông sản, phần lớn sản phẩm Việt được xác định theo tiêu chí xuất xứ thuần túy, tức là trồng, thu hoạch và chế biến hoàn toàn trong nước, điển hình như gạo, cà phê, hồ tiêu hay vải thiều. Khoáng sản khai thác trong lãnh thổ Việt Nam cũng được xem là hàng có xuất xứ thuần túy, tương tự như phế liệu hoặc phế phẩm tái chế trong nước nếu đáp ứng quy định kỹ thuật.

Riêng đối với thủy sản xuất khẩu, quy định phức tạp hơn khi phải gắn liền với đánh bắt hợp pháp (IUU). Các sản phẩm nuôi trồng trong nước đương nhiên đạt tiêu chí thuần túy, nhưng đối với sản phẩm khai thác, tàu đánh bắt phải treo cờ và đăng ký tại Việt Nam, đồng thời chứng minh hoạt động khai thác hợp pháp trong vùng biển Việt Nam hoặc vùng biển quốc tế.

“Nếu tàu vi phạm quy định IUU, doanh nghiệp sẽ không được cấp C/O, dù sản phẩm đạt chất lượng tiêu chuẩn quốc tế”, ông Bình nhấn mạnh.

Theo ông Bình, thẻ vàng IUU của Liên minh châu Âu (EU) là lời cảnh báo nghiêm khắc đối với ngành hải sản Việt Nam. Các lô hàng xuất khẩu vào EU, ngoài C/O, bắt buộc phải có Giấy chứng nhận khai thác hợp pháp do cơ quan chức năng cấp; nếu thiếu, hàng sẽ bị ách tắc ngay tại cảng nhập.

“Chiến dịch cao điểm chống khai thác IUU mà Chính phủ đang triển khai không chỉ nhằm gỡ bỏ thẻ vàng, mà còn là cam kết bảo vệ uy tín quốc gia và khẳng định hàng thủy sản Việt Nam là sản phẩm có nguồn gốc hợp pháp, minh bạch và bền vững”, ông nói.

Theo ông Bình, trong thời kỳ hội nhập sâu, quy tắc xuất xứ không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là chỉ dấu năng lực quản trị và minh bạch của doanh nghiệp. Quản lý xuất xứ ngày nay gắn chặt với chuyển đổi số, truy xuất nguồn gốc điện tử và tiêu chuẩn xanh, những yếu tố đang trở thành thước đo uy tín trên thị trường quốc tế.

Ông cho rằng, doanh nghiệp Việt cần đầu tư vào hệ thống dữ liệu, quy trình chứng nhận tự động và cập nhật chuẩn quốc tế về truy xuất nguồn gốc để không bị tụt hậu trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

“Xuất xứ là đường băng, tuân thủ là động cơ, còn FTA là bầu trời rộng mở. Khi hiểu đúng và tuân thủ quy tắc xuất xứ, doanh nghiệp không chỉ được hưởng ưu đãi thuế, mà còn góp phần xây dựng hình ảnh Việt Nam là quốc gia xuất khẩu đáng tin cậy, minh bạch và có trách nhiệm trong chuỗi cung ứng toàn cầu", ông Bình nhấn mạnh.