PGS.TS Ngô Trí Long: 'Tôi là nhà đầu tư vàng, và tôi ủng hộ đánh thuế 0,1% để chống đầu cơ'

Nguy cơ buôn lậu và thất thu thuế

Tại Diễn đàn Kinh doanh 2026 “Không gian tăng trưởng mới: Cơ hội và chiến lược” tổ chức sáng 22/10, PGS.TS Ngô Trí Long – chuyên gia kinh tế, tài chính, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Thị trường Giá cả (Bộ Tài chính), cho biết, trong suốt 15 năm qua, giá vàng đã trải qua nhiều chu kỳ biến động sâu.

“Thời điểm năm 2009, giá vàng khoảng 24 triệu đồng/lượng; đến giai đoạn 2014 – 2015, vàng giảm tới 30%. Vàng là kênh đầu tư có tác động rất lớn đến kinh tế vĩ mô”, ông nói.

Hiện nay, thị trường vàng trong nước chứng kiến sức mua tăng mạnh, nhiều cửa hàng vàng “cháy đơn”. “Có nơi nhận tới 1.000 đơn/ngày nhưng chỉ đáp ứng được khoảng 500 đơn”, ông Long dẫn chứng, cho thấy tâm lý đầu cơ, tích trữ vàng đang trở lại.

Theo ông, giá vàng tăng chủ yếu do yếu tố quốc tế: căng thẳng địa chính trị, biến động kinh tế toàn cầu và xu hướng các ngân hàng trung ương tăng dự trữ vàng. “Vàng là tài sản trú ẩn an toàn trong bối cảnh bất định”, ông phân tích.

PGS.TS Ngô Trí Long chỉ rõ: “Giá vàng trong nước đang cao hơn thế giới từ 10 đến 11%. Trong khi đó, các nước trong khu vực chỉ khoảng 1,2%, riêng Hàn Quốc là 18%”.

Theo ông, mức chênh lệch này phản ánh sự bất ổn và thiếu cạnh tranh lành mạnh trên thị trường. Việc mua vàng từ thế giới phải theo giá quốc tế và diễn biến tỷ giá. Nếu để chênh lệch kéo dài, buôn lậu vàng và trốn thuế sẽ rất lớn, gây mất cân đối ngoại tệ và nguồn thu ngân sách.

Đề cập chính sách quản lý vàng, ông Long cho rằng Nghị định 232 đã thể hiện tư duy quản lý mới, theo nguyên lý thị trường, nhưng vẫn tồn tại hạn chế.

“Quy định vốn tối thiểu 1.000 tỷ đồng cho doanh nghiệp kinh doanh vàng và 10.000 tỷ đồng cho ngân hàng khiến rất ít đơn vị đáp ứng được. Điều này vô hình trung có thể tái lập độc quyền nhóm trong lĩnh vực vàng”, ông phân tích.

Theo ông, trước đây thị trường từng có 10–12 thương hiệu vàng miếng khác nhau, nhưng nay chỉ còn vài doanh nghiệp đủ điều kiện. “Cần có những hiệu chỉnh để thị trường vận hành linh hoạt, minh bạch, không rơi vào tình trạng ‘vàng của nhóm’, ảnh hưởng tới người tiêu dùng và cạnh tranh công bằng”, ông Long nhấn mạnh.

Ủng hộ đánh thuế 0,1% để chống đầu cơ, ổn định thị trường

Về kế hoạch thí điểm sàn giao dịch vàng, theo PGS.TS Ngô Trí Long, nếu sàn vàng được vận hành minh bạch và hiệu quả, nguồn vàng trong dân có thể được huy động, nguồn cung tăng lên trong trung và dài hạn, qua đó giúp thị trường bớt biến động.

Chuyên gia kỳ cựu chia sẻ thẳng thắn: “Bản thân tôi là một nhà đầu tư vàng, sau đó mới đến bất động sản. Vàng là tài sản bền vững về giá trị”. Theo ông, trong bối cảnh biến động hiện nay, vàng vẫn là kênh đầu tư cần thiết trong danh mục của người dân, nhưng phải có chiến lược rõ ràng và tránh đầu cơ ngắn hạn.

Ông cho hay, theo dự thảo mới, các giao dịch vàng từ 20 triệu đồng trở lên sẽ phải thực hiện qua tài khoản và chịu thuế 0,1% trên giá trị giao dịch. Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước đã thống nhất cách tính này, đồng thời đưa thuế vào Luật Thuế thu nhập cá nhân.

“Ở nhiều quốc gia, giao dịch vàng đều bị đánh thuế. Tôi hoàn toàn ủng hộ việc này, bởi đánh thuế đúng và trúng vào đối tượng đầu cơ là biện pháp chính đáng để tránh lũng đoạn thị trường”, ông Long nói. Ông tin rằng chính sách thuế mới nếu được Quốc hội thông qua sẽ góp phần bình ổn thị trường vàng, đảm bảo công bằng và tăng nguồn thu ngân sách.