Phó Chủ tịch HANOISME: 82% DN Hà Nội chưa thích ứng tiêu chuẩn carbon, nguy cơ mất trắng 8% lợi nhuận xuất khẩu sang EU

Sáng 28/10, Sở Công Thương Hà Nội và Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) tổ chức hội nghị công bố triển khai cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) và đối thoại với doanh nghiệp.

Đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp, Tiến sĩ Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội (HANOISME) nhấn mạnh: “Sự kiện hôm nay thể hiện rõ nỗ lực của thành phố trong đồng hành cùng doanh nghiệp, vừa tháo gỡ thủ tục, vừa nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh và địa phương.”

Theo ông Mạc Quốc Anh, việc phân quyền, phân cấp mạnh mẽ giúp doanh nghiệp nộp hồ sơ cấp C/O ngay tại Hà Nội, kể cả khi trụ sở đặt ở tỉnh khác, qua đó rút ngắn thời gian, giảm chi phí và tăng tốc độ tiếp cận ưu đãi thuế quan. Đây là bước tiến lớn, góp phần đưa Hà Nội trở thành “đô thị xuất khẩu thông minh, đáng để đầu tư và đáng để xuất khẩu”.

Năm 2025 được xem là giai đoạn bản lề khi Hà Nội triển khai Kế hoạch 251/KH-UBND về cải thiện và nâng cao chỉ số FTA Index, công cụ đánh giá năng lực thực thi và tận dụng các FTA.

Tuy nhiên, bức tranh thực tế cho thấy mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp Hà Nội còn nhiều hạn chế. Theo khảo sát của HANOISME, chỉ 32% doanh nghiệp hiểu rõ quy tắc xuất xứ, chưa tới 25% tận dụng được ưu đãi FTA và chỉ 18% có kế hoạch đánh giá, giảm phát thải carbon.

“Đây là con số đáng lo ngại khi từ năm 2026–2027, cơ chế điều chỉnh carbon biên giới (CBAM) và các tiêu chuẩn phi thuế quan như môi trường, lao động, ESG sẽ chính thức áp dụng. Nếu không sớm thích ứng, doanh nghiệp Việt Nam có thể mất 5–8% lợi nhuận xuất khẩu mỗi năm do chi phí tuân thủ tăng cao,” TS Mạc Quốc Anh cảnh báo.

Bên cạnh đó, chi phí logistics vẫn chiếm 17–20% giá thành sản phẩm, cao hơn mức trung bình ASEAN khoảng 12%, khiến doanh nghiệp gặp khó trong đáp ứng các tiêu chuẩn “xanh hóa” và minh bạch hóa chuỗi cung ứng theo yêu cầu của các FTA thế hệ mới.

10 kiến nghị 'mở khóa' năng lực xuất khẩu và thích ứng carbon

Trước các thách thức này, cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội đã đề xuất 10 nhóm giải pháp cụ thể, hướng đến mục tiêu nâng tỷ lệ tận dụng ưu đãi FTA lên 55% vào năm 2026, đồng thời giảm chi phí logistics xuống còn 14% giá thành.

-Thành lập Trung tâm FTA Hà Nội, đầu mối kết nối dữ liệu tư vấn về quy tắc xuất xứ, cập nhật thông tin FTA kịp thời cho doanh nghiệp

-Số hóa hoàn toàn quy trình cấp C/O, cắt giảm 50% thời gian xử lý, tiến tới 100% hồ sơ trực tuyến vào năm 2026.

-Xây dựng Bộ chỉ số năng lực FTA cho từng nhóm ngành (thực phẩm, công nghiệp nhẹ, công nghiệp nặng…), hỗ trợ cơ quan quản lý và các chương trình hỗ trợ nhắm đúng đối tượng.

-Mở rộng nguồn lực tài chính 500–700 tỷ đồng cho giai đoạn 2025–2030, ưu tiên đầu tư công nghệ xanh, sản xuất sạch và chuyển đổi số.

-Thiết lập hệ thống cảnh báo sớm rủi ro thương mại, giúp doanh nghiệp chủ động ứng phó các vụ điều tra chống bán phá giá, trợ cấp hoặc phòng vệ thương mại.

-Thúc đẩy thương mại điện tử xuyên biên giới, hướng tới kim ngạch 5–7 tỷ USD, giúp doanh nghiệp linh hoạt tiếp cận thị trường quốc tế.

-Phát triển chuỗi cung ứng xanh và logistics thông minh, giảm chi phí vận hành, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu bền vững.

-Đào tạo nhân lực FTA và tuân thủ xuất xứ (FTA Compliance) thông qua các khóa ngắn hạn phối hợp giữa Sở Công Thương và các trường đại học.

-Tăng cường hợp tác công – tư (PPP) và liên kết chuỗi giữa các hiệp hội ngành hàng (như dệt may, da giày…), chia sẻ dữ liệu và kinh nghiệm thực tiễn.

-Mở rộng chính sách tín dụng xanh và bảo lãnh xuất khẩu, nâng quy mô gói hỗ trợ lên hàng nghìn tỷ đồng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế.