Quốc gia Đông Nam Á có nợ công cực thấp, so với Việt Nam và các nước trong khu vực thì thế nào?

Theo cơ sở dữ liệu IMF DataMapper, nợ công khu vực chính phủ tổng hợp của Brunei trong năm 2025 chỉ đạt khoảng 2,3% GDP, thuộc nhóm thấp nhất thế giới và cách xa mức trung bình toàn cầu. Chuỗi số liệu nhiều năm gần đây cũng cho thấy tỷ lệ nợ công của Brunei luôn duy trì ở mức một chữ số, phản ánh chiến lược tài khóa thận trọng và ổn định của quốc gia này.

Nguyên nhân chủ yếu khiến nợ công Brunei duy trì ở mức thấp là nhờ nguồn thu dầu khí dồi dào so với quy mô dân số và nền kinh tế, cho phép chính phủ tài trợ chi tiêu mà gần như không cần vay nợ, đồng thời tích lũy được bộ đệm tài khóa và dự trữ ngoại hối đáng kể.

Báo cáo Tham vấn Điều IV của IMF năm 2024 nhấn mạnh cán cân tài khóa và cán cân đối ngoại của Brunei ổn định theo diễn biến giá dầu và khí, đồng thời khuyến nghị tiếp tục duy trì lập trường thận trọng để ứng phó với biến động hàng hóa và xu hướng khử carbon dài hạn. Cơ chế liên kết đồng đô la Brunei (BND) với đồng đô la Singapore (SGD) cũng góp phần giữ ổn định vĩ mô, giảm chi phí tài chính cho khu vực công.

Bên cạnh đó, quy mô phát hành nợ của chính phủ Brunei rất hạn chế. Kỷ luật chi tiêu cũng được duy trì nhờ khung ngân sách thận trọng; năm tài khóa 2024-2025, Bộ Tài chính và Kinh tế Brunei trình ngân sách 6,25 tỷ BND, tăng so với năm trước nhưng vẫn ưu tiên chi cho hạ tầng thiết yếu và dịch vụ công, tránh mở rộng chi thường xuyên dựa trên vay nợ.

Tuy nhiên, IMF cũng cảnh báo rằng cấu trúc thu phụ thuộc dầu khí khiến ngân sách Brunei nhạy cảm với biến động giá năng lượng. Việc chuyển dịch năng lượng toàn cầu có thể làm bào mòn nguồn thu trong trung và dài hạn. Do đó, quỹ đạo nợ công bền vững đòi hỏi đa dạng hóa nguồn thu, cải thiện hiệu quả chi tiêu và xây dựng khuôn khổ tài khóa trung hạn để tách quyết sách ngân sách khỏi chu kỳ hàng hóa, đồng thời duy trì lập trường tài khóa thận trọng trong bối cảnh bất định từ thị trường dầu khí.

So với Brunei, nợ công các nước láng giềng trong khu vực cao hơn đáng kể. Tại Indonesia, Bộ Tài chính ghi nhận tổng nợ của Chính phủ Trung ương tính đến tháng 6/2025 đạt 9.138,05 nghìn tỷ rupiah, tương đương 39,86% GDP. Bộ Tài chính Indonesia đánh giá tỷ lệ này vẫn ở mức an toàn và vừa phải, phản ánh vị thế tài khóa được quản lý tốt. So với mức 39,81% GDP vào cuối năm 2024, tổng nợ quốc gia đã tăng nhẹ, bao gồm cả vay nợ trực tiếp và trái phiếu Chính phủ.

Trong khi đó, Thái Lan đang đối mặt áp lực nợ cao hơn nhiều. Báo cáo của Hội đồng Phát triển Kinh tế và Xã hội Quốc gia (NESDC) hồi tháng 8 cho thấy nợ công Thái Lan dự kiến chạm trần 70% GDP sớm hơn dự kiến, tiềm ẩn nguy cơ hạn chế khả năng triển khai các chính sách kinh tế trong tương lai. Đồng thời, thu ngân sách của chính phủ chỉ ở mức dưới 16% GDP, thấp hơn đáng kể so với mức trung bình của các nước OECD và khu vực châu Á - Thái Bình Dương, lần lượt là 24,8% và 18,6% GDP.

Việt Nam, mặc dù cũng có nợ công cao hơn Brunei, nhưng đang trên xu hướng giảm. Theo Báo cáo số 776/BC-CP gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dự kiến đến cuối năm 2025 nợ công Việt Nam sẽ ở mức 36% - 37% GDP, bội chi ngân sách nằm dưới ngưỡng Quốc hội phê duyệt. Tỷ lệ nợ công tiếp tục giảm từ 42,7% GDP năm 2021 xuống khoảng 34% năm 2024 và duy trì xu hướng bền vững nhờ cơ cấu lại danh mục nợ, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay và bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô.