Sau 2 tuần nữa, cấp xã có quyền cấp giấy phép xây dựng

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 140/2025/NĐ-CP quy định về phân định thẩm quyền giữa chính quyền địa phương hai cấp trong lĩnh vực quản lý nhà nước thuộc Bộ Xây dựng. Nghị định nhằm cụ thể hóa vai trò, trách nhiệm của UBND cấp tỉnh và cấp xã theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đặc biệt trong các lĩnh vực xây dựng, phát triển đô thị, hạ tầng kỹ thuật, kiến trúc, nhà ở và kinh doanh bất động sản.

Theo đó, UBND cấp xã được trao thẩm quyền cấp phép xây dựng và chấp thuận địa điểm xây dựng với trình tự, thủ tục thực hiện tuân thủ Luật Xây dựng năm 2014 (sửa đổi, bổ sung) và Nghị định số 175/2024/NĐ-CP. Đáng chú ý, chính quyền cấp xã được giao đảm nhận phần lớn trách nhiệm trong công tác quản lý và phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn.

Cụ thể, UBND xã sẽ công bố thông tin các dự án nhà ở xã hội, tiếp nhận và xét duyệt hồ sơ mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội; xác nhận đối tượng đủ điều kiện hưởng chính sách nhà ở xã hội, kể cả các trường hợp bị thu hồi đất, giải tỏa hoặc phá dỡ nhà. Cơ quan này cũng thay cấp huyện thực hiện phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cùng các cơ quan liên quan, để xác định đối tượng, điều kiện nhà ở và thu nhập nhằm được vay vốn ưu đãi.

HĐND cấp xã được giao trách nhiệm quyết định nguồn vốn cho vay ưu đãi thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội, bao gồm nguồn ủy thác từ Quỹ phát triển nhà ở địa phương (nếu có), ngân sách nhà nước, vốn phát hành trái phiếu, công trái nhà ở và các nguồn vốn hợp pháp khác.

Về cơ chế cưỡng chế, Chủ tịch UBND xã có quyền thành lập Ban cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội trong trường hợp được UBND cấp tỉnh ủy quyền. Quá trình này sẽ có sự tham gia giám sát của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã. UBND xã cũng có thẩm quyền phê duyệt phương án cưỡng chế, dự toán kinh phí và tổ chức thực hiện cưỡng chế, đồng thời tiếp nhận, giải quyết các khiếu nại phát sinh liên quan.

Ngoài ra, UBND xã còn được giao nhiệm vụ thực hiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, mở rộng vai trò điều hành tại cơ sở trong công tác phát triển thị trường và giám sát thực thi pháp luật.

Nghị định 140 có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 đến hết ngày 1/3/2027. Trong thời gian này, nếu có sự khác biệt giữa quy định của nghị định và các văn bản pháp luật khác, sẽ ưu tiên áp dụng theo nghị định mới để đảm bảo tính thống nhất và hiệu quả trong thực thi nhiệm vụ.

Trường hợp cơ quan chuyên môn về xây dựng tại địa phương chưa đủ điều kiện thực hiện các nhiệm vụ được phân cấp, khi có đề nghị từ phía chủ đầu tư, cơ quan này sẽ hướng dẫn gửi hồ sơ về cơ quan chuyên môn có thẩm quyền theo quy định trước thời điểm nghị định có hiệu lực để tiếp tục xử lý đúng quy trình.