S&I Rating: Nhà đầu tư trái phiếu cần nhìn vào sức khỏe doanh nghiệp, lợi suất cao chưa chắc là cơ hội tốt

Thị trường trái phiếu đang 'tái định hình' sau giai đoạn trầm lắng

Tại Hội thảo “Đầu tư 360 - Tối ưu tài sản, đón đầu cơ hội” diễn ra ngày 18/10, ông Nguyễn Minh Đức, Phó Trưởng bộ phận Phát triển kinh doanh, S&I Rating, cho hay năm 2021 được xem là “đỉnh cao kép” của thị trường tài chính Việt Nam khi chứng khoán tăng tới 35%, còn trái phiếu doanh nghiệp ghi nhận giá trị phát hành và lưu hành lớn nhất lịch sử. Tuy nhiên, sau giai đoạn siết chặt quản lý và xử lý hậu quả các vụ vi phạm trong 2022–2023, thị trường trái phiếu bước vào quá trình tái định hình toàn diện.

“Đến năm 2025, trong khi thị trường cổ phiếu đã phục hồi mạnh, thì trái phiếu vẫn đang trong quá trình củng cố nền tảng, tái lập niềm tin nhà đầu tư,” ông Đức nhận định.

Theo thống kê của S&I Rating, tính đến quý III/2025, thị trường ghi nhận 144 đợt phát hành, trong đó có 143 đợt trong nước với tổng giá trị 148.000 tỷ đồng và 1 đợt phát hành quốc tế của VPBank trị giá 300 triệu USD.

Dù khối lượng giao dịch quý III giảm 26% so với quý II, nhưng tính chung 9 tháng, tổng giá trị phát hành đạt 425.000 tỷ đồng, tăng 35% so với cùng kỳ năm 2024, dấu hiệu rõ ràng cho thấy dòng vốn đang dần quay lại. Nếu giai đoạn 2021–2023, hoạt động phát hành của các doanh nghiệp lớn, đặc biệt là Vingroup gần như “đóng băng”, thì sang năm 2025, bức tranh đã sáng hơn rõ rệt.

Chỉ riêng tháng 9/2025, hàng loạt thương vụ lớn được ghi nhận: Vingroup phát hành 6.000 tỷ đồng, MBBank đạt 6.000 tỷ đồng, VIB hơn 2.000 tỷ đồng, VPBank 2.800 tỷ đồng, ACB 3.000 tỷ đồng, và Vinhomes riêng trong quý III phát hành tới 15.000 tỷ đồng.

“Phần lớn các đợt phát hành tập trung ở nhóm ngân hàng và bất động sản, hai lĩnh vực giữ vai trò xương sống của thị trường trái phiếu,” ông Đức phân tích.

Đáng chú ý, lãi suất của các đợt phát hành trong quý III có xu hướng giảm nhẹ. Trái phiếu của Vinhomes và Vingroup giảm từ 12,5% xuống còn 11%/năm, trong khi nhóm ngân hàng cũng điều chỉnh thấp hơn so với quý II, cho thấy niềm tin đang dần trở lại và chi phí huy động vốn được kiểm soát tốt hơn.

Một điểm sáng khác là tỷ lệ trái phiếu chậm trả đã giảm rõ rệt so với giai đoạn khủng hoảng 2022–2023. “Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy doanh nghiệp đã chủ động hơn trong cơ cấu nợ và thực hiện nghĩa vụ với nhà đầu tư,” ông Đức cho biết.

Cùng với đó, chính sách pháp lý mới có hiệu lực từ tháng 9/2025 đang góp phần củng cố nền tảng minh bạch và an toàn hơn cho thị trường.

Lợi suất cao chưa chắc là cơ hội tốt

Theo số liệu S&I Rating, tỷ lệ dư nợ trái phiếu doanh nghiệp trên GDP của Việt Nam năm 2021 chỉ đạt 11%, trong khi vốn hóa thị trường cổ phiếu là 78% GDP. Đến quý III/2025, cả hai tỷ lệ này đều giảm, nhưng điều đó cũng đồng nghĩa dư địa phát triển còn rất lớn. Ở các nền kinh tế phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, tỷ lệ này thường dao động từ 90 – 140% GDP, cao gấp nhiều lần Việt Nam.

“Khoảng cách này chính là cơ hội. Nếu Việt Nam xây dựng được một thị trường trái phiếu minh bạch, có cơ sở dữ liệu tín nhiệm đầy đủ, đây sẽ là kênh huy động vốn trung – dài hạn hiệu quả bậc nhất cho doanh nghiệp,” ông Đức nhấn mạnh.

Đại diện S&I Rating khuyến nghị, trong bối cảnh thị trường đang khởi sắc nhưng chưa hoàn toàn ổn định, nhà đầu tư cần thay đổi tư duy khi tham gia kênh trái phiếu.

“Đừng chỉ nhìn vào mức lợi suất. Điều quan trọng hơn là sức khỏe tài chính, uy tín và xếp hạng tín nhiệm của doanh nghiệp phát hành. Một khoản lợi suất cao nhưng rủi ro lớn có thể khiến nhà đầu tư mất trắng,” ông Đức nói.