Thủ phủ livestream ra luật mới: Muốn nói về y tế, tài chính, pháp luật… phải có bằng cấp

Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc (CAC) phối hợp cùng Bộ Văn hóa và Du lịch đã ban hành một loạt quy định mới về livestream, có hiệu lực từ cuối tháng 10/2025.

Theo nội dung chỉ đạo, các nền tảng lớn gồm Douyin (phiên bản nội địa của TikTok), Weibo, Bilibili và các sàn livestream thương mại được giao trách nhiệm xác minh chứng chỉ nghề nghiệp của người sáng tạo trước khi cho phép họ xuất hiện trong các chương trình liên quan đến kiến thức chuyên môn. Những người vi phạm có thể đối diện cảnh cáo, phạt tiền, tạm đình chỉ hoặc khóa tài khoản nhằm hạn chế thông tin sai lệch và bảo vệ người tiêu dùng.

Bắc Kinh lý giải bước đi trên là cần thiết để “chống tin giả, ngăn chặn lời khuyên thiếu cơ sở chuyên môn và nâng cao chất lượng nội dung” sau nhiều vụ bê bối khiến người tiêu dùng thiệt hại và niềm tin cộng đồng sụt giảm.

Ngành livestream thương mại bùng nổ sau đại dịch, với hàng triệu người sáng tạo và doanh thu hàng trăm tỷ nhân dân tệ. Các vụ quảng cáo sai sự thật, hàng giả và trốn thuế trong giới streamer đã khiến giới chức tiến hành rà soát và truy thu thuế.

Những tiền lệ gây chú ý làm nền tảng cho quy định mới gồm các vụ xử phạt doanh nghiệp và cá nhân nổi tiếng. Three Sheep Group, công ty do một streamer lớn sáng lập từng bị phạt gần 69 triệu nhân dân tệ (khoảng 9,8 triệu USD) sau cáo buộc quảng cáo sai sự thật liên quan đến bánh Trung thu. Nhiều streamer hàng đầu từng dính bê bối hàng giả, thuế và phát ngôn thiếu cơ sở, làm dấy lên tranh luận về trách nhiệm của người nổi tiếng trên nền tảng số.

Một số chuyên gia và người dùng ủng hộ quy định, cho rằng đây là bước cần thiết để bảo vệ người tiêu dùng và nâng chuẩn thông tin y tế, tài chính, pháp lý trên mạng. Tuy nhiên, nhiều người lo ngại quy định có thể bóp nghẹt tính sáng tạo, gia tăng thủ tục hành chính cho creator nhỏ lẻ, đồng thời trở thành công cụ kiểm soát nội dung rộng hơn. Các nhà bình luận quốc tế còn cảnh báo rủi ro là quy định có thể được mở rộng thành cơ chế kiểm duyệt các quan điểm khác biệt.

Với lệnh mới, các nền tảng đang phải nhanh chóng hoàn thiện quy trình “đăng ký - xác minh” chứng chỉ, cập nhật nhãn mác nội dung (ví dụ ghi rõ thông tin do chuyên gia xác nhận hay chỉ là ý kiến cá nhân) và tăng quản lý nội dung sử dụng AI.

Đối với thương mại điện tử livestream, quy định này có thể dẫn tới thay đổi nhân sự. Nhiều streamer bán hàng sẽ cần hợp tác chặt hơn với chuyên gia, hoặc chuyển sang mô hình “host + chuyên gia” để giữ cả lượng xem lẫn tuân thủ luật mới.