Thương vụ Kokuyo – Thiên Long: Tín hiệu cho chu kỳ M&A ‘rất mạnh’ từ 2026

Đầu tháng 12, Tập đoàn Kokuyo (Nhật Bản) thông báo chi 27,6 tỷ yen mua hơn 65% vốn tại "vua bút bi" Thiên Long. Bình luận về thương vụ mua bán này, tại "Diễn đàn M&A Việt Nam 2025", ông Tamotsu Majima, Giám đốc cấp cao RECOF nói đây là bước đi then chốt trong chiến lược giúp Kokuyo trở thành "ông hoàng" văn phòng phẩm Đông Nam Á vào 2030.

Vị chuyên gia khẳng định thương vụ này đã khuấy động chú ý thị trường M&A Việt Nam mùa cuối năm, sau thời gian ít nhiều trầm lắng.

Về lĩnh vực thu hút, ông Hugo Virag, Giám đốc điều hành, Đồng Giám đốc khu vực Đông Nam Á Astris Finance cho rằng năng lượng và cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng số, sẽ được thúc đẩy bởi các yếu tố vĩ mô và áp lực biến đổi khí hậu.

Trong khi đó, bất động sản công nghiệp và trung tâm dữ liệu được ông Douglas Jackson (Alvarez & Marsal Việt Nam) nhìn nhận tiếp tục là các lĩnh vực hấp dẫn, có tiềm năng thu hút dòng tiền M&A. Bán lẻ, chăm sóc sức khỏe duy trì sức hút, trong khi dịch vụ tài chính kỳ vọng phục hồi theo chu kỳ của thị trường.

Trong khi đó, ông Khanh Vũ, Tổng giám đốc điều hành VinaCapital Vietnam Opportunity Fund chỉ ra hầu hết khối lượng giao dịch M&A đều ghi nhận trong nửa cuối 2025, cho thấy thị trường bước vào giai đoạn ổn định hơn.

"Chúng tôi nhận thấy sự quay lại, theo đuổi thương vụ mới của các nhà đầu tư hiện hữu, trong khi những người chơi mới cũng đang đến", ông nói. Trên đà này, ông dự báo hoạt động M&A "sẽ bước vào chu kỳ cực kỳ mạnh mẽ" nhờ động lực chính sách như Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân và loạt cải cách thể chế, đầu tư hạ tầng chiến lược.

KPMG dự báo một số thương vụ lớn trị giá 1-1,5 tỷ USD đang hoàn tất, dự kiến tạo cú hích mới trong hai năm tới.

Với các doanh nghiệp Nhật, ông Tamotsu Majima cho hay nhà đầu tư nước này nhận thấy Việt Nam là quốc gia tăng trưởng nổi bật khu vực, sở hữu nhiều FTA và hợp tác chiến lược các nước, với dư địa hiện diện rộng lớn.

"Việt Nam có khoảng 2.000 công ty Nhật Bản hoạt động, bằng một phần ba so với Thái Lan, nên cơ hội còn rất nhiều", ông nói.

Các yếu tố động lực được chuyên gia chỉ ra gồm gỡ vướng mắc thực thi Luật Đất đai, thủ tục đầu tư, thị trường trái phiếu minh bạch hơn hay cơ chế bán điện trực tiếp (DPPA) mở rộng dư địa cho năng lượng tái tạo... Cùng với đó, làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng tiếp tục kéo dòng vốn vào vật liệu, công nghiệp và sản xuất xuất khẩu.

Việc FTSE Russell nâng hạng chứng khoán Việt Nam lên "mới nổi thứ cấp" góp phần tích cực. Ông Đinh Thế Anh, Trưởng bộ phận Tài chính doanh nghiệp KPMG nói khả năng thoái vốn từ lâu là trăn trở của nhà đầu tư.

"Hoàn tất nâng hạng kỳ vọng giúp chứng khoán thành kênh thoái vốn hiệu quả (thông qua IPO) cho nhà đầu tư. Hoạt động M&A 2026 sẽ khá hơn", ông nói.

Các chuyên gia nhận định thị trường 2026 sẽ ưu ái bên mua, định giá cẩn trọng, có thêm nhiều cấu trúc chia sẻ rủi ro và thẩm định thấu đáo hơn. Bà Võ Hà Duyên, Chủ tịch công ty Luật VILAF cho biết các nhà đầu tư vẫn chờ đợi tính dự đoán được và thực tiễn của chính sách. Họ cũng mong sự cải thiện về quá trình phê chuẩn, kiểm soát và các cơ chế thoái vốn.