Tín dụng xanh tăng hơn 21%/năm, nhưng chiếm chưa đầy 5% tổng dư nợ 18,2 triệu tỷ đồng

Tại Hội thảo “Đa dạng vốn cho phát triển bền vững”, sáng 15/12, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), cho biết ngay từ khi Việt Nam ban hành Chiến lược Tăng trưởng xanh quốc gia giai đoạn 2011–2020, NHNN đã chủ động nghiên cứu và ban hành Chỉ thị số 03, yêu cầu các tổ chức tín dụng tập trung cho vay các ngành, lĩnh vực xanh, các lĩnh vực giảm phát thải và tiêu dùng carbon thấp.

Cùng với đó, các yêu cầu phát triển tín dụng xanh được lồng ghép xuyên suốt trong các chiến lược, đề án lớn của ngành ngân hàng, như Chiến lược phát triển ngành ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 (Quyết định 986), Đề án ngân hàng xanh, Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng. Theo đó, các ngân hàng được yêu cầu từng bước tăng tỷ trọng tín dụng cho các lĩnh vực bảo vệ môi trường, năng lượng tái tạo, sản xuất sạch và giảm phát thải.

Không chỉ hoàn thiện chính sách, NHNN còn chỉ đạo triển khai nhiều chương trình tín dụng cụ thể hướng dòng vốn vào hoạt động xanh. Điển hình là chương trình cho vay 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại Đồng bằng sông Cửu Long, được triển khai phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng 13 tỉnh trong khu vực. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là đơn vị tiên phong, hiện nhiều ngân hàng thương mại khác đã đăng ký tham gia.

Về kết quả, theo thống kê của NHNN, nếu như năm 2017 chỉ có 15 tổ chức tín dụng báo cáo có dư nợ tín dụng xanh, thì đến nay con số này đã tăng lên 58 tổ chức tín dụng. Dư nợ tín dụng xanh tăng trưởng bình quân trên 21%/năm, một mức tăng rất cao trong bối cảnh chung của nền kinh tế.

“Tuy nhiên, tỷ trọng tín dụng xanh mới chỉ chiếm gần 5% tổng dư nợ tín dụng toàn hệ thống. Ngành ngân hàng chưa hài lòng với con số này và luôn sẵn sàng nguồn lực cho chuyển đổi xanh”, bà Tùng thẳng thắn nhìn nhận.

Đâu là nút thắt lớn nhất?

Theo đại diện NHNN, khó khăn lớn hiện nay không nằm ở nguồn vốn, mà ở việc xác định thế nào là dự án xanh, tín dụng xanh. Dù Quyết định 21/2025 của Thủ tướng Chính phủ về danh mục phân loại xanh đã được ban hành, có hiệu lực từ 22/8/2025, với 45 loại hình dự án thuộc 7 nhóm ngành xanh, nhưng các hướng dẫn chi tiết về xác nhận dự án xanh vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.

Quyết định 21 quy định hai cơ chế xác nhận: Thông qua cơ quan quản lý nhà nước và thông qua các tổ chức đánh giá độc lập. Tuy nhiên, hiện chưa có hướng dẫn cụ thể về quy trình, thẩm quyền và cơ chế phối hợp, khiến các tổ chức tín dụng gặp khó trong triển khai thực tế.

Bên cạnh đó, hệ thống cơ sở dữ liệu dự án xanh tập trung, minh bạch vẫn chưa hoàn chỉnh. Theo quy định, các dự án xanh phải được công bố trên cổng thông tin điện tử của cơ quan quản lý, song hiện ngân hàng vẫn đang chờ dữ liệu chính thức để có căn cứ thống kê, theo dõi và đánh giá dòng vốn xanh một cách đầy đủ.

Theo bà Tùng, tính đến ngày 27/11, tổng dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đã đạt khoảng 18,2 triệu tỷ đồng, cuối năm 2024, dư nợ tín dụng tương đương 134% GDP, là mức rất cao. Điều này cho thấy dư địa của kênh tín dụng ngân hàng không còn nhiều, trong khi nhu cầu vốn cho chuyển đổi xanh là rất lớn.

Do đó, cùng với nỗ lực của ngành ngân hàng, cần phát huy mạnh mẽ các kênh huy động vốn khác theo tinh thần Quyết định 882 của Thủ tướng Chính phủ, bao gồm thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu, nguồn vốn quốc tế, các quỹ xanh và nguồn lực từ khu vực tư nhân.

“Ngân hàng sẵn sàng đồng hành và tiếp tục đầu tư nguồn lực cho tăng trưởng xanh, nhưng để dòng vốn xanh thực sự bứt tốc, cần cơ chế khuyến khích đồng bộ hơn, chuẩn hóa danh mục xanh và huy động hiệu quả các kênh vốn ngoài tín dụng”, bà Tùng nhấn mạnh.