TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Việt Nam đã làm chủ công nghệ lõi của chuỗi giá trị ô tô

Kim Long Motor vừa khánh thành Nhà máy Sản xuất và Chế tạo động cơ ô tô Kim Long, một trong những nhà máy chế tạo động cơ hiện đại nhất thế giới, tại Khu công nghiệp Chân Mây - Lăng Cô.

Sự kiện này không chỉ là tin vui của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam, mà còn là một dấu mốc chiến lược cho thấy Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn làm chủ các công nghệ lõi trong lĩnh vực cơ khí - chế tạo, thay vì dừng lại ở khâu lắp ráp. Quan điểm này được TS. Nguyễn Sĩ Dũng nêu trong bài viết “Việt Nam đã làm chủ công nghệ lõi của chuỗi giá trị ô tô” đăng trên Báo Chính phủ.

Điều quan trọng nhất không chỉ nằm ở lễ khánh thành, mà ở hiệu ứng lan tỏa. Một nhà máy có thể trở thành động lực nâng tầm toàn bộ ngành công nghiệp. Trong nhiều năm qua, ngành ô tô Việt Nam phụ thuộc lớn vào nhập khẩu linh kiện, đặc biệt là động cơ - bộ phận quyết định giá trị và trình độ kỹ thuật của sản phẩm.

Việc Nhà máy Động cơ Kim Long đi vào hoạt động với mức tự động hóa hơn 90% và khả năng truy xuất dữ liệu đến từng mã động cơ mở ra bước chuyển quan trọng: Việt Nam bắt đầu tiếp cận khâu lõi trong chuỗi giá trị ô tô.

Khi các cấu phần như thân máy, trục khuỷu, nắp máy được sản xuất trong nước, việc nâng tỷ lệ nội địa hóa mới có ý nghĩa thực chất, tạo nền tảng giảm nhập siêu, tăng giá trị gia tăng và thúc đẩy ngành cơ khí chính xác - một trong những trụ cột của công nghiệp hóa hiện đại.

Nếu được dẫn dắt bởi chiến lược công nghiệp phù hợp, nhà máy Kim Long có thể đảm nhiệm ba vai trò lớn.

- Thứ nhất là tạo điểm tựa công nghệ để Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng của Thái Lan và Indonesia - những thị trường đang cần đa dạng hóa nguồn cung linh kiện và động cơ.

- Thứ hai, sự xuất hiện của một nhà máy chế tạo động cơ quy mô lớn có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh mới, không chỉ thu hút vốn FDI cho lắp ráp, mà còn có thể kéo theo các nhà sản xuất linh kiện cốt lõi như khuôn mẫu, đúc - rèn, cảm biến hay chip điều khiển.

- Thứ ba, đây có thể là nền tảng hình thành năng lực thiết kế - chế tạo trong nước, điều kiện để Việt Nam chuyển từ vị thế người tham gia sang người định hình trong ngành công nghiệp ô tô ASEAN.

Theo đó, Việt Nam lần đầu có cơ hội dịch chuyển từ vị trí theo sau sang vị thế dẫn dắt trong phân công sản xuất khu vực.

Tuy nhiên, cơ hội này không tự xuất hiện. Sự thành công phụ thuộc lớn vào chính sách công nghiệp đủ táo bạo và tầm nhìn dài hạn để biến một nhà máy thành nền tảng, và từ nền tảng tạo dựng lợi thế cạnh tranh quốc gia.

Trước đó, ngày 5/12, CTCP Kim Long Motor Huế tổ chức lễ khánh thành nhà máy tại Chân Mây - Lăng Cô. Đây là cơ sở đầu tiên tại Việt Nam sở hữu dây chuyền chế tạo và sản xuất các dòng động cơ đạt tiêu chuẩn quốc tế, không chỉ phục vụ ô tô mà còn nhiều lĩnh vực công nghiệp khác.

Nhà máy được xây dựng trên diện tích 6,5ha, tổng vốn đầu tư giai đoạn đầu 260 triệu USD, mức tự động hóa đạt khoảng 90%, có khả năng chế tạo các loại động cơ cho ô tô, tàu thủy, máy nông nghiệp và máy phát điện.

Trong giai đoạn đầu, nhà máy hoàn thiện 2,5ha dành cho sản xuất và lắp ráp động cơ đốt trong (Diesel), công suất khoảng 40.000 động cơ mỗi năm.

Tại sự kiện, hai mẫu động cơ đầu tiên Yuchai K11 và Yuchai Y24 cũng đã chính thức xuất xưởng. Đây là dấu mốc quan trọng trong hành trình làm chủ công nghệ, đặt nền móng đưa các dòng ô tô “Made in Vietnam” tiếp cận tiêu chuẩn quốc tế và vươn ra thị trường toàn cầu.