TS. Phạm Xuân Hòe: Năm 2026 nên ưu tiên vàng nhẫn, tránh ‘ôm đỉnh’ vàng miếng

Tại talkshow với chủ đề “2026: Giữ vàng miếng hay vàng nhẫn để sinh lời nhiều?”, TS. Phạm Xuân Hòe – Nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng, nhận định năm 2026 sẽ là năm lịch sử của thị trường vàng Việt Nam, khi Nghị định 24 được thay thế và sàn giao dịch vàng quốc gia được thí điểm. Ông cho rằng, đây là những thay đổi lớn nhất trong hơn 13 năm qua, mở ra cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro đáng kể đối với nhà đầu tư cá nhân.

Vàng nhẫn sẽ là lựa chọn ưu tiên khi thị trường mở

Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số giá vàng trong nước 10 tháng đầu năm 2025 tăng 44,02% so với cùng kỳ, vượt tốc độ tăng của bất động sản và chứng khoán. Tuy nhiên, mức chênh lệch với giá vàng thế giới duy trì 18 – 20 triệu đồng/lượng, khiến nhiều nhà đầu tư mua đỉnh bị “kẹt hàng”.

TS. Hòe đánh giá, trong 10 năm qua, vàng tăng 3,57 lần, cao hơn đất nền (3,12 lần) và chứng khoán (2,78 lần), khẳng định vàng vẫn là kênh giữ tài sản ưa thích của người Việt. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Đầu tư vàng không tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế, khác với chứng khoán hay sản xuất”.

Theo TS. Hòe, nắm giữ vàng miếng tiềm ẩn rủi ro vì khó kiểm chứng chất lượng: Người mua phụ thuộc vào bao gói và hóa đơn của đơn vị bán. Nếu mất hóa đơn, nhà đầu tư dễ bị ép giá khi bán lại; Rủi ro hàng giả, hàng lậu: Thị trường chợ đen, giao dịch trôi nổi khiến nguy cơ mua vàng giả hoặc không đủ tuổi tăng lên, kèm rủi ro thuế; Rủi ro an toàn tài sản: Người Việt ngại gửi vàng vào ngân hàng, dẫn tới tình trạng cất giữ tại nhà khiến dễ bị trộm cắp, thậm chí gây tổn hại tính mạng.

TS. Hòe cho rằng, chính sách nhập khẩu vàng sẽ quyết định thị trường 2026. Nếu cấp phép tự động cho các đơn vị đủ năng lực (vốn từ 1.000 tỷ đồng), đặc biệt là các ngân hàng thương mại, chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới có thể giảm về 6 – 10 triệu đồng/lượng, nếu thị trường vận hành dần dần, và tối ưu nhất là 3 – 5 triệu đồng/lượng, nếu chỉ còn chi phí và thuế.

Cơ chế số hóa – kết nối định danh giữa doanh nghiệp và Ngân hàng Nhà nước sẽ giúp triệt tiêu nhập lậu vàng qua biên giới, giảm thất thoát ngoại tệ và bảo vệ người tiêu dùng.

Khi trả lời câu hỏi nên tích trữ loại vàng nào khi xuất hiện thêm thương hiệu vàng miếng và sàn vàng quốc gia, TS. Hòe cho rằng vàng nhẫn 9999 là lựa chọn hợp lý hơn vàng miếng SJC:

“Vàng nhẫn dễ chia nhỏ, linh hoạt thanh khoản, chênh lệch mua bán thấp, lại không chịu thuế 0,1% như vàng miếng trong dự thảo chính sách, và ít bị quản lý chặt, ít rủi ro pháp lý hơn. Khoảng chênh giữa vàng miếng và vàng nhẫn không lớn. Tích cóp nhỏ lẻ, bán linh hoạt thì vàng nhẫn là lựa chọn tối ưu cho đại đa số nhà đầu tư”, ông nói.

TS. Hòe nhận định, với những người đã trót mua vàng miếng ở mức giá quá cao, hiện chỉ có ba lựa chọn thực tế:

Thứ nhất, chờ cơ hội bán khi thị trường biến động lên trên mức giá mua. Theo ông, xung đột địa chính trị, chiến tranh thương mại, chính sách của Mỹ, và xu hướng cắt giảm lãi suất của FED có thể kéo giá vàng thế giới lên lại, tạo cơ hội cho người nắm giữ vàng có thể bán ra để thoát hàng, thậm chí có lãi.

Thứ hai, bán khi hòa vốn để chuyển sang kênh khác, có triển vọng hơn, tùy khẩu vị rủi ro. “Thoát hàng và cơ cấu danh mục là lựa chọn hợp lý với người không muốn tiếp tục cược vào vàng.”

Thứ ba, giữ dài hạn để bảo toàn giá trị tài sản: Nếu coi vàng là kênh dự trữ giá trị, chứ không phải công cụ đầu cơ, nhà đầu tư không cần quá lo lắng về việc nắm giữ tiếp.

TS. Hòe cho rằng, nếu chiến tranh kéo dài, rủi ro toàn cầu tăng, và FED cắt giảm lãi suất mạnh hơn dự kiến, giá vàng thế giới hoàn toàn có thể lên 5.000 USD/oz, kéo giá vàng trong nước lên khoảng 200 triệu đồng/lượng. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh đó chỉ là một kịch bản, phụ thuộc mức độ rủi ro vĩ mô toàn cầu.

Dưới 500 triệu đồng: Nên mua vàng nhẫn hay chứng khoán?

TS Hoè cho rằng, thay vì quyết định theo cảm tính, nhà đầu tư có thể sử dụng các công thức phân bổ danh mục phổ biến trên thế giới, ví dụ mô hình tối ưu danh mục của Markowitz.

Cách tiếp cận cơ bản của phương pháp này là xác định kỳ vọng lợi nhuận (ví dụ 10%/năm), chia tiền vào nhiều nhóm tài sản: Vàng, chứng khoán, trái phiếu, tiền gửi và tính toán rủi ro, lợi nhuận kỳ vọng của từng nhóm, từ đó ra phân bổ tối ưu để đạt mục tiêu lợi nhuận với rủi ro thấp nhất.

Ông cho rằng với nhà đầu tư cá nhân, có thể bắt đầu bằng một danh mục đơn giản như: 50% cổ phiếu (nếu kỳ vọng tăng trưởng mạnh), 20–30% vàng (ưu tiên vàng nhẫn để bảo toàn giá trị), 10–20% tiền gửi hoặc trái phiếu (tận dụng lãi suất)

Song ông cũng nhấn mạnh: “Mọi công thức chỉ là khung tham chiếu. Quyết định cuối cùng phụ thuộc vào mục tiêu lợi nhuận, mức chịu rủi ro và năng lực theo dõi thị trường của từng người.”

Với nhà đầu tư nhỏ lẻ, vốn dưới 500 triệu đồng, TS. Hòe đưa ra hai lựa chọn: Nếu muốn giữ an toàn, chọn vàng nhẫn. Nếu hiểu biết tài chính, nên ưu tiên chứng khoán, đặc biệt là cổ phiếu cơ bản, định giá rẻ.

Ông dự báo, nếu chính sách tài khóa – tiền tệ mở rộng tiếp tục diễn ra, thị trường chứng khoán 2026 có thể bứt phá, mang lại lợi nhuận 1,5 – 2 lần cho nhà đầu tư chọn đúng cổ phiếu.

“Tuy nhiên, đầu tư chứng khoán phải là người hiểu thị trường, hiểu doanh nghiệp, không phải hành động theo tin đồn”, ông nhấn mạnh.