Từ tăng vốn khủng đến cú vấp đầu tư: VNDirect (VND) sẽ vực dậy ra sao?

Là một trong những công ty chứng khoán đời đầu tại Việt Nam, VNDirect (HoSE: VND) sớm tạo dựng dấu ấn riêng giữa một thị trường còn sơ khai. Qua nhiều năm tăng vốn và mở rộng hoạt động, công ty từng được xem là biểu tượng của sự phát triển nhanh và quyết liệt. Thế nhưng, những biến cố về an ninh mạng, mất thị phần hay rủi ro từ danh mục trái phiếu đã đặt VNDirect trước yêu cầu phải tái định hình chiến lược để tìm lại nhịp điệu của mình.

Hành trình của một công ty chứng khoán đời đầu

Thành lập vào tháng 11/2006 với vốn điều lệ vỏn vẹn 50 tỷ đồng, VNDirect khi đó chỉ là một “tân binh nhỏ bé” bên cạnh những tên tuổi lớn như SSI hay Chứng khoán Châu Á - Thái Bình Dương. Con đường phát triển của công ty vì thế là hành trình tích lũy chậm rãi, lặng lẽ, từng bước gây dựng năng lực khi thị trường còn trong giai đoạn sơ khai.

Phải đến năm 2010, VND mới thực hiện bước nhảy vốn đáng kể đầu tiên, nâng vốn điều lệ lên gần 1.000 tỷ đồng – một cột mốc quan trọng giúp công ty có thêm dư địa để mở rộng hoạt động sau nhiều năm hoạt động.

Đặc biệt, trong giai đoạn bùng nổ của thị trường 2021 - 2022, VNDirect mới trở thành cái tên được nhắc đến nhiều nhờ loạt đợt tăng vốn thần tốc. Năm 2021, công ty bất ngờ nâng vốn thêm 175%, từ 2.124 tỷ lên trên 5.800 tỷ đồng. Sang năm 2022, vốn điều lệ tiếp tục được đẩy mạnh lên 12.178 tỷ đồng, đưa VNDirect trở thành một trong những công ty tăng vốn nhanh nhất thị trường thời điểm đó.

Chưa đầy một năm, VNDirect đã bổ sung gần 10.000 tỷ đồng vốn điều lệ - một mức độ mở rộng hiếm thấy trong ngành. Năng lực tài chính tăng mạnh giúp kết quả kinh doanh của công ty bứt phá: năm 2021 lãi sau thuế đạt 2.383 tỷ đồng. Dù thị trường biến động mạnh trong những năm sau đó, lợi nhuận của VNDirect vẫn duy trì trên mức 1.000 tỷ đồng.

Đến năm 2024, công ty tiếp tục thực hiện thêm một cú hích tăng vốn thông qua chào bán 243 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, nâng vốn điều lệ lên 15.222 tỷ đồng và đang trở thành công ty chứng khoán có quy mô vốn lớn thứ hai thị trường.

Những nốt trầm lặng

Nhưng cũng chính trong giai đoạn tăng tốc, những “nốt trầm” bắt đầu lộ diện. Dù tăng vốn lớn và hoạt động tích cực, VNDirect lại dần thiếu đi một bản sắc rõ ràng. Đặc biệt từ năm 2021, khi tự doanh được đẩy mạnh nhờ nguồn vốn mới, công ty lại chọn hướng đi thiên về trái phiếu doanh nghiệp - một danh mục từng được coi là an toàn nhưng nhanh chóng trở thành rủi ro lớn khi thị trường trái phiếu bước vào giai đoạn siết chặt và tái cấu trúc.

Danh mục đầu tư của VNDirect phình to nhanh chóng: năm 2019, tài sản tài chính FVTPL mới khoảng 1.500 tỷ đồng, chủ yếu là cổ phiếu. Sang năm 2020, đầu tư trái phiếu bắt đầu hình thành với hơn 900 tỷ đồng, tăng lên 4.400 tỷ vào cuối năm 2021, chạm 9.800 tỷ năm 2022 và đến cuối quý III/2025 đã lên tới 14.300 tỷ đồng.

Khối tài sản lớn nhưng kém thanh khoản này khiến công ty bị “kẹt” vốn, không còn đủ nguồn lực để mở rộng cho vay margin - mảng hoạt động vốn tạo ra dòng thu nhập ổn định và chiếm tỷ trọng tài sản lớn thứ hai của VNDirect. Điều này vô tình khiến công ty bị hụt hơi trong cuộc đua margin với những đối thủ liên tục đẩy mạnh vốn và dịch vụ.

Đặc biệt, cuối quý I/2024, VNDirect bất ngờ hứng chịu sự cố tấn công công nghệ nghiêm trọng, khiến hệ thống giao dịch phải dừng hoạt động nhiều ngày. Đây là một trong những sự cố lớn nhất trong lịch sử ngành, gây ra tổn thất không chỉ về chi phí khắc phục mà quan trọng hơn là ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư.

Nhiều khách hàng buộc phải dịch chuyển sang các công ty khác có nền tảng ổn định hơn, khiến thị phần của VNDirect lao dốc từ đầu 2022 và rơi xuống đáy 5,08% sau sự cố. Dù từng phục hồi lên 6,36% vào quý II/2025, VNDirect lại nhanh chóng bị đối thủ “giành lại” khách và rớt về mức 5,4% trong quý III/2025.

VNDirect khi nào sẽ trở lại?

Tại ĐHĐCĐ năm 2025, trước hàng loạt câu hỏi của nhà đầu tư về sự trầm lắng kéo dài, Chủ tịch HĐQT Phạm Minh Hương đã nhấn mạnh rằng VNDirect không hề “ngủ quên”, mà đang trải qua giai đoạn chuyển dịch mô hình sâu rộng nhất trong nhiều năm. Công ty lựa chọn thay đổi tận gốc hệ thống, từ hạ tầng kỹ thuật đến nền tảng công nghệ thông tin - những yếu tố nền móng quyết định năng lực cạnh tranh trong 5 -10 năm tới.

Theo bà Hương, khi nền móng đủ vững, VNDirect sẽ đủ sức đón cơ hội khi thị trường bước vào chu kỳ tăng trưởng mới. Công ty cũng chủ trương tập trung vào các mảng hoạt động được cấp phép nhưng chưa khai thác hết như ngân hàng đầu tư, bảo lãnh phát hành và các dịch vụ liên quan, thay vì chạy theo mô hình kinh doanh biến động quá lớn.

Những bước chuyển mình âm thầm đó bắt đầu mang lại kết quả tích cực. Doanh thu hoạt động của VNDirect tăng trưởng đều qua từng quý: từ 1.211 tỷ đồng trong quý IV/2024 lên 1.698 tỷ đồng ở quý II/2025 và vượt mốc 2.200 tỷ đồng trong quý III/2025 – mức cao nhất trong ba năm. Lợi nhuận sau thuế quý III/2025 đạt gần 930 tỷ đồng, cho thấy hiệu quả kinh doanh đang dần cải thiện cùng sự hồi phục của thị trường. Dù chưa thể nói đây là cú bứt phá thực sự, nhưng nó phản ánh sự trở lại của một doanh nghiệp đã trải qua giai đoạn tái cấu trúc đầy thách thức.

Trong bối cảnh toàn ngành đang bước vào cuộc đua tăng vốn mới, VNDirect cũng không đứng ngoài cuộc. Công ty đang trình kế hoạch nâng tổng số cổ phiếu lưu hành lên hơn 477 triệu đơn vị, qua đó đưa vốn điều lệ tiến sát ngưỡng 20.000 tỷ đồng. Đây là bước đi cần thiết để không bị bỏ lại phía sau khi các đối thủ đều mở rộng quy mô và đầu tư mạnh vào công nghệ.

Sau những biến động lớn trong ba năm qua, VNDirect đang cho thấy tín hiệu của một giai đoạn chuyển mình – dù thận trọng nhưng rõ ràng hơn. Tuy nhiên, câu hỏi được thị trường đặt ra là liệu công ty có thể tìm thấy bản sắc hoạt động mới, đủ mạnh để trở lại cuộc chơi khi thị trường ngày càng cạnh tranh gay gắt.