Tướng quyền lực nhất của Pakistan đến Mỹ, mang theo 4 'quân bài chiến lược' tìm đường xoay trục giữa 2 siêu cường

Tổng tư lệnh quân đội Pakistan, Tướng Asim Munir, bắt đầu chuyến thăm chính thức tới Washington từ ngày 12 đến 18/6, chỉ ba tuần sau căng thẳng biên giới giữa nước này với Ấn Độ – quốc gia láng giềng sở hữu vũ khí hạt nhân.

Theo South China Morning Post, Tướng Munir tham dự lễ kỷ niệm 250 năm thành lập Quân đội Mỹ vào ngày 14/6 tại thủ đô Washington – sự kiện trùng với sinh nhật của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong khuôn khổ chuyến thăm, ông cũng có thể tới trụ sở Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ (CENTCOM) tại Florida.

Chuyến đi được cho là theo lời mời từ phía chính quyền Trump và bao gồm các cuộc gặp cấp cao tại Bộ Ngoại giao và Lầu Năm Góc.

Mặc dù chương trình nghị sự chưa được công bố, giới phân tích nhận định chuyến thăm phản ánh nỗ lực của Islamabad nhằm tái cân bằng quan hệ với Washington trong bối cảnh Mỹ ngày càng siết chặt hợp tác chiến lược với Ấn Độ và lo ngại về ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trên toàn cầu.

Quan hệ Mỹ - Pakistan những năm gần đây có phần nguội lạnh, khi Washington tăng cường liên minh với New Delhi, coi đây là đối trọng chính với Bắc Kinh tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Trong khi đó, Pakistan bị cho là đang nghiêng về phía Trung Quốc. Chuyến thăm của tướng Munir nhận được nhiều sự chú ý bởi đây được cho là sự xoay trục về chính sách đối ngoại.

Tổng tư lệnh Munir vừa được thăng hàm sau cuộc xung đột gần đây với Ấn Độ và được xem là nhân vật quyền lực nhất Pakistan - đã có mặt tại Washington. Chuyến thăm này phản ánh việc quân đội Pakistan, lực lượng từ lâu chi phối chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia, đang tìm cách tái tham gia ở cấp độ cao nhất.

Theo các nhà phân tích, chuyến thăm của Thống chế Munir tập trung vào bốn lĩnh vực chính: tiền điện tử, khoáng sản quan trọng, chống khủng bố và vấn đề Trung Quốc.

Ông Michael Kugelman, chuyên gia từ tạp chí Foreign Policy, nhận định: "Lãnh đạo dân sự và quân sự Pakistan trong thời gian dài vẫn khẳng định Pakistan không theo phe Trung Quốc và muốn xây dựng quan hệ bền chặt với cả Bắc Kinh lẫn Washington".

Chuyên gia Kugelman dự đoán tướng Munir có thể đưa ra "thông điệp quan trọng" rằng "Pakistan nghiêm túc về quan hệ với Mỹ và không đứng về phía Trung Quốc", đồng thời Pakistan mong muốn "hợp tác chặt chẽ với Mỹ về nhiều vấn đề".

Dù Tướng Munir đã thăm Mỹ ít nhất ba lần trong hai năm qua, chuyên gia này cho rằng thời điểm hiện tại có ý nghĩa đặc biệt - ngay sau cuộc xung đột quân sự với Ấn Độ có nguy cơ leo thang thành chiến tranh toàn diện.

Pakistan có thể muốn thể hiện sự hữu dụng với Washington nếu chính quyền Trump yêu cầu đánh giá các máy bay chiến đấu Trung Quốc được sử dụng trong xung đột gần đây với Ấn Độ.

Tuy nhiên, chuyên gia Kugelman cảnh báo "liên minh quốc phòng chặt chẽ giữa Pakistan và Trung Quốc" có thể khiến quốc gia Nam Á này "có lý do để thận trọng hơn về mức độ sẵn sàng tiết lộ thông tin cho Mỹ".

Theo bà Farwa Aamer, chuyên gia thuộc Asia Society – một tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại New York, Pakistan sẽ không từ bỏ mối quan hệ với Trung Quốc.

“Điều Pakistan mong muốn là tăng cường quan hệ với cả hai cường quốc toàn cầu nhằm đảm bảo các lợi ích quốc gia và kinh tế", bà Aamer nhận định. “Một sự xoa dịu căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc chắc chắn sẽ mang lại lợi ích cho Pakistan”, bà nói thêm, trong bối cảnh hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang nỗ lực giảm nhiệt căng thẳng thương mại.

Chuyến thăm của Tướng Munir diễn ra không lâu sau khi Tổng thống Donald Trump khẳng định mình đã góp phần làm trung gian cho lệnh ngừng bắn trong cuộc xung đột gần đây giữa Ấn Độ và Pakistan, dù thừa nhận “một số người có thể không thích điều đó.”

Tuyên bố này ngay lập tức vấp phải sự phủ nhận từ phía Ấn Độ.

Dù New Delhi tỏ ra hoài nghi, Washington gần đây đã có những động thái thể hiện lập trường tích cực hơn với Islamabad. Trong tuần này, Tướng Michael Kurilla – Tư lệnh Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ – gọi Pakistan là “một đối tác phi thường trong cuộc chiến chống khủng bố".

Tướng Kurilla nhấn mạnh, dù Mỹ muốn duy trì quan hệ bền vững với cả Ấn Độ và Pakistan, “đây không phải là một lựa chọn có hay không” nơi việc tăng cường quan hệ với một bên đồng nghĩa với tổn hại cho bên còn lại.

Chuyên gia Aamer nhận định quan hệ Mỹ - Pakistan hiện đang “tốt hơn so với thời chính quyền trước,” và Islamabad từ lâu đã bày tỏ mong muốn "tái thiết lập" mối quan hệ chiến lược với Washington.

Bà Aamer cho biết, đầu năm nay, các quan chức Mỹ đã có mặt tại Islamabad để thảo luận về hợp tác trong lĩnh vực khoáng sản quan trọng, trong bối cảnh các cuộc đàm phán thương mại song phương vẫn đang diễn ra.

“Pakistan cần cân nhắc kỹ lưỡng về những gì nước này có thể cung cấp, trong khi vẫn phù hợp với chương trình nghị sự 'Nước Mỹ trên hết' của Washington,” bà Aamer nhận định.

Trong khi đó, chuyên gia Michael Kugelman từ Trung tâm Wilson cho rằng tiền điện tử và khoáng sản chiến lược có thể trở thành “trụ cột của một mối quan hệ mới” giữa Washington và Islamabad.

Hồi tháng 5, Pakistan công bố kế hoạch thành lập quỹ dự trữ tiền điện tử quốc gia – một thông tin được Bộ trưởng Bộ Blockchain và Tiền điện tử Pakistan, ông Bilal bin Saqib, tiết lộ tại sự kiện Bitcoin Vegas 2025 tổ chức ở Nevada, Mỹ.

Trước đó một tháng, ông Zach Witkoff – nhà đồng sáng lập công ty tiền điện tử World Liberty Financial, được cho là có mối liên hệ với Tổng thống Trump – đã ký thư bày tỏ ý định hợp tác với Hội đồng Tiền điện tử Pakistan nhằm thúc đẩy việc ứng dụng blockchain và tiền kỹ thuật số tại quốc gia Nam Á này. Hội đồng này hiện đang giám sát việc xây dựng khung pháp lý cho tiền điện tử tại Pakistan.

Về lĩnh vực khoáng sản, Chuyên gia Kugelman lưu ý rằng “phần lớn các mỏ khoáng sản chiến lược của Pakistan nằm ở những khu vực có nguy cơ khủng bố cao.” Theo ông, điều này tạo ra mối liên hệ rõ ràng giữa hợp tác chống khủng bố và sự quan tâm ngày càng lớn của Mỹ trong đầu tư vào lĩnh vực khai khoáng tại Pakistan.

Mặc dù có nhiều kỳ vọng từ phía Islamabad, thực tế cho thấy Washington vẫn giữ lập trường thận trọng. Vào năm 2018, chính quyền Trump từng đình chỉ khoản viện trợ an ninh trị giá 300 triệu USD dành cho Pakistan – quyết định mà đến nay phần lớn vẫn chưa được đảo ngược.

“Kỳ vọng về hỗ trợ vũ khí có thể không được đáp ứng đầy đủ,” Kugelman nhận định, và nhấn mạnh rằng chính quyền Mỹ hiện tại “không có xu hướng cấp viện trợ vô thời hạn cho bất kỳ quốc gia nào".

Tuy vậy, ông cũng ghi nhận sự thay đổi rõ rệt trong giọng điệu của các phát ngôn gần đây từ chính quyền Mỹ về Pakistan. “Tổng thống Mỹ đã công khai đề cập đến vấn đề Kashmir và vai trò của Mỹ trong việc làm trung gian cho lệnh ngừng bắn,” Kugelman cho biết. “Tất nhiên, điều này không được New Delhi hoan nghênh, do tính nhạy cảm của Ấn Độ đối với bất kỳ sự can thiệp quốc tế nào vào khu vực tranh chấp".

Về phía Ấn Độ, bà Aamer nhận định mối quan hệ giữa New Delhi và Washington vẫn “ổn định và trên nhiều phương diện đang tiếp tục phát triển.” Tuy nhiên, bà cho rằng điều đó không nhất thiết làm tổn hại đến quan hệ Mỹ - Pakistan.

“Bên cạnh các yếu tố mang tính hình thức, mối quan hệ đang tiến triển giữa Mỹ và Ấn Độ không nên bị xem là rào cản đối với động lực phát triển của quan hệ Mỹ - Pakistan,” bà kết luận. “Trên thực tế, cả hai mối quan hệ có thể song song tồn tại và bổ trợ lẫn nhau".

Tham khảo South China Morning Post (SCMP)

Vũ Bấc - nguoiquansat.vn

Theo Thị trường tài chính