Việt Nam đứng trước cơ hội lớn định hình lại ngành lúa gạo

Xuất khẩu gạo sang Trung Quốc tăng mạnh

Việt Nam đang chứng kiến những tín hiệu đầy tích cực trong xuất khẩu gạo chất lượng cao. Đặc biệt, thị trường Nhật Bản - vốn nổi tiếng với những yêu cầu khắt khe - cũng đã tiếp nhận lô gạo phát thải thấp đầu tiên từ Việt Nam với khối lượng 500 tấn.

Lô hàng này có giá xuất khẩu lên tới 850 USD/tấn theo giá FOB (tại cửa khẩu TPHCM), và có thể đạt hơn 1.000 USD/tấn theo giá CIF (tại cảng nhập khẩu của Nhật). Đây là minh chứng rõ rệt cho thấy gạo Việt đang ngày càng đáp ứng tốt các tiêu chuẩn cao về chất lượng và môi trường, phù hợp với xu hướng tiêu dùng toàn cầu.

Bên cạnh đó, thị trường lớn như Trung Quốc có sự trở lại mạnh mẽ. Trong 4 tháng đầu năm, Trung Quốc đã nhập khẩu gần 362.000 tấn gạo từ Việt Nam, tăng tới 114% so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, thị trường này không còn ưu tiên gạo giá rẻ như trước mà đã chuyển hướng sang các dòng sản phẩm chất lượng cao như gạo ST25, gạo thơm và gạo nếp. Sự thay đổi trong khẩu vị tiêu dùng từ Trung Quốc đang mở ra tiềm năng lớn trong việc gia tăng kim ngạch xuất khẩu gạo cho Việt Nam trong thời gian tới.

Ngành lúa gạo Việt Nam hiện đang đẩy mạnh các dòng sản phẩm chất lượng cao.

Theo ông Nguyễn Ngọc Nam - Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), nhu cầu về gạo chất lượng cao trên thế giới ngày càng tăng. Tuy nhiên, Việt Nam chưa đáp ứng đủ sản lượng để xuất khẩu. Vì vậy, trọng tâm phát triển ngành lúa gạo hiện nay chính là đẩy mạnh các dòng sản phẩm chất lượng cao, đặc biệt là gạo phát thải thấp. Hướng đi này không chỉ phù hợp với xu thế tiêu dùng quốc tế mà còn góp phần khẳng định cam kết của Việt Nam trong việc hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Sản xuất xanh

Thực tế cho thấy như gạo ST25 - một trong những giống gạo đặc sản nổi bật nhất của Việt Nam - hiện có giá xuất khẩu lên tới 1.200 USD/tấn, cao hơn nhiều lần so với gạo trắng thông thường và vượt xa nhiều loại gạo thơm khác trên thị trường quốc tế. Sự gia tăng tỷ trọng các dòng gạo chất lượng cao không chỉ nâng kim ngạch xuất khẩu mà còn giúp các doanh nghiệp Việt có lợi thế hơn trong đàm phán thương mại, góp phần nâng cao hình ảnh thương hiệu gạo Việt Nam.

Đáng chú ý, Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp” do Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang triển khai tại Đồng bằng sông Cửu Long đã bắt đầu mang lại kết quả cụ thể. Tính đến nay có 7 doanh nghiệp được cấp quyền sử dụng nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp”, với tổng sản lượng đạt 19.200 tấn.

Dự kiến, vào tháng 10, Việt Nam sẽ tiếp tục xuất khẩu thêm 3.000 tấn gạo ST25 đạt chứng nhận phát thải thấp sang thị trường Úc - một trong những quốc gia có yêu cầu cao về chất lượng và môi trường. Nếu thương vụ này thành công, đây sẽ là bước đệm quan trọng thúc đẩy niềm tin vào chiến lược “xanh hóa” ngành gạo.

Bộ trưởng Bộ NN&MT Đỗ Đức Duy khẳng định: “Chúng ta đang đứng trước cơ hội lớn để định hình lại ngành hàng lúa gạo Việt Nam theo hướng hiện đại, bền vững, thân thiện môi trường, có trách nhiệm với cộng đồng và xã hội; khẳng định vị thế, thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường quốc tế”.

Theo VFA, cơ cấu chủng loại gạo xuất khẩu của Việt Nam đang thay đổi theo hướng tích cực, khi tỷ trọng các dòng gạo thơm, Japonica, gạo đặc sản và gạo có chứng nhận quốc tế ngày càng tăng lên. Các giống lúa như Đài Thơm 8, OM18, ST24, ST25 được ưu tiên mở rộng diện tích để phục vụ các thị trường cao cấp như EU, Nhật Bản, Mỹ, Trung Đông và châu Phi.

Định hướng đến năm 2030, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu giảm tỷ trọng gạo trắng phẩm cấp thấp và trung bình xuống dưới 10%, trong khi gạo thơm, Japonica và gạo đặc sản sẽ chiếm khoảng 45% tổng lượng xuất khẩu. Đây là bước đi quan trọng, phản ánh nỗ lực định vị lại sản phẩm gạo Việt trong chuỗi giá trị toàn cầu, hướng đến phân khúc cao cấp, bền vững và thân thiện với môi trường.

Thanh Huyền - nguoiquansat.vn

Theo tienphong.vn