Việt Nam thu về gần 1,6 tỷ USD nhờ xuất khẩu thủy sản sang thị trường khắt khe bậc nhất thế giới

Số liệu vừa công bố của Hải quan cho thấy xuất khẩu thủy sản sang Nhật Bản đang dần khởi sắc, đạt gần 1,6 tỷ USD trong 11 tháng năm 2025.

Cũng trong 11 tháng, kim ngạch tăng 11% so với cùng kỳ; riêng tháng 11 đạt 161 triệu USD, tăng 9%. Diễn biến này cho thấy nhu cầu tại Nhật đã phục hồi và phản ánh vị thế ngày càng vững của thủy sản Việt Nam tại một thị trường nổi tiếng khắt khe về chất lượng.

Đà tăng trưởng chủ yếu đến từ sự dịch chuyển trong cơ cấu sản phẩm. Tôm - mặt hàng chủ lực tiếp tục tăng cả về sản lượng lẫn giá trị, chứng minh sức hút ổn định của các sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật cao. Mực và bạch tuộc giữ nhịp tăng tốt, trong khi cá tra và basa, vốn không phổ biến tại Nhật, lại bật lên mạnh mẽ với mức tăng giá trị gần 70%.

Dữ liệu từ Hải quan Nhật Bản cho thấy Việt Nam hiện là nhà cung cấp thủy sản lớn thứ ba của nước này, chiếm 7,4% tổng lượng nhập khẩu. Ngược lại, Nhật Bản cũng nằm trong nhóm ba thị trường tiêu thụ lớn nhất của thủy sản Việt Nam, đóng góp khoảng 15% kim ngạch toàn ngành.

Thông tin từ báo cáo của Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản (MAFF), Cơ quan Thủy sản Nhật Bản (JFA) cho thấy, thị trường thủy sản nước này đang trải qua giai đoạn tái cấu trúc sâu sắc khi tiêu thụ bình quân đầu người xuống còn 23,2 kg/năm, tiếp tục xu hướng giảm của thập kỷ qua.

Trong khi đó, tỷ lệ tự cung thủy sản của nước này giảm xuống 59%, mức thấp kéo dài và chưa thấy dấu hiệu phục hồi. Do đó, Nhật Bản vẫn chi ra hơn 20 tỷ USD hàng năm để nhập khẩu thủy sản.

Sức mua yếu khiến người dân Nhật ưu tiên nhóm sản phẩm có giá hợp lý, độ tin cậy cao và thuận tiện sử dụng trong các bữa ăn gia đình hoặc suất ăn công nghiệp như cá nục, cá thu, cá trích...

Đặc biệt, các chuỗi bán lẻ Nhật đang siết chặt yêu cầu về chứng nhận bền vững (ASC, MSC) và truy xuất nguồn gốc, buộc nhà cung cấp phải nâng khả năng sản xuất – chế biến.

Trong bối cảnh trên, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho rằng, Việt Nam có lợi thế lớn đối với các mặt hàng cá biển thuộc phân khúc tăng trưởng tại Nhật Bản; tôm chân trắng vẫn giữ sức cạnh tranh nhờ chất lượng ổn định và năng lực sản xuất lớn.

Khả năng chế biến sâu giúp Việt Nam vượt qua nhiều đối thủ trong khu vực khi Nhật ưu tiên sản phẩm tiện lợi. Đồng thời, các nhà nhập khẩu Nhật vốn coi trọng tính ổn định và quan hệ lâu dài, đây là điều mà doanh nghiệp Việt đã xây dựng trong nhiều năm.

Tuy nhiên, bên cạnh lợi thế, doanh nghiệp thủy sản Việt Nam cũng đối mặt với không ít thách thức tại thị trường này. Bởi Nhật Bản vẫn là thị trường yêu cầu cao, tiêu chuẩn kiểm soát dư lượng nghiêm ngặt, doanh nghiệp phải có khả năng duy trì chất lượng ổn định mới trụ vững được tại đây.

Cùng với đó, doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực gia tăng từ sự cạnh tranh của Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ và Trung Quốc.

Dù có thách thức, việc kim ngạch xuất khẩu sang Nhật tăng 11% là một tín hiệu tích cực đối với ngành thủy sản Việt Nam.

Theo VASEP, xuất khẩu thủy sản tháng 11/2025 của Việt Nam đạt gần 990 triệu USD, tăng 6,6% so với cùng kỳ năm trước - một kết quả tích cực trong bối cảnh thị trường toàn cầu còn nhiều biến động.

Nhiều nhóm sản phẩm chủ lực ghi nhận tăng trưởng ấn tượng. Tôm đạt hơn 385 triệu USD, tăng 11,7%, với tôm chân trắng và tôm hùm đều tăng trưởng hai chữ số. Cá tra đạt gần 197 triệu USD, tăng 9,7%; các nhóm mực, cá biển và nhuyễn thể tiếp tục xu hướng cải thiện. Ở chiều thị trường, xuất khẩu sang CPTPP, Trung Quốc – Hong Kong, EU và Brazil tăng mạnh; trong khi thị trường Mỹ giảm nhẹ gần 5%.

Lũy kế 11 tháng, xuất khẩu thủy sản đạt hơn 10,5 tỷ USD, tăng 14,6% so với cùng kỳ 2024. Trong đó, tôm tiếp tục là động lực tăng trưởng với 4,31 tỷ USD (+21,2%), cá tra đạt hơn 2 tỷ USD (+9%), cá ngừ đạt 855,7 triệu USD; các nhóm sản phẩm giá trị gia tăng giữ mức tăng hai chữ số. CPTPP hiện là thị trường lớn nhất, chiếm 27,2% và tăng 24,3%.

Bất chấp thị trường quốc tế nhiều biến động, xuất khẩu thủy sản Việt Nam năm 2025 được dự báo lập kỷ lục mới 11,2-11,3 tỷ USD. Kết quả này cho thấy năng lực thích ứng mạnh mẽ của doanh nghiệp và sự tăng trưởng ổn định tại các thị trường chủ lực.