Việt Nam xây dựng trung tâm tài chính: Đủ các yếu tố thuận lợi, nhưng không đương nhiên thành công

Khi Việt Nam thể hiện quyết tâm xây dựng các trung tâm tài chính Quốc tế (TTTCQT), một câu hỏi được đặt ra là liệu Việt Nam đi sau, vậy các trung tâm tài chính quốc tế của Việt Nam có đủ hấp dẫn để cạnh tranh với Singapore, Dubai hay không?

Về vấn đề này tại Diễn đàn Triển vọng thị trường vốn Việt Nam 2026,PGS.TS Ngô Trí Long cho rằng Việt Nam hội tụ đủ các yếu tố thuận lợi, nhưng thành công sẽ không phải điều “đương nhiên”.

Theo ông Long, hiện tại Việt Nam có nền tảng kinh tế vĩ mô thì tương đối ổn định, lạm phát được kiểm soát, nợ công thì an toàn, tăng trưởng ổn định. Quy mô của nền kinh tế và dân số đủ lớn.

Ngoài ra còn có động lực cải cách mạnh mẽ từ Trung ương. Đây là những yếu tố thu hút các định chế tài chính quốc tế. Nói cách khác, Việt Nam đang đi sau, nhưng đi đúng thời điểm khi mô hình TTTCQT thế hệ mới không chỉ phụ thuộc vào vốn, mà dựa trên đổi mới sáng tạo, trung tâm dữ liệu và tài chính xanh.

Trong bối cảnh đó, để cạnh tranh được với những TTTCQT khác như Singapore, Hongkong, Dubai, để Việt Nam có “cửa thắng” thì phụ thuộc vào yếu tố rất quan trọng đó là tốc độ và chất lượng cải cách.

“TTTCQT muốn thành công thì không chỉ dựa trên khẩu hiệu, mà phải dựa trên 4 yếu tố quyết định”, ông Long chia sẻ.

Yếu tố thứ nhất là khung pháp lý, phải ổn định, linh hoạt, thân thiện. Singapore là một ví dụ thành công, vì có hệ thống pháp luật có thể dự đoán và đáng tin cậy.

Yếu tố thứ hai đó là nền tảng hạ tầng số và dữ liệu mở. TTTCQT thế hệ mới cạnh tranh bằng độ mở dữ liệu, tốc độ giao dịch, an toàn thông tin. Với chiến lược chuyển đổi số quốc gia, Việt Nam có lợi thế nhưng cần đi nhanh, phải đến tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế về nhân lực và tài chính.

Nhân tài là yếu tố vô cùng quan trọng, Việt Nam cần có các chính sách để thu hút nhân tài, chuyên gia về làm việc tại trung tâm.

Yếu tố tiếp theo là môi trường thuế. Các trung tâm như Singapore, Dubai, Iceland đều hấp dẫn nhờ có thuế thu nhập doanh nghiệp từ 5-10% cho các ngành tài chính, fintech, quản lý tài sản….

“Theo tôi hiện tại Việt Nam có mức thuế cao hơn so với mức thuế chuẩn của TTTCQT, nếu không cải cách rất khó cạnh tranh”, ông Long chia sẻ.

Ông Long dự báo khả năng cạnh tranh của TTTCQT Việt Nam theo 2 kịch bản.

Kịch bản thứ nhất là kịch bản tích cực. “Nếu cải cách đúng điểm, đúng thời gian, đúng cường độ; nếu trong 12 tháng tới Việt Nam hoàn thiện được gói chính sách đặc thù tương đương với Singapore, Dubai thì TTTCQT của Việt Nam hoàn toàn có khả năng canh tranh. Các điểm cần cải thiện bao gồm vấn đề về thuế, hệ thống pháp luật, hệ thống giải quyết tranh chấp... thì trung tâm có thể cạnh tranh về các mảng quản lý tài sản, fintech, tài sản số….”, ông Long cho biết.

Kịch bản thứ 2 là kịch bản trung tính và tiêu cực - là khi chúng ta cải cách chậm và thiếu đồng bộ. Ông Long nói nếu chúng ta chỉ dừng ở mức làm thí điểm, làm từng phần, thiếu đột phá về thể chế, đặc biệt là thiếu cơ chế pháp lý về thuế và phí thì TTTCQT Việt Nam vẫn hình thành, vẫn có tác dụng với thị trường trong nước nhưng khó cạnh tranh với quốc tế.

Tổng kết lại, ông Long cho rằng TTTCQT tại Việt Nam hoàn toàn có khả năng cạnh tranh với các TTTCQT khác, nhưng thành công sẽ phụ thuộc vào quyết tâm cải cách trong một đến hai năm tới.