Chính phủ dự kiến phát hành trái phiếu cho siêu dự án đường sắt hơn 8,3 tỷ USD đi qua 6 tỉnh, thành

Chính phủ đang thúc đẩy hàng loạt bước đi nhằm hiện thực hóa dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, một trong những công trình hạ tầng chiến lược quốc gia, với tổng mức đầu tư hơn 203.000 tỷ đồng (tương đương 8,37 tỷ USD). Trong đó, việc phát hành trái phiếu Chính phủ được xem là giải pháp trọng tâm để huy động nguồn vốn lớn, bảo đảm khởi công trong năm 2025 và hoàn thành vào năm 2030.

Mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm, dự án quan trọng quốc gia lĩnh vực đường sắt, chủ trì phiên họp thứ 4 của Ban Chỉ đạo.

Tại cuộc họp, Thủ tướng giao Bộ Tài chính nghiên cứu đề xuất phát hành trái phiếu Chính phủ để huy động vốn cho dự án; đồng thời thành lập tổ đàm phán, tiến hành đàm phán hiệp định khung và hợp đồng vay vốn phục vụ triển khai. Bộ Ngoại giao được yêu cầu thúc đẩy phía Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ lập Báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án thành phần 2 – hạng mục xây dựng tuyến đường sắt.

Thủ tướng nhấn mạnh, việc triển khai các dự án phải đảm bảo chất lượng, kỹ thuật, tiến độ, hiệu quả và tính khả thi, trong đó các bộ, ngành, địa phương cần tập trung tháo gỡ các rào cản về thể chế, cắt giảm thủ tục hành chính rườm rà, thực hiện đúng nguyên tắc “6 rõ”: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền – để đạt “3 dễ”: dễ kiểm tra, dễ đôn đốc, dễ đánh giá.

Thủ tướng giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Hà Nội, Hải Phòng và Bắc Ninh thống nhất phương án hướng tuyến và vị trí các ga còn lại gồm Nam Hải Phòng, Yên Thường và Kim Sơn trong tháng 10. Đây là những khu vực phức tạp về giao cắt với đường sắt, đường bộ và ảnh hưởng dòng chảy sông.

Cơ quan này được yêu cầu chuẩn bị mọi điều kiện cần thiết để khởi công dự án thành phần 1 (đầu tư hạ tầng kết nối các ga và quảng trường ga bằng vốn trong nước) vào ngày 19/12/2025. Song song đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường phải hoàn tất thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường và hồ sơ chuyển đổi mục đích sử dụng rừng trước ngày 25/10/2025.

Theo Nghị quyết 187/2025 của Quốc hội, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng dài khoảng 419 km, đi qua Lào Cai, Phú Thọ, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên và Hải Phòng, với điểm đầu tại vị trí nối ray qua biên giới tỉnh Lào Cai và điểm cuối tại ga Lạch Huyện (Hải Phòng). Tuyến được thiết kế đường đơn, khổ 1.435 mm, có thể vận chuyển chung hành khách và hàng hóa, tốc độ thiết kế 160 km/h.

Cùng với dự án này, Thủ tướng cũng chỉ đạo Bộ Xây dựng phối hợp Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương công bố 37 Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) về đường sắt tốc độ cao trong tháng 10/2025, làm cơ sở triển khai các bước tiếp theo của dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Bộ Xây dựng được giao hoàn thiện báo cáo về hình thức đầu tư, cơ chế đặc thù và tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư, chỉ đạo Ban Quản lý dự án đường sắt lựa chọn tư vấn hỗ trợ chuẩn bị dự án, phấn đấu hoàn thành báo cáo nghiên cứu khả thi trong quý I/2026.

Với các dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP.HCM, Thủ tướng yêu cầu Hà Nội khẩn trương hoàn thiện hồ sơ huy động vốn ODA, vốn vay ưu đãi cho tuyến ga Hà Nội – Hoàng Mai; phối hợp Bộ Quốc phòng giải quyết thủ tục đất đai cho tuyến Văn Cao – Hòa Lạc; đẩy nhanh tiến độ tuyến Cầu Giấy – ga Hà Nội. Ngoài ra, yêu cầu TP.HCM tập trung hoàn thiện thủ tục điều chỉnh tuyến Bến Thành – Tham Lương, phấn đấu khởi công cuối năm 2025, và ưu tiên số một cho tuyến tàu điện ngầm kết nối sân bay Long Thành với Tân Sơn Nhất.

Ngoài ra, Thủ tướng cũng chỉ đạo các địa phương Lạng Sơn, Bắc Ninh, Quảng Ninh, Hải Phòng phối hợp cùng Bộ Xây dựng và các chuyên gia thúc đẩy các dự án đường sắt Hà Nội - Lạng Sơn và Hải Phòng - Móng Cái.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh tinh thần triển khai các dự án đường sắt theo nguyên tắc “3 có, 2 không”: 3 có là có lợi cho Nhà nước, cho người dân, cho doanh nghiệp; 2 không là không tham nhũng, tiêu cực và không để thất thoát, lãng phí tài sản, công sức, tiền bạc của nhân dân.

Các bộ, ngành và địa phương phải chủ động phân bổ vốn, giải phóng mặt bằng, linh hoạt ứng vốn, không để tiến độ chậm vì thiếu vốn.

Dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được đánh giá là trục giao thông huyết mạch, kết nối vùng trung du miền núi phía Bắc với cảng biển lớn nhất miền Bắc, đồng thời mở ra động lực mới cho liên kết vùng, phát triển logistics và hội nhập kinh tế quốc tế.

Việc Chính phủ quyết liệt chỉ đạo, huy động nguồn vốn qua trái phiếu và đẩy nhanh chuẩn bị hạ tầng được xem là bước đi quan trọng trong chiến lược hiện đại hóa mạng lưới đường sắt quốc gia, từng bước nâng cao năng lực vận tải và sức cạnh tranh của nền kinh tế.