Chủ tịch SSI Nguyễn Duy Hưng: Cần bùng nổ IPO và nới điều kiện niêm yết để doanh nghiệp công nghệ, khởi nghiệp có thể lên sàn

Nhà đầu tư nội mới là động lực thật sự của TTCK

Chia sẻ tại Đối thoại Chứng khoán thường niên 2025 với chủ đề “Tiền mới, hàng mới và cơ hội trên thị trường mới nổi”, ông Phạm Lưu Hưng, Kinh tế trưởng kiêm Giám đốc Trung tâm Phân tích và Tư vấn đầu tư SSI, cho rằng việc nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục bán ròng ngay sau thông tin nâng hạng không phải là hiện tượng bất thường.

“Nhìn ở góc độ tích cực, nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng chốt lời khi thị trường đạt đỉnh. Bên cạnh đó, sự hồi phục mạnh mẽ của Trung Quốc khiến dòng vốn quốc tế dịch chuyển sang thị trường lớn hơn, đó là quy luật của dòng tiền toàn cầu”, ông Hưng phân tích.

Từ năm 2022 đến nay, khối ngoại đã bán ròng gần 8 tỷ USD, trong khi quy mô room ngoại còn dư tới 80 tỷ USD. Dòng vốn ETF được kỳ vọng mang lại sau nâng hạng chỉ khoảng 1–2 tỷ USD, một con số khiêm tốn so với quy mô thị trường.

“Nếu chúng ta thu hút được dòng tiền quay trở lại từ lượng vốn đã bán ra, đó đã là một kết quả rất đáng kể”, ông Hưng nhấn mạnh.

Giải thích về khái niệm “thị trường mới nổi thứ cấp”, ông Hưng cho rằng không nên coi đây là nấc hạng thấp. “Trong nhóm này có những nền kinh tế hàng đầu khu vực như Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia. Việc Việt Nam được nâng hạng là bước tiến quan trọng, mở ra cơ hội thu hút dòng vốn chất lượng cao và giúp tăng vị thế quốc tế của thị trường”.

Ông cũng lưu ý rằng, dòng vốn thụ động 1–2 tỷ USD từ các quỹ ETF chỉ là phần nổi. Điều Việt Nam cần hướng tới là xây dựng niềm tin, cải thiện hạ tầng, hoàn thiện pháp lý và mở rộng danh mục sản phẩm để hấp dẫn dòng vốn dài hạn, ổn định hơn.

Theo ông Hưng, động lực tăng trưởng bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam phải đến từ bên trong, chứ không thể phụ thuộc vào dòng vốn ngoại.

“Giống như nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng dựa trên nội lực, thị trường chứng khoán cũng chỉ có thể phát triển bền vững nếu dòng tiền trong nước đủ mạnh và được dẫn dắt bởi nhà đầu tư tổ chức”, ông nói. Thống kê cho thấy, tỷ lệ vốn hóa thị trường cổ phiếu/tiền gửi ngân hàng của Việt Nam mới đạt 0,57 lần, thấp hơn đáng kể so với Malaysia (0,78), Thái Lan (0,91) hay Indonesia (1,73).

“Nếu chỉ 5% tổng tiền gửi dân cư, tương đương 15 tỷ USD dịch chuyển sang chứng khoán, quy mô thị trường đã có thể tăng gấp nhiều lần lượng vốn ngoại kỳ vọng từ nâng hạng”, ông Hưng nhấn mạnh.

‘Chìa khóa’ mở rộng thị trường vốn

Ở phía cung, Việt Nam đang chứng kiến làn sóng IPO mới, song số lượng vẫn còn hạn chế so với tiềm năng. “Chúng ta cần hướng tới giai đoạn bùng nổ IPO như 2016–2017, nhưng với chất lượng và tính minh bạch cao hơn”, ông Hưng nói.

Đáng chú ý, ông đề xuất nới lỏng điều kiện niêm yết, cụ thể là bỏ yêu cầu doanh nghiệp phải có lợi nhuận 2 năm liên tiếp, nhằm tạo cơ hội cho doanh nghiệp công nghệ, khởi nghiệp sáng tạo gia nhập thị trường vốn.

“Không thể đòi hỏi startup phải có lãi trước khi lên sàn. Họ cần vốn để phát triển, và thị trường chứng khoán chính là nơi cung cấp nguồn lực này”, ông Hưng phân tích.

Theo ông Hưng, tái cấu trúc cơ cấu nhà đầu tư là nhiệm vụ trọng tâm. Việt Nam cần phát triển mạnh ngành quỹ đầu tư, ưu đãi thuế và phí cho các quỹ trung gian, đồng thời khuyến khích nhà đầu tư cá nhân chuyển từ đầu tư trực tiếp sang đầu tư qua quỹ.

Bên cạnh đó, ông đề xuất mở rộng sản phẩm đầu tư gồm: Trái phiếu cơ sở hạ tầng giúp huy động vốn cho các dự án trọng điểm; Các chỉ số phái sinh như FTSE EMGBI, JPMorgan GBI-EM Global Diversified; ETF liên quan tới vàng, tài sản mã hóa phục vụ nhu cầu phòng ngừa rủi ro và đa dạng hóa danh mục.

“Một thị trường có hạ tầng giao dịch hiện đại, sản phẩm đa dạng và khung pháp lý minh bạch sẽ thu hút được dòng vốn chất lượng cao, đồng thời giảm biến động theo thời gian”, ông Hưng kết luận.